ravotr

maandag 4 augustus 2014

Een terrasje neemt soms tijd in beslag, juist na een warme mooie demonstratiedag. Vandaar dat het even duurde voor ik begon met dit verslag over de manifestatie en demonstratie in Amsterdam tegen de Israëlische aanval op Gaza. Korte samenvatting: de manifestatie vooraf vond ik matig, bij vlagen deprimerend. De demonstratie maakte dat méér dan goed, die was groots en inspirerend. Van het eerste zowel als van het tweede kunnen we leren, maar het tweede nemen we sowieso mee naar volgende keren. Wat observaties, zoals wel vaker.

We reisden met een handvol mensen ui Tilburg, iets dat vanuit Vereniging Weldaad werd geïnitieerd en iets dat goed is voor onderlinge kennismaken en het verstevigen van plaatselijke banden in en om de actiewereld. Trein en voettocht gingen voorspoedig, en toen we op startpunt Museumplein aan kwamen stonden er al flink wat mensen. Ik ben gaan doen wat ik vaker doe: hier end aar een handdruk en een praatje, maar vooral rondkijken en aantekeningen maken over wat ik aan borden, spandoeken, vlaggen en dergelijke zoal zag. Een greep uit de oogst:

• Sancties tegen Israël NU
• Stop feeding hatred
• Stop bombing Gaza
• Stop Ethnic Cleansing
• Jews Christians Muslims – Unite Against this Terror
• Queers for Palestine
• Israël is te ver gegaan – Rutte, neem stelling
• Gaza = 9/11 24/7
• Boycot Apartheids Dadels
• Gaza 2007-2014 -> 3000 doden – 10.000 gewonden
• You – Take my water – burn my olive tree – destroy my house – take my job – imprison my father -kill my mother (…) But I am to blame – I shot a rocket back
• Judaism Rejects Zionism – Joden tegen Israélische Terreur – Stop Bombing Gaza – socialisme.nu
• NOS Stop met witwassen Israëlische apartheid (socialisme.nu)
• Timmermans Stop de steun aan apartheid (socialisme.nu)
• Veel borden sowieso van Socialisme.nu, de website van de Internationale Socialisten, met bovenstaande en andere leuzen
• Wanted Netanyahu for genocide
• Een reeks Nederlandse kaarten met daarop een steeds kleiner gebied, waarmee de afname van Palestijns land werd uitgebeeld, met daaronder: “wat zou jij doen?”
• We are Chapullas in Turkey – Kurds in Roojava -Syria –  Shia in Iraq – Palestinians in Gaza
• Gezi Solidariteit Nederland (Gezi is het park in Istanbul tegen de sloot waarvan in 2013 veel mensen fel protesteerden. Dat protest werd metimmense hoeveelheden traangas neergeslagen.)
• Take your brother ‘s need as a measure for action and save the world (Maitreya)
• No more double standards – one law for all
• Stop the Illuminati
• Peace is not the absence of war – It is a life state (Spinoza)
• Twee vlaggen met Che Guevara
• Drie zwarte vlaggen met witte, kennelijk religieuze, Arabische teksten
• Twee witte vlaggen met zwarte, kennelijk religieuze, teksten in het Arabisch
• Een zee van Palestijnse vlaggen, meegevoerd rood r talloze demonstranten, en ook een hele grote, samen meegedragen door een groep mensen
• Enkele Turkse vlaggen, waaronder één met een portret van Ataturk
• Eén echt aanstootgevende vlag, namelijk de Nederlandse

Wat de vlag van slavenhouders, van Timmermans en van Rutte, van Zwarte Piet-fanaten en koloniale soldaten op deze demonstratie deed, is me een raadsel. Als er vlaggen zijn die het verdienen om vertrapt, verscheurd en demonstratief verbrand te worden, dan staat de Nederlandse toch wel bovenin het lijstje.

Terwijl ik dit zo aan het inventariseren was, begon de manifestatie. Voornamelijk sprekers, eigenlijk weinig muziek. De eerste spreker, een jongen van 15 jaar, maakte indruk. In volgende toespraken zaten wel erg veel open deuren en herhalingen, en ze werden naar mijn smaak op veel te klaaglijke toon voorgedragen ook. Ik kwam om te protesteren en me te laten zien en horen. Ik kwam niet om ook nóg eens breed uitgemeten te krijgen hoe vreselijk het allemaal is, en de vraag waarom Nederland ons niet hoort moet je natuurlijk ook niet echt aan demonstranten stellen. Ik kon het niet laten om op een gegeven moment te vragen of we soms bezig waren met een rouwplechtigheid. Op een actie is het prima om kort te horen waarvoor we bij elkaar zijn. Maar op een actie wil ik niet vooral toehoorder zijn, maar deelnemer. Mag dit een volgende keer drastisch worden ingekort en aangescherpt? Dank u.

In toespraken werden nu en dan wel heel treffende dingen gezegd. Sprekers maakten duidelijk dat het niet ging om godsdienstige verschillen. Een belangrijk punt dat vanaf het podium werd gemaakt: “Antisemitisme hoort niet thuis in onze beweging”. Nederland kreeg er van langs, Israël zelf natuurlijk ook, en medeplichtige Arabische regimes eveneens. De oproep “Leve de Arabische revolutie” als oplossing voor Palestina, klonk vervolgens wel weer rijkelijk abstract, en is meer iets dat je in a een achtergrondartikel verwerkt waarin je – om maar eens iets te noemen – tenminste kunt uitleggen wat je daarmee bedoelt.

Begrijpelijk maar wel echt irritant waren de steeds herhaalde vermaningen om ons niet te laten provoceren, geweld te mijnden et cetera. Beter was wel de oproep om, als we spandoeken m zagen met bijvoorbeeld antisemitische teksten, daar zelf iets van te zeggen zelf verantwoordelijkheid te nemen. Ik heb trouwens geen enkel antisemitische tekst op bord kunnen ontwaren, en van antisemitische spreekkoren was binnen mijn gehoorsafstand nergens sprake. Maar ons niet laten provoceren? Niemand had de bedoeling om zich te laten provoceren. Intussen stond er wel overal provocerend veel politie, en stond een team van agenten in burger ofwel ‘stillen’, overduidelijk als zodanig herkenbaar en uitdagend geposteerd. Misschien dat een volgende keer ook gezegd mag worden dat gezag en andere opponenten ons ook eens niet moeten provoceren. Ik wil als demonstrant gewoon niet steeds toegesproken worden als klein kind dat zich moet leren te beheersen.

Heel tof, ook in de aandoenlijke wijze waarop het werd gebracht, was weel weer de opmerking dat het dit weekend ook Gay Pride was, en dat ‘deze mensen’ dus ook gewoon welkom geheten moesten worden in de actie. ‘Deze mensen’ liepen natuurlijk allang als demonstrant rond, en bordjes als het in de opsomming vermelde “Queers for Palestine” wezen die kant ook al op. Goed.

De tijd om te gaan lopen kwam, de stoet formeerde zich, en vrijwel meteen sloeg de stemming om. Wèg was de deprimerende deken van klaaglijkheid. Meteen spreekkoren, meteen felheid en enthousiasme. En die bleven, eigenlijk de hele lange optocht door. Het was eigenlijk geen moment stil. We gingen helemaal lós. Dat was echt prachtig. “Free, Free, Palestine”,  “Boycot Israel”, “Israël, Terrorist”, “Israël schande, bloed aan je handen”, “Rutte, schande, bloed aan je handen”,  “Timmermans, schande, Bloed aan je handen”, “NOS, Shame on you” – heel welluidend vooral toen we langs de wagen van de NOS kwamen – en zo verder. En misschien de meest gehoorde: “Wij zijn allemaal Palestijnen!”

Tweemaal werd het lopen onderbroken en gingen we allemaal liggen, als die-in, een symbolische actie om de dood en het verderf op Gaza tot uitdrukking te brengen. Op die momenten weerklonken opnames van bombardementen en huilend kind. Als onderdeel van de manifestatie hadden we dit ook al mogen doen. Het roepen van “Free , Free Palestine” was dan weer het signaal op op te staan en verder te gaan.

Ik word van dit type actie altijd wat ongemakkelijk, het voelt als deelname aan een toneelstukje, en of er ook maar iemand door wordt omgeturnd vraag ik me heel sterk af. Ook de voorstanders van Israëls luchtaanvallen weten hoe kapotgeschoten huizen , dode burgers en huilende kinderen in Gaza. Punt is niet dat zij het leed op Gaza ontkennen. Punt is dat zij weigeren onder ogen te zien hoezeer de staat Israël daarvoor de hoofdverantwoordelijke is. En als het de bedoeling is was dat demonstranten zelf nog even nadrukkelijk al het leed tot zich door lieten dringen, was gewoon een minuut stilte houden beter geweest. Ik ben ervan overtuigd dat het dóódstil zou zijn geweest.

De demonstratie was, vergeleken met de demonstratie in den Haag, duidelijk anders van toonzetting. Nu en dan riep een groep “Allah Akhbar”, maar spreekkoren met deze inhoud waren veel en veel minder frequent en korter van duur dan destijds in Den Haag. De samenstelling van de optocht was ook iets anders. In Den Haag was echt de overgrote meerderheid migrant, veelal van Marokkaanse herkomst. Nu was die meerderheid een stuk kleiner, ik denk zestig procent tegen veertig procent ‘autochtone’ Nederlanders.

Vermoedelijk had dit ook met de politieke samenstelling te maken. De actie was, net als eerdere demonstraties, opgezet door Youth for Palestine. Maar deze keer waren de Internationale Socialisten (IS) nadrukkelijk mede-organisator. Die rol heeft ze beslist serieus genomen. De IS was zeer aanwezig, met haar talrijke borden, met mensen met megafoons die leuzen inbrachten, met enthousiaste krantverkopende mensen. De club zette echt haar beste beentje voor, deed waar ze goed in is en was in haar element. Ik heb een tijdje in haar kielzog meegelopen, en dat was grotendeels best okay ook. Zoals in Den Haag meer religieuze groepen met hun frequente Allah Akhbar in den Haag sfeerbepalend waren, zo was nu de IS dat. Dat droeg vast bij tot een linksere, minder van religie doortrokken atmosfeer.

Haar rol bracht echter tevens een beperking met zich mee. Ook de IS was voornamelijk in Palestijnse symboliek getooid, met vooral Palestijnse vlaggen. Uit haar kring weerklonk ook veelvuldig de die kreet “Wij zijn allemaal Palestijnen!” Ik deel veel van het gevoel erachter, en het is een éénmakende leus die de nadruk legt op wat ons allemaal verbindt: inzet voor de vrijheid van de Palestijnse bevolking. Ik zag een groepje mensen met op hun T-shirt “Maluku’s 4 a free Palestine” met groot enthousiasme die leus roepen, en dat ‘klopte’ voor hen. Maar toch, ik krijg de zin zelf niet over mijn lippen. Ik vind de uiting van verbondenheid erin prachtig, maar die uiting is wel in nationale termen geframed. Bovendien: ben ik een Palestijn? Krijg ik écht die bommen elke nacht op mijn dak? Riskeer ik dagelijks de roadblocks en de eindeloze controles? Is mijn familie op de vlucht gedreven? Kan ik zomaar doen alsof ik er hetzelfde door moet maken?

En ja, ik heb voor de Palestijnse vlag een zwak omdat het zo overduidelijk een verzetssymbool is. Maar het is tegelijk een nationaal symbool, de vlag van een toekomende staat. Ik heb niks met naties en niks met staten. Hoe logisch ik het ook vind dat mensen hun solidariteit via deze vlag uitdrukken, mij viel wel op dat de IS als enige linkse groep die stevig gewicht in de schaal wierp op de actie, slechts één socialistische rode vlag zichtbaar bij zich had, als ik goed heb gekeken. Ik hou niet van club-promoten. Maar ik vind het ook weer niet nodig dat de eigen politieke kleur letterlijk nauwelijks naar voren werd gebracht. Die kleur is rood, en die ontbrak goeddeels, behalve dan als onderdeel van die alomtegenwoordige Palestijnse vlaggen. De IS opereerde als gangmaker van het protest. Maar dezelfde IS doorbrak bepaalde politieke beperkingen – pro-Palestijns nationalisme in de breedste zin – nadrukkelijk nauwelijks. Dat is geen overmacht. Dat is een politieke keus, en de mijne is het niet.

Maar waar waren andere linkse en radicale stromingen en groeperingen? Vrijwel nergens. Ik zag één rood-zwarte anarchistenvlag van de Vrije Bond. Ik zag een kleine zwarte anarchistenvlag, en ook een mooi spandoek met “No War but the Class War”, precies het soort internationalistische geluid dat verder zo ontbrak. Ik trof gelukkig een handvol anarcho-kameraden rond deze vlaggen en dergelijke. Maar de anarchistische aanwezigheid was minder, en vooral minder opvallend, dan in Den Haag. Van een op Indymedia aangekondigde “antinationaal, revolutionair blok” was niets te merken, op de voorverzamelplek trof ik niemand.

Nee, zo ‘n gecentraliseerd gestroomlijnde operatie als de IS staat mij helemaal niet voor ogen. We hoeven die aanpak niet te kopiëren. Maar we kunnen er wel degelijk van leren. Iets van voorbereid, zichtbaar politiek optreden vanuit anarchistische hoek is toch wel nodig, als we onze eigen opvattingen tenminste relevant vinden voor verzet tegen bezettingspolitiek, tegen onderdrukking en tegen oorlog. Klagen over het nationalistische en religieuze karakter van demonstraties die in de kern wel voor een rechtvaardige zaak staan, namelijk het stopen van Israëlische staatsterreur, is een stuk geloofwaardiger als we zelf een politiek verhaal vertellen dat de rechtvaardige zaak voluit ondersteunt maar zonder de nationalistische en religieuze uitingen onweersproken te laten, door een eigen revolutionair, anti-autoritair, internationalistisch en seculier verhaal naar voren te brengen.

Anarchisten waren er dus mondjesmaat. Maar daarmee deden we het toch ruimschoots beter dan de SP die door middel van één vlag zichtbaar was. Ik zag ook nog de Turks linkse organisatie DIDF, en een vlag van het NDF, de met de Filipijnse Communistische partij verbonden verzetsbeweging. Is links – gevestigd en radicaal – verder met vakantie? Of is het eerder een soort vervroegd pensioen?

Intussen waren we wél demonstranten. Veel demonstranten. Ik heb geen totaal overzicht, en tellen is mijn sterkste kant niet. Maar dit waren ettelijke duizenden mensen, een voorzichtige drieduizend zeker, maar ik horde om me heen ook nog wel aanzienlijk hogere schattingen. Dat betekent dat er nu al voor de vierde keer binnen een maand een omvangrijk protest is gehouden tegen de aanvallen op Gaza. Er is echt een flinkse solidariteitsbeweging opgekomen in zeer korte tijd. De volgende demonstratie is intussen al aangekondigd: aanstaande zondag 10 augustus, deze keer in Utrecht. De bal van de solidariteit blijft rollen.

Peter Storm