ravotr

zondag 21 september 2014

Het zal wel niet de geschiedenis in gaan als hoogtepunt in de strijd tegen racisme. Toch was het een waardevol protest, de demonstratie “Samen Tegen Racisme – voor een solidaire samenleving” in Den Haag. De voortekenen waren niet zeer gunstig. Met dat in gedachten viel me zowel de opkomst als de sfeer alleszins mee.

De noodzaak, ja urgentie voor de actie was groot. Racistisch rechts, in de vorm van Pro Patria, was een als protest tegen de Islamitische Staat (IS) verpakte actie in de Schilderswijk van plan. Een eerdere optocht van Pro Patria was nare, rechtse vertoning met fascistische deelname, zoals Antifascistische Actie (AFA) al snel duidelijk maakte. Dat vereiste tegenwicht, en daarom was Samen Tegen Racisme van de grond getrokken. Intussen waren ook de operettenazi’s van de NVU met een eigen demonstratie in de weer gegaan, en zo waren er meer initiatieven. Het gemeentebestuur vond het heen en weer gedemonstreer allemaal zo griezelig dat ze eerst actie in de Schilderswijk, en vervolgens alle ‘risicodemonstraties’ in woonwijken verbood, verwijzend naar eerdeere confrontaties in en om genoemde wijk.

Dat betekende dat Samen Tegen Racisme dus niet in de Schilderswijk of Transvaal mocht lopen. Sterker: een optocht werd helemáál niet toegestaan aan welke groepering dan ook dus ook niet aan ons als antiracisten. We werden afgeschermd met Plein 1813, een vaag soort rotonde-verlengstuk niet ver van het Vredespaleis in een doodse wijk. Juridisch getouwtrek om toch een optocht en/ of betere locatie geregeld te krijgen, bracht geen succes voor de organisatie. Lang bleef dus de plek onduidelijk, wat niet gunstig was voor de publiciteit. Het feit dat we op één plek moesten blijven en dus geen demonstratie maar slechts een manifestatie mochten houden, zal ook mensen er toe hebben gebracht om dan maar thuis te blijven. Toen enkele dagen geleden Pro Patria – ook buiten de Schilderswijk gehouden, ook tot een vaste plek in geperkt – het voor gezien hield en haar actie afblies, léék een reden om vandaag naar Den Haga te gaan misschien ook minder urgent. Léék, want het gevaar is hooguit verplaatst qua tijd en/of plek en/of vorm, maar niet verdwenen.

Met dit alles in mijn achterhoofd hield ik rekening met een erg lage opkomst. Maar ter plekke schatte ik dat er toch nog 150 deelnemers waren, en in media lees ik zelfs 200. geen mega-aantallen, maar toch helemaal niet verkeerd. Natuurlijk werkte de politie mee aan een gepaste sfeer. Een groep demonstranten wachtte bij CS Den Haag, om als groep naar dat malle afgelegen pleintje te gaan. Politieagenten en busjes eromheen. Een demonstrant moest al zijn vlaggestok – een dunne, ééntje die doorgaans wordt getolereerd – afgeven. Even laten maande een agent ons formeel aan om te vertrekken naar het manifestatieterrein, anders zouden we worden aangehouden. Dat begon al sfeervol. Ik was op pad gegaan met “Know You Enemy” van de punkrock-band Green Day in mijn kop. Welnu, wie weer eens de enemy was , werd aldus extra duidelijk.

Zonder verder gedoe liepen we naar Plein 1813. Enkele tientallen demonstranten, veel begroetingen en vrolijke herkenning, het was een actie met een wel erg hoog reüniegehalte. Maar bijpraten, banden smeden en verstevigen heeft ook waarde. Weer heel veel politie intussen, ME-busjes, de hele rotzooi. Op dat moment was nog even de vraag of het aantal demonstranten het aantal politiebusjes zou overtreffen. Dat lukte na aangroei van ons aantal uiteindelijk dus wel, want 200 ME-busjes is zelfs voor de Haagse politie vooralsnog te hoog gegrepen. Maar het aantal opgetrommelde agenten in de stad overtrof het aantal betogers – van alle groepen die her en der manifesteerden samen – ongetwijfeld ruimschoots. Machtsvertoon, maar ook onzekerheid.

Lopen zate r dus niet in, dus het werd handen schudden, bijkletsen, en vervolgens naar sprekers en wat muziek luisteren. Sprekers – rapper inbegrepen – waren veelal scherp en boos en de moeite van het aandachtig luisteren waard. Ik was blij dat het ern niet méér waren, zodat elke spreker enige tijd had voor iets meer dan simpele peptalk. Zo viel er ook echt w at te luisteren. De tweede spreker , Mohammed Ghay namens het Actiecomité Herstel van Vertrouwen – gericht tegen politiegeweld in de Schilderswijk – bleef wel erg gematigd in zijn veroordeling van dat politiegeweld. Specifieke incidenten werden in huiveringwekkend detail besproken en hard veroordeeld. Maar het verhaal werd niet sterker door de nadrukkelijke uitspraak dat hij niet de hele politie en haar werk, maar enkel de spreekwoordelijke ‘rotte appels’ wilde veroordelen. De rest deed haar werk en dat was ook nodig, volgens de spreker.

Gelukkig merkten ik dat ik niet de enige was die afkeurend reageerde toen één van de sprekers (1) zelfs een hoger loon van – immers ook maar laagbetaalde – agenten voorstelde. Agenten krijgen wat mij betreft pas hoger loon als ze geen agenten meer zijn en iets fatsoenlijks gaan doen om aan de kost te komen. Tot die tijd mag hun loon terug naar nul, net als het ‘werk’ dat ze als agent verrichten

Mijn vraag aan Mohammed Ghayr, en aan de ongetwijfeld velen die langs soortgelijke lijnen denken: waarom worden die ‘rotte appels’ dan getolereerd en kunnen ze gewoon carrière maken? En wijst de gebrekkige en terecht gehekelde klachtenprocedure er niet op dat er sprake is van een probleem dat verder gaat dan individuele agenten maar dat de politie als apparaat betreft? Is Nederland een ‘rechtsstaat’ waarin de politie zich aan de wet houdt, uitzonderingen daargelaten? Of is de politie uiteindelijk de wet, en is die rechtsstaat een aanfluiting, een illusie? Gotta know the enemy!

Wie waren er zoal op komen dagen? In meerderheid maar zeker niet uitsluitend witte actievoerders. Diverse linkse en radicale organisaties, de Internationale Socialisten met relatief veel mensen, een kraam, borden en kranten; en verder groepjes en individuen uit allerlei plaatsen. Ik zag een flink spandoek van AFA Fryslan. Het was beslist een actie met landelijke opkomst, hoe bescheiden qua omvang ook. . Positief opvallend vond ik de Anarchistische Groep Nijmegen (AGN).  Die hadden zich duidelijk goed voorbereid, waren er met een handvol mensen, voorzien van rood-zwarte vlaggen, een spandoek en een helder pamflet waar de verband werd gelegd tussen de strijd tegen racisme en de strijd voor een werkelijk vrije wereld. “We rechten onze rug en laten onze emoties niet bespelen! Wij geven geen ruimte aan haat. We laten ons niet gek maken! We hebben een collectieve wereld te winnen!” En zo is het precies, kameraden! Een voorbeeldig stukje anarchistische actieviteit vond ik het.

Natuurlijk was er ook een ‘incident’. Pownews kwam opdagen en nam geen genoegen meteen enkel interview met een bereidwillig iemand. Neem, zeuren en zaniken, ook als mensen aangeven niet te willen praten. Dat werd heel even wat gedoe toen actievoerders ze duidelijk maakten dat ze niet erg welkom waren. Ze bliezen de aftocht, ze werden ook nog even opgewekt uitgejouwd. Ik vermoed dat ze er inmiddels een huilie-huilie-item van hebben gemaakt rond een zielige journalist belaagd door horden agressieve actievoerders. Zo werkt de ‘vrije pers’ wel vaker.

Hoe verder? Ik denk dat we inderdaad onze rug moeten rechten en ons schrap moeten zetten. Dat betekent ook dat we dit soort relatief kleine acties en ‘softe’ bloedserieus moeten nemen en zo groot en sterk mogelijk moeten helpen maken. Ik snap best dat mensen die horen dat we niet mogen lopen en opgehokt worden op een rare plek, er voor kiezen om dan maar thuis te blijven. Maar ik vind het wel echt jammer, ik ben het er niet mee eens. Het wegblijven scheelt opkomst, het maakt het voor de autoriteiten makkelijker om ons een volgende keer wéér weg te zetten in een uithoek. Het maakt het ook wel erg makkelijk om dat politionele ophokken ongestoord door te zetten.

Stel dat er opeens drie of vier keer zoveel mensen opduiken als vandaag. Stel dat de sfeer er goed in zit. Dan worden er opeens dingen mogelijk die niet mogen maar wel nodig zijn. Dan is de politiemacht opeens een heel stuk minder indrukwekkend en effectief. Dan durven zij minder, en wij meer. Dan wordt het interessant. Maar om zoiets dichterbij te brengen is het nodig om te blijven komen, juist ook als het vooruitzicht een beetje deprimerend is. Elke extra demonstrant maakt de gebeurtenis sterker. Volgende keer beter!

Peter Storm

(1) Eerder stond daar: “de spreker” in plaats van “één van de sprekers”. Maar zie het commentaar van M. hieronder. Dank, M! (noot aangebracht 21 september, 12.17 uur)