ravotr

dinsdag 27 november 2012

In Egypte heeft de revolutie de kop weer opgestoken. Grote protesten zijn gaande als reactie op decreten van president Morsi die zichzelf vrijwel onbeperkte macht heeft toegekend. Mensen noemen hem een nieuwe ‘Farao’ en zijn in grote aantallen de straat op gegaan. Vandaar krijgt het protest een hoogtepunt, maar het gaat er al dagenlang stevig aan toe. Degenen die dachten dat de Egyptische revolutie voorbij was, vastgelopen en onteigend door de Moslim Broederschap, blijken vandaag gelukkig veel en veel te pessimistisch.

Morsi stelde zichzelf met zijn decreet boven de rechterlijke macht. Rechters kunnen zijn besluiten niet meer aanvechten, Morsi kan de procureur-generaal ontslaan, rechters mogen het orgaan dat bezig is een nieuwe grondwet te schrijven niet langer uitschakelen. De pil wordt voor revolutionairen een beetje verguld doordat Morsi ook zaken tegen mensen die wegens repressie zijn aangeklaagd wil heropenen. Maar revolutionairen trappen er niet in en zien Morsi’s besluiten voor wat het ook zijn: een centralisatie van de macht in presidentiële handen, een stap richting dictatuur. Het is tegelijk een aanval op de arbeidersbeweging in Egypte.

Eén van de eerste stappen van Morsi na zijn decreet was het doorvoeren van een wet waarmee de minister van menskracht functionarissen kan benoemen in de Egyptische Federatie van Vakbonden. Het betreft hier de oude vakbondsfederatie, niet de nieuwe meer onafhankelijke vakbeweging zoals die al voor, rond en na de revolutie van januari n februari 2011 is opgekomen. Maar die oude vakbondsstructuur omvat nog atijd wel 2,3 miljoen arbeiders. Sterkere greep vanuit de Moslim Broederschap is wel degelijk een aanslag op arbeidersrechten.

Als Morsi – ongetwijfeld voorzien van extra zelfvertrouwen door zijn internationaal toegejuichte rol bij het bemiddelen tussen Hamas en Israël en het tot stand komen van een wapenstilstand op Gaza – gedacht heeft dat hij makkelijk met zijn machtsgreep zou wegkomen, dan heeft hij zich vergist. Er was vrijwel ogenblikkelijk protest, in Cairo, maar ook in Alexandrië, Port Said, Giza en Assiud. Betogers vielen kantoren van de Moslim Broederschap, de partij van Morsi, aan een staken ze in rand. Moslim Broeders raakten in gevecht met anti-Morsi-betogers. Juan Cole meldde demonstraties in acht provincies en noemt ook Aswan, Damietta, Mansoura en Tanta als plaatsen waar protesten plaatsvonden. En al snel stonden er weer tenten op het Tahrirplein, dat wederom tot bolwerk van de revolutie uitgroeit.

Voor vandaag werden protesten aangekondigd – van demonstranten tegen Morsi, maar ook vanuit de Moslim broederschap. Die laatste haalde echter bakzeil, althans in de hoofdstad waar ze haar actie afblies. Intussen is het al de hele dag druk op het Tahrir-plein, met demonstranten maar ook met een oproerpolitie de demonstranten met traangas bestookt. Al Akhbar heeft een liveblog erover, waar belangwekkende informatie te vinden is. Het vermeldt dat de Revolutionaire Socialisten -zustergroepering van wat we in Nederland kennen als de Internationale Socialisten – zich solidair verklaart met de protesten. Dat mag ook wel, de groep had zich met haart bedekte en omstreden electorale steun aan dezelfde Morsi en dezelfde Broederschap nogal geblameerd en kan nu wat goed maken…

Interessanter is een initiatief van vrouwen tegen seksueel geweld op het plein. Dat was bij eerdere gelegenheden een nogal schokkend verschijnsel, dat deelname van vrouwen aan protesten ernstig bemoeilijkte en aangaf hoe onvrij de Egyptische maatschappij juist voor vrouwen nog altijd was en is. Het liveblog beschrijft nu echter: “ Het is de verantwoordelijkheid van protestleiders om ervoor te zorgen dat de vunzigheid thuisblijft, beter dan de vrouwen te adviseren om thuis te blijven voor hun eigen veiligheid. Stel je voor dat vrouwen konden demonstreren te midden van hun broers, vaders en vrienden zonder angst st voor seksueel misbruik. De opkomst op deze manifestaties zou vrijwel verdubbelen.” Via Twitter – ‘Tahrir Bodyguard’- worden vrouwen opgeroepen zich te melden als ze steun en verdediging behoeven. Precies dit soort uitingen laten zien hoe in tijden van revolutie juist ook de meest onderdrukte delen van de onderdrukte bevolking naar boven komen, vertrouwen winnen en gelukkig ook steun.

Het revolutionaire vuur blijkt ook uit de veelvormige deelname aan het protest. Ik zag op een via NRC doorgelinkter livestream naast de gangbare Egyptische vlaggen ook rode vlaggen met hamer en sikkel, teken van activiteit van één of andere Communistische Partij, waarschijnlijk in de stalinistische traditie. Maar antiautoritair links is ook actief. Enkele dagen geleden (1) verscheen er een stuk waarin deelname van een anarchistische groepering, de Libertair Socialistische Beweging, in recente protesten en arbeidersacties werd belicht. Enkele leden van die beweging zijn al getroffen door aanklachten en veroordeling van staatswege. Een zichtbaar teken van anarchistische inzet vinden we ook in een als vanouds informatieve – en door mij in het bovenstaande benutte – Libcom-forumthread. Een verbrand kantoor van de Moslim broederschap blijkt, aldus een fotootje in een commmentaar op die thread, intussen getooid met een zwart-rode vlag!

Het zal me benieuwen hoe groot het protest vandaag wordt. Een verslaggever van Aljazeera zegt: “ruim boven de 10.000 Egyptenaren hebben zich verzameld op het plein, met duizenden nog onderweg”.  Verwacht wordt dat dit nog aanzwelt vanwege mensen die na hun werk zich bij de massabijeenkomst aansluiten. Dat wordt een menigte die met oproerpolitie en traangas niet zomaar uiteen te drijven zal zijn. De revolutie is daadwerkelijk zichtbaar en voelbaar terug in Egypte.

Noot: (1) Het stuk is ietsje ouder, heb ik intussen gezien,  het verscheen al op 8 november. Voor de essentie van mijn argument maakt het weinig uit, maar “enkele dagen geleden” klopte dus niet helemaal, her ging hier om iets eerdere gebeurtenissen (Noot toegevoegd op 27 november, 17.47 uur).