dinsdag 2 april 2013
Als het aan de Amerikaanse president Obama en het Congres lag, had niemand het er waarschijnlijk nog over: Guantanamo Bay en de gevangenen daar. Guantanamo Bay is het concentratiekamp waarin George Bush vanaf 2002 mensen liet gooien die door de VS van terrorisme werden beschuldigd. Bewijs was voor de verdachtmaking niet nodig, en een proces volgens gangbare procedures evenmin. De gevangenen zaten en zitten daar enkel en alleen omdat de VS wil dat ze daar zitten en daar blijven. Het gaat op dit moment om bijna 170 gevangenen. Feitelijk zijn ze ‘verdwenen’. Maar ze laten zich niet verdwijnen, ze verzetten zich. Dat doen ze door middel van een hongerstaking die zich momenteel uitbreidt.
De autoriteiten spreken van een minderheid: “Een woordvoerder zei maandag dat er 39 gevangenen in hongerstaking zijn, twee meer dan vorige week.” Maar een advocaat die zich voor een gevangene inzet spreekt van inmiddels al 130 hongerstakers. Ik geloof de advocaat eerder dan de Amerikaanse autoriteiten, die hun oorlog tegen terrorisme waar Guantanamo Bay deel van uitmaakt, met leugens en bedrog hebben gevoerd en nu ook geen enkele geloofwaardigheid hebben. Maar zelfs al hebben ze gelijk met hun getal van 39 hongerstakers, dan is ook dat een aanzienlijke, en zelfs volgens henzelf dus groeiende, minderheid.
De acties richten zich tegen het vasthouden van gevangenen, zonder dat er zelfs maar een aanklacht is gedaan. Ze worden juridisch gezien nergens van verdacht; de strafwet wordt er niet op toegepast. Ze zouden, volgens de principes die de VS zelf zegt na te leven, dus als onschuldig moeten worden gezien en onmiddellijk worden vrijgelaten. Als de VS staande wil houden dat het hier om een soort krijgsgevangenen betreft – ‘illegale strijders’- was destijds de formulering onder Bush – dan betekent dit dat elke gewapende groep of staat die ruzie heeft met de VS, hier en daar wat Amerikaanse soldaten kan oppakken, in een kamp zetten als krijgsgevangenen in de Oorlog tegen (in dit geval Amerikaans) terrorisme. Dat zou precies evenveel legitimiteit hebben als wat de VS met deze mensen doet. Deze mensen dienen te worden aangeklaagd en berecht of anders onverwijld op vrije voeten te worden gesteld. Als er overtuigend bewijs tegen deze gevangenen voorhanden was, dan zou er waarschijnlijk allang zo’n berechting hebben plaatsgevonden, gevolgd door een veroordeling. Dat de Amerikaanse staat tot zo’n berechting niet overgaat, wijst op de vermoedelijke afwezigheid van zulk bewijs. Liever geen processen dan processen met te hoge kans op vrijspraak. Dat is kennelijk de zieke afweging hier.
De autoriteiten proberen de hongerstaking te breken, maar tevergeefs. Een gevangene zegt dat bewakers weigeren flessen water te geven en zeggen dat ze maar uit de kraan moeten drinken. De autoriteiten op Guantanamo ontkennen. Alweer: wie geloof je liever? Berichten over onderdrukkingspogingen zijn sowieso geloofwaardig, omdat er op Guantanamo veel eerder overtuigende getuigenissen over grove wreedheden, isolatiefolter en dergelijke, zijn gekomen – bovenop de wreedheid die deze detentie toch al inhoudt. Het is goed dat deze wreedheid, door de hongerstaking weer eens onder wereldwijde aandacht komt Het is goed dat de gevangenen niet alleen staan. In Jemen – waar volgens berichtgeving 90 van de 166 Guantanamo-gevangenen vandaan komen – protesteerden op maandag 1 april 250 mensen voor hun vrijlating en tegen de kwalijke omstandigheden in het kamp, met dwangvoeding en ontzegging van water als genoemde voorbeelden. Sommige gevangenen hebben al zelfmoord gepleegd.
En Obama? Die had, al bij het begin van zijn eerste ambtstermijn, beloofd dat hij Guantanamo Bay zou sluiten. “Een dag na zijn aantreden ondertekende Obama al een decreet hiertoe. Toch kon hij zijn doel niet bereiken omdat politici in het Congres dwarslagen. Zij wilden geen vermoedelijke terroristen opsluiten in gevangenissen in de VS.” Dat is natuurlijk een aanfluiting en een slappe uitvlucht. Zolang er geen aanklacht ligt, zijn dit geen eens verdachten, laat staan “vermoedelijke terroristen”. En als de VS vindt dat het mensen moet opsluiten, waarom dan niet in een reguliere gevangenis? Zijn die wellicht niet onmenselijk genoeg? Als Obama zou zeggen “ik verwacht rechtsgeldige aanklachten vanuit het Openbaar Ministerie, gevolgd door reguliere processen; gevangenen tegen wie op afzienbare termijn geen aanklacht komt, komen vrij” – dan heeft het Congres gewoon het nakijken. Obama kiest ervoor om dit niet te doen en is dus weg degelijk mee verantwoordelijk voor het voortbestaan van concentratiekamp Guantanamo Bay. Elke mishandeling, elke dwangvoeding, elke ontzegging van water, elke vernederende doorzoeking van Korans en dergelijke, is mede voor de rekening van Obama.
Dat Obama echt problemen heeft met Guantanamo Bay is sowieso niet erg aannemelijk. Hij wil waarschijnlijk wel van het kamp af, maar dan vooral vanwege de slechte publiciteit die het de VS oplevert. Maar dezelfde Obama heeft bijna letterlijk de hand aan de knoppen bij het vermoorden van ‘verdachten van terrorisme’ door middel van drones, onbemenste raketten. Obama leidt feitelijk een hi-tech doodseskader met langeafstandsbediening. Het Witte Huis beweert zelfs het juridische recht te hebben om via drones elke Amerikaanse staatsburger te doden, waar die zich ook bevindt, als dat Witte Huis denkt dat die bezig is met een samenzwering tegen de VS. Verdenking – maar alweer zonder formele juridische aanklacht – is alweer voldoende.
Als Amerikaanse staatsburgers dus willekeurig op presidentieel bevel mogen worden afgemaakt, zal Obama zich dan echt zo bekommeren om in Guantanamo opgesloten Jemenieten, Saoedi ‘s en Pakistanen? Obama is een ordinaire zapdoosterrorist. Moeten we echt geloven dat hij begaan is met de gevangenen van Guantanamo Bay?
Peter Storm