donderdag 30 november 2017
Vorige week schreef ik in overleg met medestanders een stuk voor de opiniepagina van het Brabants Dagblad (BD). Daar is het gisteren verschenen, op pagina 11. Het is online te lezen op de website van het BD (1). En nu ook hieronder.
Sint zonder Zwarte Piet: naar een kinderfeest voor iedereen
Ook bij de Sinterklaasintocht in Tilburg waren veel Zwarte Pieten aanwezig, zoals ‘de traditie’ – bedacht door een schoolboekenschrijver in de negentiende eeuw – dat eist. Hoelijk was dit voor het laatst. De argumenten die mensen er al jaren toe brengen om tegen de Zwarte Piet-figuur te protesteren, gelden immers niet alleen in Rotterdam of Dokkum. Ze gelden ook in het Brabantse land. Het wordt tijd dat ook in Tilburg de Sinterklaasviering van haar racistische elementen wordt ontdaan. Pas dan wordt het een feest voor álle kinderen.
Nog even wat argumenten op een rij. Hoe de Zwarte Piet-figuur precies is ontstaan is niet de hoofdzaak. Belangrijk is dat de figuur gaandeweg de vorm heeft gekregen van een karikatuur van een zwarte knecht, een zwarte slaaf. Daarmee wordt slavernij tot iets grappigs gereduceerd, en zwarte mensen misbruikt als basis voor een schertsfiguur. Dat is racistische beeldvorming.
In de VS kennen ze dit als ‘blackface’ waarin witte mensen zich schminken om in zogeheten minstrel shows grappig te wezen en liedjes te zingen als imitatieslaaf. In Engeland heette het ‘golliwog’: poppen met zwarte, karikaturale, ongetwijfeld ook grappig bedoelde gezichten. In beide landen is deze blackface traditie al lang ‘note done’. Bezoekers uit die landen fronsen dan ook hun wenkbrauwen als ze in de Sinterklaasstijd overal blackface figuren tegen komen in de vorm van Zwarte Piet. Ze herkennen er een variant van de racistische blackface traditie in die het ook is. Door de Kinderombudsman is inmiddels erkend dat Zwarte Piet discriminatie betekent. Vanuit vanuit de VN klonk een soortgelijk geluid. Leggen gemeentebestuurders en organisatoren van het Sinterklaasfeest in Tilburg deze en andere onderbouwde kritiek zomaar naast zich neer?
Die traditie brengt leed toe aan mensen, aan kinderen en hun ouders. Talloos zijn inmiddels de verhalen over zwarte kinderen die in de Sinterklaastijd geplaagd worden vanwege hun huidskleur, voor Zwarte Piet worden uitgescholden, zich opsluiten in de douche om te proberen hun zwarte huid af te krabben. Talloos zijn de verhalen van zwarte ouders die hun kinderen rond die tijd liever thuishouden of vragen aan hun moeder of ze dom zijn: Zwarte Piet is toch ook dom? Voor al deze kinderen is het kinderfeest helemaal geen feest. Voor al deze kinderen en hun ouders is de Sinterklaastijd een akelige tijd. En ook Tilburg kent een zwarte gemeenschap, ook in Tilburg wonen mensen van Afro-Caribische en Afrikaanse herkomst. Ook in Tilburg wonen mensen die daadwerkelijk last en pijn hebben van het racisme waar de Sinterklaasviering mee gepaard gaat omdat Zwarte Piet er deel van uitmaakt. Ook in Tilburg dient dit te veranderen.
Willen we echt een kinderfeest voor iedereen, voor zwarte kinderen net zo goed als voor witte kinderen? Dan hoort Zwarte Piet uit dat kinderfeest te verdwijnen. Inventieve feestcommissies en organisatoren kunnen dat prima oplossen. In steden als Rotterdam en Amsterdam zijn op dit punt al stappen gezet, al gaat het traag. Nu Tilburg nog. De verandering naar een echt inclusief feest waar racisme geen plek meer heeft, hoort toch geen Randstedelijk verschijnsel te zijn?
Voor de kinderen waar het om gaat, telt uiteindelijk niet de outfit en kleur van de snoepuitdelers, maar de cadeautjes, de liedjes, de pret. Voor kinderen hoeft niet aan de Zwarte Piet te worden vastgehouden, zolang die cadeautjes en die pret maar rijkelijk aanwezig zijn. En geloven we nu echt dat kinderen teveel van slag raken van een omvorming van Zwarte Piet door iets anders… terwijl ze twee of drie jaar later de veel grotere schok moeten verwerken als de waarheid over de bisschopsfiguur zelf tot ze doordringt?
Stadsbestuurders en organisatoren van de Sinterklaasintocht kunnen kiezen. Zetten ze per direct een verandering in gang door Zwarte Piet overboord te zetten? Of riskeren ze precies het soort onrust waar ze zo’n hekel aan zeggen te hebben, door alles demonstratief, met voorbijgaan aan diepe gevoelens van mensen, alles bij het koloniale oude te laten? Hopelijk is de Zwarte Piet-figuur volgend jaar van de Sinterklaasoptocht verplaatst naar waar die thuishoort: in het museum. Hopelijk beleven we snel een kinderfeest zonder racisme, een viering die voor alle kinderen een feest kan zijn.
Peter Storm
publicist/ activist woonachtig in Tilburg
Noot:
1 Peter Storm: Sint zonder Zwarte Piet: naar een kinderfeest voor iedereen”, BRabants Dasgblad, 29 november 2017, https://www.bd.nl/opinie/sint-zonder-zwarte-piet-naar-een-kinderfeest-voor-iedereen~a8a12752/
Peter Storm
#1 by Billy Bimbo on 2017/12/01 - 12:41
mensen zeggen, zwarte piet , anti zwarte piet geluid is overdreven. Maar is dit zo ?
Toen de buren hun tering muziek keihard aan hadden, de hele nacht, vonden ze mij ook een zeikerd ( het staat niet zo hard ). Kan ik bepalen wanneer iemand zeikt. Kan ik in het hoofd van een zwart persoon kijken ? Kan ik op jou tenen staan en zeggen : dat kan geen pijn doen, aansteller ! In Nederland zou ik dan als de held naar voren komen, als ik op jou tenen zou staan en jij zou ‘zeiken’
Waarom vertrouwen mensen niet op een signaal ? Waarom zouden ze dat allemaal verzinnen, dat anti piet geluid en al die moeite verspillen ? Maanden aan aandacht, voor niets, voor iets dat hen eigenlijk niets kan schelen.
Zou het dan allemaal massahysterie zijn ?
Mensen die massa hysterisch zijn, brengen zichzelf niet zo in het nauw. Die gaan in een sekte en richten zich op elkaar, niet op de buitenwereld.
#2 by dong minh tan on 2017/11/30 - 15:19
Waarom is het voor de boze witte mensen zo moeilijk om te veranderen, net zoals de afschaffing van de slavernij de slavenhouders kregen 300 gulden per slaaf als compensatie.
ik denk dat Nederland zijn kolonisatie verleden heeft verdrongen, en daarom zo moeilijk doet om zwarte piet het is nog te confronteerd.