De ui, de schillen en de kern


maandag 11 november 2013

Onderstaand stuk schreef ik als column voor de website van de Autonomen Den Haag. Daar staat het intussen al te lezen.

Discussiëren met verdedigers van ‘Zwarte Piet’ is als het pellen van een ui. Je haalt de buitenschil weg, je haalt de schil eronder weg, en die daaronder, en die daaronder… totdat je bij het binnenste bent: eigenlijk niets, of een rotte plek. Intussen staan wel de tranen in je ogen.

Buitenste schil: het is een onschuldig kinderfeestje. Je haalt die schil weg met: Maar mensen zijn gekwetst. En zo gaat het verder. Schil: Ja maar er is geen reden voor. Schil weg: Maar die slavernij dan? Schil: Heeft er niets mee te maken, Piet is zwart van het roet. Schil weg: Maar waarom blijven de kleren dan schoon in die schoorsteen? Schil: Okay, het verwijst misschien naar slavernij maar dat is toch lang geleden? We bedoelen er toch niets mee? Schil weg: Maar als het mensen pijn doet, waarom het dan niet veranderen? Schil: Het is nu eenmaal traditie. Schil weg: dus jouw plezier in traditie is belangrijker dan de gekwetstheid van anderen? Kern van de ui: Niets. Stilte. Of , te vaak, de rotte plek in het hart van de zaak: wie het niet bevalt, rot maar op, houdt zijn mond maar, hoe dan ook…bederf ons feestje niet! Kortom: de nationale pret mag niet worden bedorven, liever racisme en vernedering dan het loslaten van onze traditie, boven elke kritiek verheven als die moet zijn. Het gaat om onze ‘nationale identiteit’, zo is me zelfs in alle ernst verzekerd. Dat racisme, dat xenofobe nationalisme waarmee het ‘onschuldige kinderfeest’ wordt rechtgepraat, dat steekt, daar krijgt een mens tranen van in de ogen. Hoe lachwekkend veel van die uienschillen waar je doorheen moet voor je daar bent, de kul-argumenten die de verdediging aanvoert ook zijn.

Wie wil weten hoe het Zwarte Piet-gebeuren er in hakte en hakt bij mensen met een donkere huidskleur, kan eens kijken op de website van het Een Vandaag opiniepanel.  Daar vertellen mensen met een Antilliaanse en Surinaamse achtergrond hoe zij het feest vaak hebben ervaren. Iemand kijkt terug: “Onbewust genoot ik van de cadeautjes die ik kreeg, tot wij gepest werden met dit fenomeen. Zo erg, dat ik mijn huidskleur weg wou schrobben. Ik dacht werkelijk dat als ik een witte huid had, dit mij nooit zou zijn overkomen.” Iemand over hedendaagse ervaringen: “Het Sinterklaasfeest zoals het er nu uitziet vind ik nog steeds een belediging en erg kwetsend. Ik doe mijn best Zwarte Pieten in de stad te vermijden.” Andere reactie: “Ik ben nu 28 en heb er nu nare gevoelens bij. Ik kan niet negeren dat het een klap in het gezicht is van mijn voorouders, al is het niet zo bedoeld. Ik vind het misselijkmakend om te zien hoe mensen zich schminken, vervolgens de clown uithangen en doen alsof dat allemaal leuk en gezellig is.” Nog enkele herinneringen aan de kindertijd: “Het liefst ging ik niet naar school, omdat ik gepest werd door kinderen in mijn klas. Dit heb ik zeker tot aan het eind van de middelbare school ervaren.” Hebben verdedigers van ‘Zwarte Piet’ ook maar enig idee wat voor kwellingen er achter deze paar zinnetjes schuilgaan?

Tegenover deze schrijnende ervaringen van het racisme waar mensen in de Sinterklaastijd vanwege de Zwarte Piet-traditie last, pijn en leed van ondervonden., staan de lompe racistische uitingen van de verdedigers van die traditie. Er is een website waarin een bloemlezing staat van reacties op de Pietitie, de Facebook-actie van verdedigers van Zwarte Piet als onmisbaar en onveranderlijk deel van Sinterklaas. Veel van de dingen die je daar leest ga ik niet citeren, zo openlijk haatdragend en racistisch zijn ze. Maar met een enkel voorbeeld krijg je een indruk. Bijvoorbeeld : “zwarte piet is niet racistisch en als je dat wel vind is dat alleen maar racistisch naar de nederlanders toe, als je het er niet mee eens ben rot dan op naar je eigen land en ga daar suikerfeest vieren.” Nog eentje  : “Oprotten met die gasten ‘en aan de hoogste boom ophangen gr sint en piet”, voegt Gijsbert Kok de critici toe. Iemand stelt voor de slavernij maar weer legaal te maken.  Immers: “Slavernij legaal? Zwarte Piet ook niet meer uit de tijd en dan is racisme ook geen probleem meer.” Hierbij zou je nog aan een wel heel wrange grap kunnen denken maar ik vrees van niet. Iemand voegt een tegenstander toe: Misschien hebben we het respect er bij je voorouders niet genoeg in geslagen. Dat is nog maar vers van de bananenboot en komt ons dan even vertellen wat we wel en niet kunnen maken.” Dit zijn verhoudingsgewijs nog gematigde reacties, veel andere reacties gaan nog veel verder in hun racistische woordkeus en oproep tot geweld.

Degenen die zonder dit soort hatelijkheid te willen, en zonder aan het oude leed nog nieuw leed willen toevoegen, toch uit een soort nostalgie die Pietitie hebben ondersteund, mogen zichzelf eens afvragen. Willen ze alsnog zij aan zij staan met dit soort keiharde rassenhaat? Zo ja, dan is het duidelijk. Dan hebben de harde racisten er een aantal bondgenoten bij. Zo nee, dan kunnen ze wat doen. Je kunt die Pietitie net zo snel weer Unliken als je hem eerder hebt geLiked. En je kunt stelling nemen tegen een traditie die wortelt in racisme en, blijkens de hierboven aangehaalde ervaringen en uitspraken, racisme uitdraagt en van een handvat voorziet, nog steeds pijn doet en blijft doen. Eigenlijk is dat een stuk minder vervelend dan het alsmaar blijven pellen van een verrotte, racistische ui.

Peter Storm

,

  1. No comments yet.

Comments are closed.