vrijdag 13 mei 2016

Als het anarchisme voorwerp wordt van linkse – doorgaans marxistische – kritiek, dan zegt mij dat twee dingen. Allereerst is het een compliment aan anarchisten, aan anarchistische opvattingen en anarchistische praktijken. In de tweede plaats is het een spiegel die ons als anarchisten wordt voorgehouden. Een compliment: als anarchisten met hun eigenwijze ideeën en praktijken niet een zeker effect hadden, als we niet opvielen, zouden linkse critici er immers geen aandacht aan besteden, dan waren we irrelevant. Kennelijk zijn we als anarchisten niet zo onbeduidend als critici graag suggereren. Een spiegel: kritiek laat zien hoe we als anarchisten overkomen op anderen, op tegenstanders en op potentiële bondgenoten. Dat is nuttig, al is het niet altijd prettig. Maar spiegels weerspiegelen niet alleen. Ze vervormen vaak teven datgene wat ze weerspiegelen. Soms blijkt de spiegel eerder een lachspiegel, zo onherkenbaar is de vervorming. En als je de spiegel met eigen creaties beschildert voor je de spiegel aan een ander voorhoudt, moet je niet vreemd opkijken dat de ander zich in het spiegelbeeld niet herkent. Dat alles bedacht ik me toen ik via Facebook een artikel onder ogen kreeg met als titel: “Anarchisme gaat ons de revolutie niet brengen” .

Het stuk is te vinden op het blog Rode Draad. Het stuk is niet ondertekend, vandaar dat ik in het vervolg ook naar ‘de auteur’ verwijs, en geen naam noem. Ik meen overigens wel vrij zeker te weten wie de auteur heeft, en als die aangeeft dat het OK is diens naam te noemen,doe ik dat hier alsnog. Maar zelfgekozen anonimiteit respecteer ik.

In het artikel wordt uiteengezet waarom volgende auteur het anarchisme niet adequaat is als revolutionaire theorie en strategie. Het zit echter vol met zoveel misvattingen dat het de moeite loont om het alinea voor alinea te ontrafelen. Dat geeft me dan tegelijk de kans om wat over het anarchisme – het echte, niet dat van de lachspiegelcritici – te vertellen. Want veel van de misvattingen zijn bepaald niet uniek voor dit artikel. Je komt ze keer op tegen in marxistische ‘weerleggingen ‘van het anarchisme als revolutionaire theorie. Dat, en niet louter het artikel dat ik hier bespreek, is een reden waarom deze reactie nogal fors is uitgevallen. Ik plaats het dan ook als serie. Read the rest of this entry »