17 maart 2017
Verrechtsing. Dat is wat de verkiezingen van afgelopen woensdag in Nederland tot uitdrukking brengen. Er zijn ogenschijnlijk redenen voor opluchting: de PVV werd niet de grootste. Zelfs die beperkte opluchting is voornamelijk gepast voor VVD-ers die hun man weer premier zien worden en voor in internationale regeringsleiders die PVV-achtige pressie in hun landen nu iets voelen afnemen. Voor mensen die opnieuw hatelijk rechtse, racistische politiek voor de kiezen krijgen, is voor werkelijke opluchting geen serieuze reden, eerder het tegendeel. De verrechtsing zet door, is het niet door gestook van Wilders dan is het wel door het beleid van Rutte, Buma, al dan niet gesteund door Pechtold en/of Klaver en/of CU / SGP.. Wie naar parlementair tegenwicht tegen deze verrechtsing zoekt, zoekt niet alleen op de verkeerde plek. Wie daar zoekt, zoekt vooral tevergeefs. Een autopsie van misplaatste hoop is noodzakelijk. Deel 1 van een meerdelige tekst.
Het kabinet heeft een flink deel van haar aanhang verloren. Dat punt is van belang voordat we Rutte zich helemaal tot triomfator laten uitroepen. Beide regeringspartijen zijn kleiner geworden in zetelaanta. De PvdA is zo goed als weggevaagd. Maar ook de VVD is kleiner geworden. De VVD had 41 zetels in 2012 . Daar is ze er dus acht van kwijt. Samen met de 29 die de PvdA er wist te verliezen, is de regeringscombinatie dus 38 van de in totaal 90 zetels krijt geraakt. Dfat is bijna de helft! Dat mag best wat prominenter in beeld. Niet omdat het ‘goed nieuws’is want dat is net niet: die stemmen zijn vooral naar of binnen rechts verdwwenen. Wel omdat we ermee kunnen aantonen dat, als Rutte door gaat regeren, dat op geen enkele serieuze manier komt omdat kiezers zijn beleid hebben ‘beloond’of iets dergelijks. Kiezers zijn in grote aantallen heel hard weggelopen van dit kabinet.
Maar zelfs die beweging, wèg van de regering, maakt deel uit van de trend naar rechts. Cijfers van onderzoeksbureau Ipsos laten één en ander zien. De VVD brokkelde af omdat mensen overliepen naar vooral PVV en CDA. Dat zijn verschuivingen binnen rechts, deels van neoliberaal conservatief rechts naar fascistisch rechts. De PvdA stortte in. Je zou gedacht hebben dat de traditionele sociaaldemocratische aanhang nu uitweek naar de inmiddels bijna klassiek sociaaldemocratische partij, de SP. Cijfers laten iets anders zien. Ja, er gaan vier zetels richting SP, die er met haar campagne trouwens haar best voor deed om zich niet al te links te positioneren. Op het gebied van migratie en migranten was de uitstraling van de SP-leiding zelfs eerder nog wat rechtser dan de PvdA.
Maar veel grotere aantallen PvdA-kiezers weken nu uit naar GroenLinks, een partij die markteconomie van een sociaal en milieuvriendelijk randje wil voorzien, en nauwelijks linkser is dan de PvdA zelf. Een deel van de PvdA-achterban ging ongetwijfeld mee met de voormalige PvdA-Kamerleden die nu Denk aanvoeren. Ook dat is hooguit een verschuiving binnen parlementair links, als we de grenzen daarvan ruim genoeg trekken. Van een ruk naar links is zelfs daar niet echt sprake, van een verschuiving binnen verschillende smaakjes van wat voor links doorgaat, wel.
Opvallend is echter dat een flink blok PvdA-ers niet binnen links blijft maar naar D66 ging, een keihard neoliberale partij waar het de economische kern betreft. Het is haast alsof PvdA-ers wilden zeggen: de PvdA praat links maar doet in de praktijk neoliberaal. Dan kan ik net zo goed naar echte neoliberalen gaan, zolang ze niet ál te openlijk conservatief en xenofoob zijn. Zo bekeken is de vlucht uit de PvdA geen vlucht naar links. En dan zijn er ook nog flinke aantallen mensen die van PvdA naar VVD en naar de PVV uitwijken,. Die zijn dus gewoon van centrumlinks naar hard rechts uitgeweken. Kortom: het is niet eens zo dat de VVD van rechts wordt uitgehold en de PvdA naar links. Beiden lopen leeg door verschillende vormen van verrechtsing. VVD-ers van neoliberaal naar conservatief en fascistisch rechts. PvdA-ers van semi-links naar semi-links én naar neoliberaal en fascistisch rechts. Dat de PvdA haar electorale afgang meer dan verdiend heeft, met haar medeplichtigheid aan bezuinigingsbeleid, is helemaal waar. De vorm van de ineenstorting, en de rechtstreekse gevolgen, zijn echter helemaal niet om vrolijk van te worden..
Het regeringsblok is dus zeer fors ingekrompen, maar op een manier waardoor de VVD toch sterk genoeg bleef om weer te gaan regeren. Dat laatste komt vooral omdat de PVV niet de grootste werd, zoals aan het begin van 2017 nog heel aannemelijk leek. De VVD is er in geslaagd om een dreigende leegloop van haar rechterflank binnen de perken te houden. Dat is haar op twee manieren gelukt.
De eerste is door zelf voor PVV te gaan spelen. De hele weerzinwekkende doe-normaal-retoriek van Rutte is daarvan een voorbeeld.. De uitstraling van de VVD-campagne is: moslims, vluchtelingen, migranten en nakomelingen van migranten uit het Midden-Oosten, Turkije en Noord-Afrika en het Caribische gebied: ze horen er slechts voorwaardelijk bij, ze moeten zich continu bewijzen door ‘goed gedrag’ en opzichtig vertoon van loyaliteit. Dat is een vorm van racistische uitsluiting, diezelfde doe-normaal-pressie, diezelfde loyaliteits-eis wordt op zogeheten autochtone Nederlanders niet toegepast. Met dit hele spel liet Rutte aan potentiële overlopers richting PVV zien: jullie angst en jullie afkeer van’buitenlanders’, moslims, migranten, vluchtelingen is ook mijn angst, jullie zijn bij mij in veilige handen.
Natuurlijk, het racisme kreeg bij Rutte een iets minder rauw gezicht. Waar Wilders de Koran wilde verbieden, daar beloofde Rutte om de Koran-bezitters als het ware nauwlettend in de gaten te houden. Waar Wilders te moskeeën wil sluiten, beloofde Rutte in feite om het toezicht op de bezoekers ervan te verscherpen. Waar Wilders moslims uit wil sluiten, met deportatie als implicatie, daar mag van Rutte de moslim-gemeenschap als onderworpen gemeenschap blijven bestaan, op voorwaarde van aanpassing en afgedwongen loyaliteit. Waar Wilders zijn beleid racistisch beleid niet enkel via staatsmacht en regelgeving maar ook via intimidaties op straat en via internet doorzet, daar kiest Rutte voor een puur bureaucratische, legalistische, bestuurlijke aanpak. En waar Wilders fundamentele grondrechten, gelijkwaardigheid en gelijke behandeling, vrijheid van godsdienst en zo meer feitelijk wil afschaffen, daar helpt Rutte die waarden om een meer sluikse en verkapte manier uit.
De richting is hetzelfde, de vorm verschilt. Rutte is een conservatieve liberaal, die racisme hanteert om Wilders op afstand te houden. Wilders opereert rechtstreeks als fascist die racisme hanteert om de macht te grijpen. PVV-aanhangers of geestverwanten vallen vluchtelingenopvang met grof geweld aan. VVD-ers laten de onderdrukking van vluchtelingen liever aan de IND over. PVV-ers en hun geestverwanten gaan antifascisten fysiek te lijf. VVD-ers besteden zoiets graag uit aan de krachten van orde en Gezag, waarbij de Haagse ME favoriet is voor die rol. Rechts liberalisme opereert via de staat, fascisme daarnaast ook via de straat. Dat is een verschil. In racistische retoriek is de afstand tussen PVV en VVD – afgezien van verschillen in toon – intussen miniem. Waar Rutte roept: ”Nederland zegt ‘ho’ tegen het verkeerde populisme”, dan is dat te lezen als: ‘en ik lever u het góéde populisme, en dat heeft stand gehouden’. Die operatie heeft dus deels nog gewerkt ook.
Door erop te hameren dat hij niet met Wilders ging regeren, net zo min als andere lijsttrekkers met uitzondering van Henk Krol, kreeg Rutte een vermoedelijk beoogd effect. “Als hij niet de premier wordt, dan is het zonde van een stem, zullen mensen gedacht hebben”, zo analyseert Joost Vullings op de NOS-website. Ik denk dat dit effect er inderdaad was.
Natuurlijk heeft Rutte nog een meevaller gehad in de vorm van de welwillende hulp die zijn onofficiële campagnemedewerker Erdogan hem afgelopen weekend verleende. Zelfs ter rechterzijde wordt dat toegegeven. “Rutte heeft de premier-bonus gekregen, waaraan meneer Erdogan ook nog een handje heeft geholpen”, aldus VVD-orakel Hans Wiegel. Rutte beantwoorde de nationalistische provocaties van de Turkse regering – ministersbezoek in Rotterdam, demonstratie ter ondersteuning ervan – door eveneens nationalistische spierballenpolitiek – landingsverbod van de ene minister, uitzetting richting Duitsland van de andere. En niet Wilders – zoals ik aanvankelijk dacht – maar vooral Rutte kreeg daarvoor de nationalistische credits en kon zich als bestuurder in crisissituaties nog eens mooi profileren. Ook dat zal het zetelverlies van de VVD hebben helpen beperken.
Dan de PVV zelf. Ja, die is minder explosief gegroeid dan nog maar kort geleden waarschijnlijk leek. “Jarenlang stond hij bovenaan de peilingen, op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis zelfs boven de dertig zetels. Wilders heeft niet eens zijn resultaat van 2010 (24 zetels) geëvenaard”, schrijft de NRC. Klopt. Maar daarin schuilt geen geruststelling. We zagen al dat veel van de PVV-houding inmiddels is overgenomen door de VVD. Dus je hoeft geen Wilders te stemmen om Wilders-praktijk te krijgen. Deesondanks kreeg hij 20 zetels. Dat zijn er vijf meer dan in 2012. Wilders heeft dus fors gewonnen. De opmars van diens fascisme gaat langzamer dan eerder gedacht. Maar de opmars gaat wel gestaag door.
Dat is des te ernstiger omdat de PVV en haar chef intussen verder naar rechts is geradicaliseerd, zonder daarvoor erg afgestraft te worden met verlies van aanhang. Wilders’ uitspraak over ‘minder, minder, minder’ Marokkanen was een teken daarvan. Het strafproces dat hem dat opleverde, heeft niet merkbaar tot wegvallen van steun geleid, eerder het tegendeel. De afstand die Wilders vroeger nadrukkelijk aanbracht tussen hemzelf en bijvoorbeeld het Front National, is inmiddels verdampt. Intussen flirt de PVV bij vlagen met knokploeggeweld en hanteren aanhangers intimidatie op internet zowel als offline. En ze bleef groeien.
De PVV is met dit alles steeds duidelijker een fascistische operatie, en wordt ook steeds nadrukkelijker als zodanig ‘benoemd’ (het enige soort van ‘benoemen’ dat ik vandaag de dag nog kan verdragen). Dat een partij die door vrijwel niemand behalve een enkele radicale antifascist als fascistisch wordt getypeerd, 24 zetels wint, is één ding. Dat een partij die intussen in brede kring als fascistisch te boek staat, slechts vier zetels minder krijgt, is nog wel iets anders. Fascisme – niet alleen racisme, maar een rechtstreeks fascistisch hanteren van dat racisme – zit in het hart van de gevestigde politiek, in de politieke hoofdstroom van Nederland. En de opmars ervan gaat gestaag verder. Dat is veel en veel belangrijker dan het feit dat Wilders de virtuele 30 zetels van maanden terug niet allemaal in echte zetels terug ziet.
En er is meer slecht nieuws. De 20 zetels zijn niet de enige waar fascisten op kunnen bogen, Er is ook nog Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie die met twee zetels de Kamer in is gestemd. Dat zijn dus samen 22 fascistenzetels. Baudet hanteert sluw een sjiek ogende vorm van racistisch rechts en doet uitspraken die regelrecht nazi-taal zijn. Hij beweerde zeer recent bijvoorbeeld “dat Nederlanders hun ‘fundamenteel gebrek aan zelfvertrouwen’ proberen te ontstijgen ‘door de bevolking homeopathisch te verdunnen met alle volkeren van de wereld (…) Dat er nooit meer een Nederland zou bestaan’ ”. Na stevige kritiek vond hij zijn worden “slecht gekozen”. Dat hij hier niet over “raszuiverheid” beoogde te praten. Maar daarmee nam hij de indruk dat hij, in klassieke nazi-stijl, het idee van ‘rasvermenging’ als ‘gevaar’ hanteerde, bepaald niet weg.
En het is maar een voorbeeld. “Zo betoogde hij eerder dat de Romeinen vroeger ene meer Noord-Europees uiterlijk hadden, dat we nu niet meer in Italië zien, en koppelde dat aan de ondergang van het Romeinse Rijk.” Baudet heeft ook allerlei interessante bekenden waarmee hij tijd doorbrengt. Fascistisch provocateur Milo Yiannoupulis uit de VS bijvoorbeeld, en racistisch publicist Joost Niemöller. En wie Baudet bekritiseert in aanwezigheid van diens fans, riskeert fysieke intimidatie.. Je leest het in een portret van de gedachtewereld van Baudet dat Sander Philipse op Joop.nl schreef en dat onder de veelzeggende titel “Dit is het slecht verhulde nazi-gedachtegoed van Thierry Baudet”.
Welnu, deze fascist Baudet komt dus samen met zijn clubgenoot Hiddema in de Tweede Kamer. Een tweede fascistenfractie naast die van Wilders. Ga er maar van uit dat die elkaar enerzijds beconcurreren: in fascistenland is slechts ruimte voor één Groot Leider. Ga er tegelijk ook maar van uit dat ze tegen elkaar opbieden, en het hele debat in de Kamer en erbuiten nog verder de nazi-kant uit zullen trekken zolang ze ermee weg komen. Dat is de situatie die we onder de ogen dienen te zien. De hoofdstroom van rechts hanteert systematisch racisme. En de druk van krachten ter rechterzijde van die hoofdstroom is niet kleiner geworden maar juist verder gegroeid. Nee, voor serieuze opluchting is geen gegronde reden. Eerder het tegendeel.: er is reden voor extra waakzaamheid en zorg.
(wordt vervolgd)
Peter Storm
#1 by René Froger on 2017/03/17 - 16:02
Dit alles betekend dat driekwart van de mensen in Nederland rechts is. De PvdA trekt al het parlementaire links mee in haar val. En nee, de SP vangt geen enkele achterban van de PvdA. De PvdA stemmer is gewoon net zo goed een conventionele vvder, of een CDAer.
Als Roemer mensen uitsluit, dan krijgt hij daarvoor veel kritiek, maar die kritiek geld niet voor een Rutte blijkbaar, die kan wel partijen uitsluiten. Al moet ik wel zeggen, die Roemer was zwak. De SP zou bestaansrecht hebben als ze bijteriger waren, feller, scherper.
De VVD heeft inderdaad een soort draai naar racisme gemaakt. Als dat is wat het men wilt horen, dan is de VVD oppertunistisch om dat te bieden. “doe normaal” wat een bizarre een aanvallende zin. Hoezo doe normaal ? Wat is normaal ? Op wie doel je hier, op mensen met een donkere huid ? Wat is dit voor lafhartig dreigement. PVVers bedreigen mij in ieder geval direct, op sociale media etc. Dat ze me gaan dood maken etc. Respect voor de politie ? Mensen die in botsing komen hebben dus geen respect voor de politie en mensen die respect voor de politie hebben, komen niet in botsing met de politie, daar is het politie voor, dissidentie temperen. Alsook, respect moet je verdienen,je kan het nooit afdwingen.
Maargoed, maargoed, wat moet je met twaalf jaar conservatief, kapitalistisch en christelijk onderwijs en een NPO die een en al VVD uitademt. Het hele publieke domein is VVD, dit is een VVD leven, in een gereformeerd VVD land.
Baudet, een vreemde fascistische uitwas. Waar Wilders meer doet denken aan Nationaal socialisme, is Baudet een beetje dat Italiaanse fascisme, gevoelsmatig. Waar hij (niet geheel onterecht) een partij kartel aankaart, is zijn oplossing hiervoor er een van “volks mobilisatie”,reactionair nationalisme, xenofobie en wreedheid als verheffing.
De democratie VS ” het volk”, “de identiteit”, ja, dat is fascisme, alleen bij deze Baudet is het verpakt in een speels omhulsel. Het feit dat Baudet excentrieke kanten heeft, werkt als camouflage van zijn fascisme. Men denkt een beetje aan een Hans Teeuwen, een clown die decadentie propageert (als theaterstuk). Het verschil is dat Baudet zijn decadentie niet spelmatig bedoelt, maar bloedserieus.
#2 by André de Raaij on 2017/03/17 - 03:11
VVD en PvdA hadden bij de verkiezingen van 2012 41+38=79 zetels. Ze hebben er in 2017 gezamenlijk 37 verloren (de definitieve uitslag komt pas volgende week).
De verplettering van de PvdA is even verdiend als gevaarlijk voor de echte linkerzijde. Afwezigheid van een parlementaire linkerzijde maakt de werking van een buitenparlementair links juist moeilijker in plaats van makkelijker. Niettemin: doorgaan met de moed der hoop, nee niet der wanhoop.