ravotr

vrijdag 1 augustus 2014

De indrukwekkende protesten tegen Israëls misdaden komen momenteel onder vuur te liggen in media en politie. De beschuldiging heet: antisemitisme. Daarover twee dingen. Ja, er is in de marge van de beweging sprake van anti-Joodse uitingen die we verwerpen moeten. Maar boven alles: nee en nogmaals nee, dit kenmerkt niet de beweging als geheel, niet de hoofdstroom, niet de overweldigende meerderheid van demonstranten en organisatoren van dit protest. Aan en over elementen binnen de beweging is een waarschuwing gepast. Maar aan de beweging als geheel geadresseerd gaat het hier om een valse, ja smadelijke beschuldiging.

De Volkskrant, krant voor pseudo-progressief Nederland, zet weer eens de toon. Hans Lansink, in een commentaar van 28 juli: “Demonstreren tegen de inval van Israël in Gaza is legitiem, maar ontaardt al te vaak in antisemitisme”, zo is de aanhef. De toon is gezet. In het vervolgt erkent hij weliswaar de legitimiteit van het protest waar het afkeer jegens Israëls optreden betreft. “Maar er is meer aan de hand. In Den Haag, in Brussel en Antwerpen, in de voorsteden van Parijs en in tal van Duitse steden werden antisemitische leuzen geroepen, werd er geplunderd, brand gesticht en gevochten tussen moslims en Joden.” Het is nogal wat. En het is voor een groot deel buiten proporties opgeblazen, voor een deel nog verdraaid ook.

Tekenend is bijvoorbeeld wat er in Parijs gebeurde. Daar was in het kielzog van een demonstratie op 13 juli sprake van een confrontatie tussen betogers en tegenbetogers. Volgens de eerdere versie – ook door de Volkskrant meteen gebracht – belegerden demonstranten daar een synagoge, waarbij synagogebezoekers urenlang opgesloten zaten. Een pogrom-achtige toestand. Later bleek – uit een reconstructie in onder meer Middle East Eye en de Middle East Monitor – dat de toedracht anders was. Een kleine groep van extreem-rechts pro-Zionistische joden had betogers geprovoceerd, bedreigd en aangevallen. Dáár kwamen de botsingen uit voort. De Times of Israel neemt deze versie serieus genoeg om haar zakelijk weer te geven. De “vechtpartijen tussen Moslims en Joden” waren dus minstens gedeeltelijk een gevolg van een uiterst-rechtse, pro-Zionistische gewelddadige provocatie. Pakweg 150 aanvallers, bewapend met helmen, stokken en metalen staven, schreeuwden racistische taal, vielen betogers aan, en trokken zich weer achter politielinies terug. De politie arresteerde wél pro-Palestijnse betogers. De pro-Zionistische knokploeg, Joodse Defensie Liga (LDJ) geheten, werd met rust gelaten. Wat we hier dus hadden was geen anti-Joods pogrom. Wat we hier hadden was een fascistoïde, anti-Palestijnse provocatie, gefaciliteerd door de politie. Maar het verschijnt wel de doodleuk in de opsomming die de Volkskrant maakt en die toenemend antisemitisme moet aantonen.

En daar houdt de hypocrisie niet op. Waar critici van Israël onmiddellijk onder vuur genomen worden als ze Israël op één of andere manier vergelijken met dat van nazi-Duitsland, daar mogen andersom allerlei suggestieve vergelijkingen onweersproken de lucht in geslingerd worden. Vladimir Sloutsker, president van het Joods Congres, sprak in het Israëlische parlement tot een aantal Europese parlementsleden. Hij zei: “Nooit sinds de holocaust hebben we zo ‘n situatie gezien als vandaag.” En hij waarschuwde: “We kijken potentieel tegen het begin van een nieuwe Holocaust aan.”Hijn “refereerde bij dit alles aan de golf van demonstraties op het hele continent door pro-Palestijnse activisten, waarvan een aantal gedegenereerd zijn in geweld, en waarvan er velen racistische retoriek ten toon spreidden.” Wat rellen in de marge van Gaza-demonstraties,, minstens éénmaal kennelijk geprovoceerd door pro-Israëlische fascisten, wat slordige leuzen, waaronder een enkele die echt antisemitisch is. Dat zouden de voorbode zijn van een nieuwe Holocaust. Maar wie het afmaken van 1300 1450 1467 Palestijnen (1), soms met hele gezinnen tegelijk ‘genocide’ noemt en de situatie vergelijkt met het getto van Warschau, die wordt op het matje geroepen wegens die vergelijking. Ik snap heel goed dat mensen die Israël vergelijken met nazi-Duitsland, verontwaardigd reageren als zij daarvoor de les gelezen worden terwijl pro-Israëlische propagandisten wel de demonstranten als aanjagers van de volgende massa-moord in nazi-stijl mogen wegzetten. Over de ‘Israël is een nazi’-staat-vergelijking valt op zich meer te zeggen. Maar de vergelijking van pro-Palestijnse betogingen met de opkomst van antisemitische terreur in nazi-stijl is infaam.

Is er dan geen probleem? Jawel. Er zijn uitingen van antisemitisme, op de demonstraties en in de discussies op internet die daarmee samenhangen. Op de demonstratie in Rotterdam op 123 jli was ik getuige van een klein incident, toen demonstranten voor een gebouw waar Hebreeuwse letters op te zien waren – een gebouw van de Liberaal Joodse Gemeente, werd me verteld – extra enthousiast tegen dat gebouw begonnen te roepen “Israël, terrorist!” Daar werd duidelijk een Joods object behandeld alsof het een Israëlisch object was, daar werden Israëli’s en Joden dus impliciet op één lijn gesteld. Ja, dat is antisemitisme in werking.

Verder was er een enkel bord met leuzen en beeldtaal in dat grensgebied. Een inmiddels berucht voorbeeld: dat hakenkruis naast die Israëlische vlag – twee borden, in een zee van honderden vlaggen en borden, over proporties en beeldvorming gesproken – is zo ‘n grensgeval. De bedoelde boodschap is waarschijnlijk: Israël is een nazi-staat. Dat is een hele ruwe vergelijking die ik zelf niet voor mijn rekening neemt: een koloniale strafexpeditie met veel burgerdoden is niet het zelfde als planmatige industriële genocide, en de gelijkstelling relativeert die laatste genocide. Maar het bord was iets te makkelijk te lezen als ‘Israëlis zijn nazi’s’ (die vlag wordt door Israëli ‘s als de hunne erkend, en dat geldt vaak ook als het kritische Israëli’s, tegenstanders van de Gaza-aanvallen betreft), en door slordige lezers zelfs als: ‘Joden zijn nazi’s’ (de Davidsster in de Israëlische vlag is niet alleen nationaal symbool, maar een belangrijk teken in de Joodse godsdienst). Die derde gelijkstelling is wel degelijk antisemitisch.

Ik geloof meteen dat het bord niet in antisemitische zin was bedoeld. En onder degenen die het zo lazen zaten ongetwijfeld mensen die antisemitische spijkers zoeken op antizionistisch laag water. De ellende van rauwe beeldtaal is echter dat dit misverstanden, in de hand kan werken. Ik vind zo’n bord dus niet okay. Maar ik vind het bespottelijk om de dragers ervan weg te zetten als bewuste antisemieten, en om de demonstratie als geheel als antisemitisch weg te zetten wegens de aanwezigheid van enkele van dit soort grensgevallen.

Ik heb uit berichtgeving over andere demonstraties de indruk dat er niet veel meer aan de hand was op het antisemitisme-front dan in Rotterdam. Marginale uitingen op en een enkele keer over de rand, daar hebben we het over. Uitzondering is een kleine demonstratie in Den Haag met antisemitische uitingen, iets waar justitie inmiddels werk van maakt, iets wat dan weer breed wordt uitgemeten. Doen alsof antisemitisme maatgevend is in de protesten tegen Israël, is een grove verdachtmaking. De Volkskrant werk aan die nare verdachtmaking mee, en richt het verwijt ook nog eens specifiek aan moslims. Onder hen zouden volgens “tal van onderzoeken” anti-Joodse houding wijd verbreid zijn. Wansing maant ze dan ook om “afstand te doen van stereotype vijandbeelden die tot excessen kunnen leiden”. Voor Wansing zijn moslims kennelijk antisemiet zolang zij zich niet van antisemitisme distantiëren. Dat is echter dezelfde redenering als die van iemand die Joden afwijst zolang zij zich niet van het Zionisme distantiëren. Die laatste redenering is impliciet antisemitisch. Beide redeneringen zijn een ideologische variant van etnisch profileren. Beide redeneringen zetten een hele bevolkingsgroep collectief in de beklaagdenbank. Beide redeneringen zijn racistisch.

Dat slechts één van beide versies – de antisemitische – in de mainstream wordt aangevallen, is hypocrisie waar Israël garen bij spint. Dat de andere – de anti-moslim-versie – breed geaccepteerd is in media en gevestigde politiek, is óók iets waar Israël garen bij spint. Kijk maar hoe bij Wilders zijn pro-Israël-houding naadloos aansluit bij zijn hatelijkheid jegens moslims. Voor Wilders is Israël ene bolwerk tegen ‘de Islam’, en hij wil met moslims in Nederland ongeveer doen wat Israël doet met moslims in Palestina, het valt bij hem allemaal onder hetzelfde racistische project. Moslim-bashen is een pro-Israëlische kaart spelen. Jodenhaat is echter óók een pro-Israëlische kaart spelen. Want het stelt Israël in staat op pro-Palestijns makkelijker op één lijn te zetten met antisemitisch. Die lol moeten we Israël en het CIDI helemaal niet gunnen.

Dat Israël zelfde gelijkstelling tussen Joden en Israél behendig hanteert door zichzelf als spreekbuis en veilige baken voor alle Joden te profileren, maakt de zaken nog erger en werkt zel antisemitische houdingen in de hand. Immers, als Israël spreekt namens alle Joden, mogen alle Joden dan niet aangesproken worden op wat Israël doet? Maar dat is zelf een valkuil, een drogreden: Israël beweert namens ‘de Joden’ te spreken, maar heeft daar nooit en te nimmer een mandaat van ‘de Joden’ voor gekregen. Een groot aantal Joodse personen en organisaties maken dat zeer duidelijk, met snoeiharde verklaringen tegen het Israëlische geweld tegen Gaza.

Hoe de pretentie dat Israël namens de Joden spreekt en optreedt zelf anti-joodse uitingen iniet rechtvaardigt, maar wel helpt verklaren legt Sigal Samuel uit in “When ‘Anti-Israel’ looks like ‘Anti-Semitism’ “, een vlijmscherp artikel op de website van Forward – ‘The Jewish Daily’, zoals de ondertitel van het blad luidt. Het wordt uitgegeven in New York, in het Engels en in het Jiddisj. Enkele sleutelpassages: “Lieve Joden in de Diaspora, het spijt me dat ik jullie dit nieuws moet brengen, maar je kunt niet van twee walletjes eten. Je kunt er niet op staan dat elke Jood een intrinsiek deel is van Israël en dat Joden tegelijk er intrinsiek gescheiden zijn van, en dus niet verantwoordelijk voor de daden van de Israëlische staat. (…) Je kunt niet de Israëlische eerste minister Benjamin Netanyahu toejuichen als hij rondgaat en zich ‘leider van het Joodse volk’ noemt, en dan helemaal gaan huffen en puffen als Arabisch-sprekenden één en hetzelfde woord gebruiken om ‘Zionisten’ en ‘Israëli’s’ en ‘Joden’ aan te duiden.” Ze zegt er voor de duidelijkheid wel bij: “Ik zeg niet dat het semantische uitglijden van antizionisme naar antisemitisme, wat we zo vaak zien op Gaza-manifestaties, te excuseren valt. Wat ik zeg is dat het niet verbazingwekkend is.” Ze vergoelijkt niets, maar begrijpt waar de schoen wringt. Ik vind het wel jammer dat hij specifiek wijst naar ‘Arabisch-sprekenden’ in dit verband: de uitglijders komen bepaald niet alleen daar voor. En ik weet ook niet of dit “semantisch uitglijden” wel op “tal van Gaza-manifestaties” zo prominent gebeurt als ze toch nog lijkt te suggereren. Maar verder is haar betoog ijzersterk.

In dezelfde lijn ligt een zeer recent artikel van Jaap Hamburger in de Volkskrant , die daarmee een klein stroompje dissidentie doorlaat.. Hij schrijft als voorzitter van de organisatie Een Ander Joods Geluid, en kritiseert de houding van “de meeste joodse instanties en organisaties”, de “kritiekloze houding ten aanzien van Israël” aldaar waarvan hij vermoedt “dat die als een boemerang zal werken. Ik vrees die vorm van identificatie en zie met lede ogen dat van anderen, moslims voorop, op hoge toon verlangd wordt dat zij het onderscheid tussen ‘joden’ en ‘de staat Israël’ wel nauwgezet in acht nemen.” Het is natuurlijk geen argument om dat onderscheid maar te laten vallen.  Maar dan moeten we dus wel ons best doen om dat uit de sfeer te houden van niet-moslims die moslims op dit punt de les lezen. En uit de mond van voorstanders van Israël, inclusief haar misdaden, klinkt die eis inderdaad nogal scheef en hypocriet.

Israël spreekt namens zichzelf, haar misdaden komen voor haar rekening en van haar concrete medeplichtigen, en van niemand anders. Laten we onze woede en onze strijd dáár tegen blijven richten, en niet trappen in de valkuilen die zowel antisemitisme als anti-moslim-vooroordelen voor de beweging betekenen. Volgende grote demonstratie: Amsterdam, 15.00 uur, Dam, Museumplein (2) aanstaande zondag!

Noten (1): Gister geschreven, vandaag afgerond en geplaatst, vandaar de doorgestreepte aantallen. Zo snel gaat het.

(2) Zojuist lees ik die wijziging op Facebook (noot aangebracht 1 augustus 16.05 uur. En “Noort gewijzigd in “Noten” 🙂 )

(3) Ik krijg te lezen dat Sigal Samuel geen hij is maar een zij. Gecorrigeerd dus, excuus,  en dank aan de alerte lezer 🙂 (correctie en noot aan gebracht 2 augustus 1.14 uur)

Peter Storm