ravotr

woensdag 25 februari 2015

Zo! Een groot aantal studenten heeft tijdens een zinderende demonstratie het Maagdenhuis bezet.  Na langdurig leuzen te hebben geroepen toespraken te hebben aangehoord en stap voor stap het bordes te hebben overgenomen, drongen ze doodleuk de voordeur binnen. “Bezet, bezet! Het Maagdenhuis bezet!” klonk het, gevolgd door: “Aftreden! Aftreden!” Dat laatste was het advies aan het College van bestuur (CvB) en de voorzitter ervan, Louise Gunning. Het is een nieuw hoogtepunt is wat intussen een beginnende studentenopstand in Amsterdam genoemd kan worden.

De demonstratie zelf was – is! – al een groot succes. Ik ben er niet zelf bij, ik heb het vooral via de livestream van AT5 en via andere media gevolgd. De NOS-verslaggeving repte van “zeker duizend mensen”  die aan de protestmars deelnamen. Dat is zeer veel, als je bedenkt dat de demonstratie pas gisteren werd aangekondigd, en als je bovendien bedenkt dat dit een plaatselijke, geen landelijke, demonstratie is. Landelijke studentendemonstraties, ruim van te voren aangekondigd, zijn lang niet altijd veel groter. En ze zijn vaak niet half zo levendig en zo fel.

De felheid en het enthousiasme van de deelnemers – jong, de meesten totaal geen ervaren actievoerders qua uitstraling, overduidelijk overwegend nieuwe mensen in het actie voeren – was opmerkelijk. Een enkele toespraak, van politici van SP en GroenLinks die de studenten de hemel in prezen ( n het niet erg vinden om aldus in the picture te zijn). Maar de sfeer werd gezet door de studenten zelf. Onophoudelijk leuzen:

• “Bezet! Blokkeer! Dit beleid pik ik niet meer!”
• “Onze UvA!”
• “Aftreden!”
• “’t Is stil in het Maagdenhuis…”
• “Wat willen we? Inspraak! We willen het nu!”
• “College van bestuur, beschaving is niet duur!”
• “Hey ho, CvB (2x), hier krijg je problemen mee (2 x)”
• “Actie, actie!”
• “Ooo Louise, doe open!”
• “CvB, weg er mee!”
• “Docenten, ga staken, het CvB moet kraken”
• “Rudolf, bedankt” – gericht aan één van de bezetters van het Bungehuis, docent Rudolf.
• “Bungehuis gaat door!”
• “Competente Rebellen!”
• “Naar binnen!”
• “Bezet! Bezet! Het Maagdenhuis bezet!”
• “Louise geeft niet thuis, bezet het Maagdenhuis!”

Borden waren er ook. Met teksten als “Is dit een kleine groep studenten?” en “Kleine groep he Louise?” maakten ze het idee belachelijk dat het maar een heel miniem groepje studenten betreft die actie voeren. “Competente Rebellen”, ook als leus te horen, was een verwijzing naar het aanbod van het universiteitsbestuur tijdens de bezetting van het Bungehuis om een soort openbare lezing onder die titel op poten te zetten. Het was één van de bestuurlijke fopspenen, en het vráágt natuurlijk om parodie.

Intussen, binnen, een bezetter aan het woord. Die stelde twee eisen voor: “Eén. Het bestuur treedt ke per direct af”. Luid applaus. “Twee. De raad van toezicht schrijft binnen een maand verkiezingen uit voor een bnieuw bestuur, gekozen door alle studenten en docenten”. Weer applaus. Weer ontspon zich discussie: we hebben méér eisen, zegt iemand. Luid applaus.

Ik ga mijn weergave van deze vanaf de AT5-livestream neergepende indrukken onderbreken, voor nog enkele andere observaties. Over het oplaaiende studentenverzet, en de reactie vanuit het gezag.

Er is een nasleep van de – ik mag wel zeggen van de vórige! – bezetting: die van het Bungehuis die gisteren via ontruiming is beëindigd door de ME. Opgepakte bezetters zijn weer vrij. Het Openbaar Ministerie heeft vervolging voorwaardelijk geseponeerd, met een proeftijd!  Er komt dus geen vervolging, tenzij ze binnen die proeftijd justitie weer tegenkomen wegens een echte of vermeende onwettigheid. Kán dat juridisch eigenlijk wel, deze OM-maatregel? Volgens mij is hoort een voorwaardelijke straf en een proeftijd bij een vonnis, niet bij een vervolgingsbesluit van het Openbaar Ministerie. Iemand wees me erop dat dit niet kan, puur formeel niet, en volgens mij heeft die iemand dus gelijk. Het OM loopt, door zelf een proeftijd uit te spreken en slechts voorwaardelijk tot niet-vervolgen over te gaan, op een eventueel rechterlijk vonnis vooruit en speelt zelf voor rechtbank. Zoiets werkt als een vorm van in timidatie: we laten je gaan, maar je bent gewaarschuwd… Het is een verschuiving in repressieve richting vanuit de staat, en eentje die niet onder mag sneeuwen nu de publiciteit naar de neiuwe bezetting gaat. Zelfs als dit juridisch qwel kan – je weet het niet, he? – dan zou het absoluut niet moeten kunnen

Belangrijker dat deze enge juridische innovatie van het OM is wat er de laatste weken overduidelijk is losgekomen. Eerst een bezetting van elf dagen van het Bungehuis voor zes eisen.  Zo richtten de bezetters zich tegen bezuiniging op en uitkleden van geesteswetenschappen, voor meer democratie, tegen resultaatsgerichte neoliberale financiering. Zoiets was, in omvang, duur en radicaliteit al een grote stap vooruit in de studentenstrijd. Pikant: het Bungehuis wordt door de UvA verkocht, er komt één of andere deftige club in.  Handig dat tegen die tijd het aantal taalopleidingen ingeperkt is, zodat je wellicht met minder ruimte – en dus zonder Bungehuis – toe kunt als UvA. Of zou het echt toeval wezen?

Vervolgens vandaag dus de demonstratie, en nu dus een felle bezettingsactie in dat symbolische Maagdenhuis. Er zitten echt vele tientallen studenten in het gebouw, en het heeft er, volgens de At5-reportage, veel van weg dat de politie al in aantocht is. Er is discussie: gaan of blijven? Dat gaat heel geordend, onder hoogspanning maar tegelijk heel weloverwogen, intens democratisch op een manier die je in geen parlement of stembus tegen komt. Ik ga de uitkomst nu niet afwachten voor publicatie van dit stuk. Maar de conclusie mag duidelijk zijn, behalve wellicht voor Louise Gunning. Amsterdam beleeft in deze kille maar prachtige februaridagen een heuse beginnende studentenopstand.

Peter Storm