ravotr

dinsdag 15 maart 2016

Is de Volkskrant in geldnood en laat ze zich daarom door de Turkse staat betalen? Heeft de redactie het blad uit overtuiging tot fanzine van Erdogan laten ombouwen? Zijn journalisten met vakbekwaamheid daar intussen allemaal vervangen door spotgoedkope werkkrachten die het ook niet kunnen helpen dat ze niet weten wanneer je aanhalingstekens om beweringen zet en wanneer niet? Of kunnen ze bij dat blad enkel door een staatsbril kijken? Ik vermoed vooral het laatste. Maar welke van de mogelijkheden het ook is, één ding mag duidelijk zijn. De Volkskrant verlaagt zich met haar berichtgeving over de aanslag in Ankara tot het niveau van de propaganda van de Turkse staat.

De krant heeft natuurlijk een ‘nieuwsbericht’ naar aanleiding van de gebeurtenis. Let op, geachte redacteuren en journalisten! Ik gebruik daar aanhalingsteklens, omdat het helemaal niet zo duidelijk is of het hier wel echt een nieuwsbericht betreft.. De kop van het bericht luidt als volgt. “Twee mogelijke daders aanslag Ankara gelinkt aan PKK”  (1) De Volkskrant meldt dus, als feit en niet als aan iemand toegeschreven bewering, dat de PKK iets met de vermeende daders te maken heeft.

Maakt het artikel deze bewering waar? Nee. het laat alleen de herkomst van de bewering zien:Turkse staatsinstellingen, Turkse functionarissen. De eerste zin herhaalt ongeveer de titel, met iets meer woorden. De tweede zin voegt er aan toe: “Dat hebben Turkse autoriteiten maandag laten weten.” Wat de Volkskrant dus als feit weergeeft, is niet meer en niet minder dan een beschuldiging vanuit de Turkse staat. Die staat voert oorlog met de PKK. Die staat heeft er dus belang bij om de PKK allerlei misdaden toe te dichten. Die staat is dus bepaald geen onpartijdige bron met afstand tot de gebeurtenissen. Beweringen vanuit die stata zijn precies dat: beweringen. Geen feiten waarvan de juistheid is vastgesteld.

Wordt de bewering verderop onderbouwd? In de tweede alinea wordt over één van de vermeende daders gezegd: “Ze heeft zich in 2013 aangesloten bij de PKK, aldus de veiligheidsdiensten”, de Turkse veiligheidsdiensten, zo mogen we uit de context opmaken. Dit zijn dus de diensten die de oorlog tegen de PKK helpen uitvechten. Ook geen toonbeeld van onpartijdigheid, maar kennelijk goed genoeg voor de Volkskrant. “Volgens de politie zijn de ghebruikte explosieven van hetzelfde soort als die de daders van de eerdere aanslag vorige maand in Ankara hebben gebruikt”. Deen gebruikte auto wordt intussen “naar Ankara gebracht Door wie? “Veiligheidsdiensten”, is het antwoord. Dan nog dit: “Hoewel de aanslag door niemand is opgeëist, vermoedde de politie zondag dat Koerdische militanten erachter zouden zitten.”

De politie kan van alles ‘vermoeden’ maar ik ‘vermoed’ dat de politie datgene vermoedt waarvan ze weet dat het bij haar opdrachtgevers, de Turkse regering, in goede aarde zal vallen. Niets uit het hele bericht buiten de beweringen vanuit Turkse staatsorganen wijst daadwerkelijk naar PKK of Koerdische strijders. Het zijn beweringen. Ze kunnen letterlijk waar zijn. Ze kunnen allemaal verzonnen zijn. Ze kunnen stukjes waarheid met verzinsel of verdraaiing combineren. We weten het niet. Ik niet, en de Volkskrant ook niet. De Volkskrant eet, verteert en poept uit wat de Turkse staat haar voedt.

Intussen is de aanslag volgens Aljazeera opgeëist, door een groep die zich Koerdistan Haviken van de Vrijheid, afgekort TAK, noemt. “TAK zegt dat het een afsplitsing van de PKK is”, aldus Aljazeera.  Zou kunnen. Het kan ook de Turkse staat zelf zijn. Het kan zelfs allebei tegelijk waar zijn: een door de Turkse staat opgezette afsplitsing van de PKK, bedoeld om aanslagen te plegen waar Turkije dan de PKK de schuld van kan geven, om zo de onderdrukking van Koerdisch verzet én Koerdische bevolking verder op te voeren. Maar ook dat is niet meer dan een hypothese.

De kop van het Volkskrantartikel is dus zeer tendentieus. Die had dan ook iets moeten zijn als “Turkse veiligheidsdiensten zien PKK-hand in aanslag Ankara”, of: “Turkse autoriteiten beweren: ‘daders aanslag gelinkt aan PKK’” . Met de bewering dus tussen aanhalingstekens, en van herkomst voorzien. Dát is nieuwsweergave. Zoals het er nu staat, is het de presentatie van Turkse overheidsclaims als feiten, een klassieke propagandatruc. Het is alsof de Volkskrant in 1937 zou schrijven “Zinoviev en Kameniev betrokken bij aanslagen Sovjet-Unie”, zonder erbij te vertellen dat dit beweringen uit de Stalinistische propagandamachine waren. Het is alsof de Volkskrant in 1933 de nazi-beschuldiging dat Dimitrov schuld had aan de Rijksdagbrand weergaf, niet als nazi-bewering tussen aanhalingsteken maar als nieuwsfeit.. De Volkskrant opereert hier als Volksdagblad voor Staatspropaganda.

Overigens denk ik niet dat hier een speciale voorkeur voor enkel de Túrkse staat uit blijkt. Turks geld zou me verbazen, al kan de Turkse ambassade echt blij zijn met dit Volkskrant-artikel. Maar bij andere gelegenheden – als het Westerse staatsbelangen uitkomt – is de krant opeens kritisch over Erdogan. Het gaat de Volkskrant niet om Turkije als voorkeursstaat. Veel eerder is het de staat als zodanig die door het blad op een voetstuk wordt gezet. Staat vecht tegen gewapende strtijdbeweging? Volkskrant kiest voor staat. Als Koerdistan een staat zou zijn waartegen een Turkse verzetsbeweging vocht voor autonomie, dan koos de Volkskrant de kant van Koerdistan, want dan was dát de kant van orde en gezag. Dan waren Turkse strijders ‘terroristen’. Nu is het andersom. En dit soort kijk, door de bril van machthebbers, is bij de Volkskrant, die kritische progressieve verlichte Volkskrant, bepaald geen uitzondering.

Noot

1. Intussen is dat artikel naar onder verdwenen; veel van de informatie staat in “Erdogan wil ook journalisten als ‘terroristen’ vervolgen”  . In dat artikel noemt de Turkse premier Davutoglu het “vrijwel zeker”day de PKK achter de aanslag zit. Ik sluit niet uit dat dit artikel het eerdere artikel op de site gaat vervangen. Ik laat het oorspronkelijke artikel dan ook via screenshot hier even zien.

Peter Storm