ravotr

zaterdag 26 juli 2014

De NRC kwam vandaag met een overzicht over het geweld op en rond Gaza. De titel ervan is “De Gaza-oorlog: de feiten zonder de meningen”. De bedoeling: “zo objectief mogelijk laten zien wat er de afgelopen dagen gebeurde in Israël en Gaza”. Het is aardig geprobeerd, als dat echt de inzet was. Maar als het al echt is geprobeerd, dan is niet erg gelukt.

Het weglaten van expliciete stellingnames lukt de NRC wel. We krijgen niet de praat te lezen dat Israël niets anders kon, dat elk land zich toch tegen raketbeschietingen zou verdedigen, dat de grote aantallen slachtoffers komen doordat Hamas burgers als menselijk schild gebruikt. Ook ronkende verklaringen van Hamas blijven ons bespaard. Prima. Maar in de keus van de feiten, en in gebruikte formuleringen om die feiten te omschrijven, blijkt wel degelijk is van vooringenomenheid, van een gebrek aan objectiviteit dat kennelijk zo diep zit dat nog auteur van het stuk, noch de redacteuren die er naar hebben gekeken, er door heen prikken.

Het begint al bij de aanloop. “De spanningen nemen toe als op 12 juli drie Israëlische tieners op de westelijke Jordaanoever worden ontvoerd en vermoord, waarschijnlijk dor Palestijnen.” Daar ontbreken essentiële zaken.. Kort voor de ontvoering waren twee belangrijke dingen gebeurd. Een poging om het ‘vredesproces’ weer draaiende te krijgen was mislukt, grotendeels door Israëlische obstructie: toezeggingen om Palestijnse gevangenen vrij te laten en een stop op Joodse nederzettingen op de westoever te zetten, werden niet nagekomen, waarbij Israël verwees naar het lekken van informatie door Palestijnse onderhandelaars – alsof dat op hetzelfde vlak zou staan. Ben Birnbaum en Amir Tibon geven in de New Republic op 20 juli een gedetailleerde weergave van de onderhandelingen en hun mislukking. Ze doend at op een ‘waar-er-twee-vechten-hebben-er-twee-schuld’ toon, maar de Israëlische obstructie is onmiskenbaar.

De tweede ontwikkeling was de aankondiging dat Hamas en Fatah, de twee belangrijke Palestijnse bewegingen die sterk vijandig tegenover elkaar stonden, nu verantwoordelijkheid namen voor een Palestijnse eenheidsregering. Daarmee kwam Hamas uit haar isolement, zonder dat overigens aan de meegaandheid van Fatah dat Israël op de westoever hielp de ‘orde’ te bewaren tegen Palestijns verzet een echt einde kwam. Maar Israël ervoer het vertoon van Palestijnse eensgezindheid als een ernstige bedreiging, en begon haar repressieve, soms dodelijke operaties op te voeren, op de Westoever en op Gaza. Ruim voor de moord op de drie Israëlische jongens, joeg Israël met een aanval al een tienjarig Palestijns kind de dood in.

Het beeld dat de Israëlische aanvallen een reactie vormden op Palestijns geweld is de wereld op zijn kop gezet. Het WAC-MAAN oftewel het Arbeiders Advies Centrum, een organisatie die zowel Palestijnse als Joodse arbeiders in vakbonden helpt zich in vakbonden te organiseren, voorstander van een tweestatenoplossing en helemaal niet vies van stevige kritiek op Hamas, laat in een stuk waar Shiraz Socialist – ook geen website die als Hamas-propaganda kan worden afgedaan – door overname op wees, de volgorde zien: “Het was de regering van Netanyahu die de door de VS gesponsorde raamwerk van onderhandelingen brak en een golf van nederzettingenbouw begon. Daarna nam het stelling tegen de Fatah-Hamas-eenheidsregering – een stap die neerkwam op flagrante inmenging in een interne Palestijnse kwestie. De diplomatieke patstelling, en het niet nakomen van de beloofde vierde stadium van de vrijlating van Palestijnse gevangenen, vormde de achtergrond van de ontvoering van drie Israëlische jongeren. Als reractie verkondigde Netanyahu een totale oorlog tegen Hamas, en daarmee tegen de Palestijnse eenheidsregering.” De weergave als zou de ontvoering van jonge Israëli ‘s het startpunt zijn, is niet alleen onjuist, maar schuift de schuld van de escalatie ook nog eens aan één kant in het conflict: de Palestijnse. De hierboven geschetste volgorde suggereert iets heel anders.

De NRC laat nog iets belangrijks weg: vrijwel direct nadat het nieuws van de ontvoering van de drie Israëlische jongens bekend werd,wist de Israëlische regering dat ze dood waren. Journalist Max Blumenthal maakte dat al op 8 juli, toen Israëls luchtaanvallen nog op gang moet sten komen, duidelijk in een stuk op Electronic Intifada. Dat feit verzweeg ze wekenlang. Intussen voerde ze dus een klopjacht op Palestijnen op de Westoever op, hetgeen ook nog eens niet de regio is waar van Palestijnse strijdgroepen raketten afvuurden. De Israëlische regering heeft de moorden dus welbewust gebruikt als voorwendsel. Dat hoeft de NRC natuurlijk niet als ‘mening’ neer te zetten. Maar door het verzwijgen door Netanyahu van de door van de jongens niet te noemen, zwijgt NRC als het ware met Netanyahu mee, en kiest impliciet partij voor diens mening.

De weergave van het geweld dat vanaf 8 juli ontketend is – Israëlische bombardementen, raketbeschietingen door Hamas – lijkt op zich redelijk. Aantallen worden keurig genoemd, een reeks specifieke gebeurtenissen passeert de revue. Dat het aan Palestijnse kant vooral om burgerdoden gaat, wordt niet verzwegen. Maar over de Israëlische doden is de NRC nogal zwijgzaam. Ze worden genoemd, er wordt zelfs bij gezegd dat het Israëlische dodental dat bij eerdere soortgelijke operaties overtrof. Maar hoe ze omkwamen lezen we niet. Je zou dus kunnen denken dat het om slachtoffers van Hamas-raketten waren. Nee dus. Vrijwel alle Israëlische doden zijn militairen, omgekomen nadat het Israëlische leger de Gaza-strook binnendrong.

De Israëlische acties joegen vooral Palestijnse burgers de dood in. De Palestijnse gewapende acties joegen vooral Israëlische militairen de dood in. Israël blijkt vooral goed in het doden van ongewapende mensen. Hamas blijkt vooral goed in het in gevechtsacties ombrengen van haar gewapende Israëlische tegenstanders. Die laatste zin is vast veel te veel als mening geformuleerd naar de smaak van de NRC. Maar het verzwijgen van het feit dat de Israëlische doden vrijwel allemaal niet in hun bed zijn vermoord, maar in de strijd zijn gesneuveld, dit alles in deze context waarin Palestijnse burgerdoden wel benoemd worden, kan moeilijk objectief genoemd worden.

Tenslotte geeft de NRC nog een beknopte weergave van het bredere conflict waar de Gaza-slachting onderdeel van uitmaakt. Daar zien we iets soortgelijks als in de rest van het artikel: een redelijke toon zonder uitgesproken meningen. Maar achter de toon gaat via weglatingen wel degelijk een stellingname schuil. We lezen: “Israël is de enige Joodse staat ter wereld en het ‘thuisland’ van Joden na de Tweede wereldoorlog waarin tenminste zes miljoen joden werden vergast.” Niet gezegd maar door weglating wel gesuggereerd wordt dat de stichting van Israël een reactie was op de massamoord op Joden. Daarmee wordt echter de aanloop, het kolonisatieproject dat de Zionistische beweging met wisselende mate van Westerse steun al vanaf de late negentiende eeuw uitvoerde, weggelaten. Het is bij de NRC alsof Israël in 1948 uit de lucht kwam vallen.

We lezen verder: “De Palestijnen zijn de oorspronkelijke bewoners van het gebied waar die staat werd gesticht.” Dat klopt, en het doordenken van die juiste bewering maakt duidelijk waar in het conflict de rechtmatigheid ligt. Tenzij je natuurlijk verzwijgt hoe de Joods-Israëlische bevolkingsgroep in Palestina terecht kwam. Dat is echter wat de NRC doet. Het noemt de grotendeels pas recent gearriveerde Joodse bevolking terecht niet als oorspronkelijke bewoners van het land, maar laat hun verdere herkomst en status feitelijk in het midden. Het stuk vertelt niet dat de meeste Joden kwamen, niet als immigranten die zich in een bestaande maatschappij voegden, maar als kolonisten die een nieuwe maatschappij gingen bouwen en de bestaande maatschappij en haar bewoners wegduwden.

Een essentieel aspect van het hele conflict – een Westers kolonisatieproject dat botst op de weerstand vanuit de oorspronkelijke bevolking – is dus in de NRC-versie onzichtbaar gehouden. Die weerstand – niet per se alle uitingen ervan, niet per se alle clubs die op basis van die weerstand opereren, maar wel de weerstand zelf – zou door menigeen als rechtmatig worden erkend al het conflict in deze heldere termen werd omschreven. Juist omdat dit koloniale aspect te vaak niet helder wordt benoemd, blijft die erkenning te vaak uit. De NRC benoemd dit koloniale aspect dus feitelijk niet. Hoe objectief is dat eigenlijk?

Peter Storm