maandag 5 maart 2018
Je hebt dieren, en je hebt dieren. Je hebt dieren die zielig zijn, en je hebt dieren die niet zielig zijn. Je hebt dieren waarvoor mensen gaan demonstreren, en je hebt dieren die door diezelfde mensen aan hun lot worden overgelaten. Paarden, runderen en herten in de Oostvaardersplassen: zielig. Mestkalveren bij Breda: niet zielig. Helder, toch?
Je hebt dieren in de Oostvaardersplassen: hongerig en koud na een winter die voor de broodnodige variatie eens een vorstperiode van meer dan anderhalve dag kende. Sommige van die dieren overleven die honger niet en gaan langzaam dood. Dat is zielig. Daar moet iets aan gebeuren. Daar gaan we balen hooi voor verzamelen en over de hekken van het gebied gooien. Daar gaan we boswachters voor bedreigen die ons tegen proberen te houden. Daar gaan we voor demonstreren. Want het is zielig, die hongerige dieren die daar langzaam staan dood te gaan. Ja toch?
Dat het voederen juist de sterkere dieren – die toch wel overleven – helpt, terwijl de zwakkere dieren niet bij het voer weten te komen en dus alsnog kreperen? Het maakt niet uit. Dat dieren, door grotere beschikbaarheid van voedsel, actiever worden – in een seizoen waar rust belangrijk is – en daardoor meer energie verbruiken die ze gezien het seizoen eigenlijk niet kunnen missen? Het maakt niet uit. Dat het voederen dus, juist als je om dieren geeft, helemaal geen steun verdient? Dat voederen helemaal niet zo diervriendelijk is als het lijkt, als ik tot voor kort ook dacht? Het maakt allemaal niet uit. Die dieren zijn zielig, dus moeten ze gevoederd worden.
Maar wat wordt hier eigenlijk gevoederd? Ons eigen sentiment. Wij kunnen niet aanzien wat daar gebeurt. Dat wordt erg in de hand gewerkt doordat we sowieso kunnen zien wat er gebeurt. Als de dieren ver buiten beeld, zouden kreperen in dichte bossages, op kilometers afstand van de autoweg, niet pal voor en de speciaal voor kijkers aangelegde uitkijkpost en naast de wandelroute, dan nam niemand er aanstoot aan. Op dit moment gaan er duizenden dieren aan honger en kou dood, verspreid over tal van wildernissen, wouden en toendra’s. Zo gaat dat in de late winter. Niemand ziet die dieren. Het kan niemand wat schelen, want ze bederven ons kijkgenot op de zondagmiddag niet. De zieligheid in de Oostvaardersplassen gaat – uitzonderingen daargelaten – helemaal niet om dieren. Het gaat om mensen die van een toeristische attractie willen genieten en die geschokt zijn als de toeristische attractie door de poten zakt. Om mensen die ook nog eens op het verkeerde been worden gezet door lieden die het niet om dierenwelzijn te doen is.
Mensen worden dus verontwaardigd vanwege de zichtbare zieligheid van dieren in de Oostvaardersplassen. Er is iets raars met veel van die verontwaardigde mensen. Wie zijn het? Mensen met balen stro, is je dat ook opgevallen? Wie beschikken er doorgaans over balen stro? Ik niet. Ik heb ze hier niet liggen. Jij? Ik ken zeer weinig mensen die balen stro in de kelderkast hebben liggen. Ik zou ook niet meteen weten hoe ik er aan kan komen. In de dierenwinkel misschien, die plek waar gevangen dieren van nieuwe eigenaars worden voorzien? Gezien de omvang van de balen, betwijfel ik het. Mensen met flinke balen stro, dat zijn vermoedelijk hetzij veehoudende agrarische ondernemers, hetzij mensen met een kort lijntje naar veehoudende agrarische ondernemers. Zijn dat dierenvrienden?
Veehoudende agrarische ondernemers – ‘boeren’, noemt men ze met achterhaalde sentimentaliteit – houden dieren in gevangenschap, om ze vervolgens te laten doden, zodat ze in stukken gesneden kunnen worden. Die stuken worden dan verpakt, inde winkelschappen gelegd, verkocht en opgegeten. Of ze melken de gevangen dieren, waarvoor die dieren dan eerst nakomelingen dienen te krijgen zodat de melkproductie op gang komt. Die nakomelingen worden dan onmiddellijk bij het moederdier weggehaald en om het leven gebracht orf zelf als melkleverancier ‘opgevoed’. Welnu, al die dieren – hetzij vetgemest voor de slacht, hetzijl beroofd van kroost en ingezet voor gedwongen melkleverantie – hebben eten nodig. En een plek om zich neer te leggen, als daar tenminste ruimte voor is. Stro kan dienst doen voor beiden, al zijn er inmiddels allerlei andere, kunstmatiger opties voor voeding en huisvesting van deze dieren. Wie over balen stro beschikt, is kennelijk veehouder of heeft connecties in de veehouderij, uitzonderingen daargelaten.
Het gezeul met balen stro suggereert heel sterk het karakter van veel deelnemers aan de voederacties en de demonstratie. Het is een actie die gesteund wordt uit kringen van ‘boeren’, van mensen wiens werk bestaat uit het gevangen houden van dieren om ze uit te melken dan wel vet te mesten en de dood in te jagen. De hele procedure waar die dieren aan zijn onderworpen bestaat – ook als agrarische ondernemers zich aan regels houden en geen extra wreedheid op dieren toepassen – uit systematische dierenmishandeling.
Nee, een kalf dat wordt vetgemest heeft per definitie geen honger. Het heeft echter ook geen leven, iets dat de dieren in de Oostvaardersplassen nog wel hebben. Helemaal vrij zijn die weliswaar ook niet: er staat een hek om het gebied. ‘Vrije natuur’ en ‘wildernis’ is het strikt genomen niet: deze dieren zijn er door mensen losgelaten. Mensen hebben deze situatie gecreëerd en zijn dus wel degelijk verantwoordelijk voor het welzijn van de dieren. Maar ze lopen vrij rond, ze kunnen hun gang gaan, eten zoals ze dat willen, zich voortplanten zoals ze dat willen, zich in grote lijnen gedragen zoals ze dat willen. Ja, sommigen gaan van honger dood aan het eind van een koudere winter. Maar voor die tijd hebben ze wel gelééfd. En nu word hun leed tot nationaal schandaal verheven door mensen uit een beroepsgroep die drijft van het systematische commerciële dierenmisbruik. Terwijl het bijvoederen dus aantoonbaar niet het welzijn van de dieren dient. “Een uitgestelde vorm van dierenmishandeling” is het volgens Frank Berendse (1), deskundige op het gebied van natuurbeheer en voor zijn pensionering werkzaam aan de Universiteit van Wageningen.
Het is nog erger dan dat. De actie om die dieren nu te voederen krijgt niet alleen steun van agrarische veehoudende ondernemers. Inmiddels zijn meerdere van de gangmakers al door de mand gevallen als jager en/of jachtfan. Het weblog ‘Meedogenloos’ heeft er een onthutsend artikel over, met namen en citaten (2). Zo is er Bart Lubbers, fan van de ganzenjacht en bijbehorend eten. En Ad Busscher, onder meer “oprichter van het Landelijk Team Wildbeheer”. Lees voor ‘wildbeheer’ gewoon maar ‘jacht’. Ja, bij de mensen die actie voerden voor de dieren in de Oostvaardersplassen, zitten zonder twijfel echte dierenvrienden. Maar de acties zijn aangestuurd en opgestookt door agrarische veehoudende ondernemers en door jagers. Jacht en veehouderij: niet de twee meest diervriendelijke activiteiten die er bestaan.
En wat bezielt met name jagers? Dat is feitelijk doodsimpel. Als ‘oplossing’ voor de dieren in het gebied wordt het afschieten van dieren bepleit. Wie zouden dat mogen doen? Precies. Lubbers: “Er zijn genoeg mogelijkheden om de stand te reguleren. Nu laten ze de dieren eerst hongerlijden, en dan worden ze alsnog afgeschoten. Zoiets mag niet meer gebeuren.” Het ‘reguleren van de stand’ – als dat niet gebeurt door ze te laten doodgaan – betekent: het ‘overschot’ afschieten. Maar dat afschieten kan dus beter al eerder gebeuren. Dat is vast ook leuker voor jagers: een nog gezond dier dood knallen doe je toch liever dan een al stervend dier een genadeschot geven? Véél sportiever, toch? De redenering is: voeder de dieren bij, dan schieten wij ze wel dood. Voor ons plezier, maar verpakt als ‘wildbeheer’. Met diervriendelijkheid heeft het net zo veel te maken als de sleepwet met onze veiligheid: niets.
Ik zei in het begin al, er zijn dieren die medelijden wekken en dieren die dat niet doen. In dezelfde week dat we ons druk maakten over de dieren in de Oostvaardersplassen, kwamen hond mestkalveren om het leven omdat de vrachtwagen van de weg af raakte in een ongeluk. Dat was dichtbij Breda, op 1 maart (3). Honderd jonge dieren dood. In één keer. Maar misschien zijn die dode dieren wel beter af dan de tweehonderd overlevenden en dan al die andere mestkalveren die nog wat langer mogen ‘leven’ voor ze worden afgemaakt om te worden opgegeten. Ik heb geen demonstratie gezien. Geen boze actie-oproep. Geen actievoerders die daders – agrarische ondernemers, transporteurs, directies van slachthuizen, van supermarkten waar het eindproduct winstgevend wordt verkocht – de wacht aanzeggen. Slechts één enkele Facebookpost van iemand die er schande van sprak. Terecht. Maar waar zijn al die andere ‘dierenvrienden’ intussen? Te druk met het bedreigen van boswachters?
Die mestkalveren zijn kennelijk niet zielig. Geen wonder, ze zijn winstgevende producten, en bovendien zijn ze geen doelwit van jacht, pardon van ‘wildbeheer’. Daarom kunnen ze dag in dag uit de dood worden ingedreven. En hoeveel van de mensen die zo protesteerden vanwege de hongerige dieren in de Oostvaardersplassen, zijn zelf trouwens al gestopt met het eten en drinken van dierlijke producten? Ik weet het niet, maar ik heb zo mijn vermoedens. Veehouders en jagers staan niet bekend als principiële veganisten.
De hele toestand rond de dieren in die Oostvaardersplassen is dus doortrokken van hypocrisie. Over het gebied, de dieren en de geschiedenis van het hele probleem is nog wel meer te schrijven. Dat komt wellicht. Wil je intussen vast eens iets vriendelijks voor dieren doen? Bespaar je de rit naar Flevoland. Wees eens aardig voor dieren. Eet ze bijvoorbeeld niet op.
Noten:
1 “Onenigheid over Oostvaardersplassen: ‘Natuur is anders dan boerderij’”, Nu.nl, 2 maart 2018, https://www.nu.nl/weekend/5158925/onenigheid-oostvaardersplassen-natuur-anders-dan-boerderij.html
2 Petra, “De nieuwe schiettent Meedogenloos.nl, 4 maart 2018, https://meedogenloos.nl/2018/03/04/de-nieuwe-schiettent/ (dank aan Veerle Slegers en aan Krapuul, die me op dit artikel attendeerden)
3 Ine Cup, “Ruim 100 kalfjes dood na ongeluk met veewagen op A16, snelweg weer open”, 1 maart 2018, https://www.bndestem.nl/breda/ruim-100-kalfjes-dood-na-ongeluk-met-veewagen-op-a16-snelweg-dicht-richting-breda~a54e95ea/
Peter Storm
#1 by Die ene anarchist on 2018/03/12 - 23:50
Hoewel ik het voor het grootste gedeelte met je eens ben, ben ik niet eens met om boeren nou neer te zetten als mensen die systematisch mishandelen. Dat vind ik nogal gortig. Zelf werk ik bij een biologisch boer en ik zie mijzelf ook als boer. Oh ja, ik ben ik trouwens ook een veganist.
Als je over de bioindustrie zou hebben dan heb je gelijk, maar bij de gemiddelde boer weet ik dat niet zo zeker.
#2 by SG on 2018/03/08 - 19:56
Mooie complottheorie over de balen stro. Als ik naar de snelweg rijdt zie ik al twee borden met hooi te koop. En anders koop je het gewoon op internet door “kopen balen stro” in Google intikken.
https://www.marktplaats.nl/z/stro-balen.html?query=stro%20balen
#3 by Hayamata Makasoku on 2018/03/05 - 18:35
De reden dat mensen niet lief zijn voor dieren, is omdat mensen dieren willen opeten.
Mensen stoppen dieren niet zomaar in stallen etc, het is geen hobby.
Is het een goede reden, dat je ze wilt eten, dat ze dan maar moeten leiden ?
Ethisch gezien niet natuurlijk. Het zijn immers wezens met zenuwstelsels en het zijn kwetsbare wezens. Kwetsbare wezens uitzuigen voor eigen gewin, is niet moreel houdbaar. Mensen die altijd over alles en iedereen moraliseren, zijn in hun persoonlijke leven vaak compleet immoreel, eten varkensvlees bijvoorbeeld. De rechter die zegt dat jouw fiets niet tegen een boom mag staan, maar die bij het avondeten wel lekker zijn bakje speklappen naar binnen schranst. Compleet onhoudbaar en hypocriet
Waarom is het niet moreel houdbaar om kwetsbare wezens te gebruiken ? Ik persoonlijk vind het niet moreel houdbaar, mijn gevoel voor wat wel en niet houdbaar is, wat ik wel en niet wil zien gebeuren, botst ermee. Het is een basaal gevoel van mededogen, niet een rekensom. Het hangt samen met de spiegelneuronen in ons brein, waardoor wij wreedheid willen minimaliseren, als naturalistisch reflex.
Je kan alle wreedheid wel weg relativeren, maar niemand leeft daar naar. Mensen die wreedheid weg relativeren, zijn vervolgens wel tegen moord bijv. Het is niet zo dat al die ‘naturalistische’ rechtse mensen bijvoorbeeld, voor plunderen en rellen zijn. Nee, dat is dan weer ‘niet de natuur’. Of als je een stal open breekt en dieren bevrijd, omdat je wilde aard je daartoe zet, dan wordt er ineens de ‘moraliteit kaart’ gespeeld, dat ‘mag’ niet.
Het probleem is alleen, vlees is lekker. Zodra men een stuk vlees voor je neus zet, dan verdwijnt die overtuiging soms en dan spreekt de onderbuik, de gemakzuchtige behoeftebevrediging.
Het brein zegt : eet geen vlees, de onderbuik zegt : Dat is een lekker kippetje !.
Cognitieve dissonantie.
Het is een conflict tussen hoe jij wilt zijn, namelijk niet iemand die mee doet aan wantoestanden, in conflict met een korte termijn verlangen. Een conflict tussen zelfbeeld en korte termijn behoeftebevrediging . Wil je smaak sensatie, of wil je een ethisch leven nastreven ? Uiteindelijk zal het evenwicht vanzelf een bepaalde kant op buigen. Maar het kan pas gaan buigen, wanneer men de informatie heeft.
Het is een soort worsteling in de geest, voor mij dan
Maargoed, met vleesvervanging kom je een heel einde. Daarnaast, heel veel vlees is sowieso niet zo lekker, voor mij dan. Het enige vlees dat ik écht lekker vind. Is af en toe een beetje kip, een beetje gevogelte. Varken heb ik altijd smerig gevonden en biefstuk niet zo interessant. Eend en kip, dat vind ik wel lekker.
Maarja, die worden misbruikt, zeker eenden worden zwaar misbruikt. Wil jij mee doen met de mishandeling van eenden ? Liever niet, dus eet ik het dan niet meer. Maar ik vind het wel lekker. Beter maakt men dus snel kweekvlees en tot die tijd minimaliseer ik mijn vlees innamen tot een minimum/0
Als er in ieder geval een besef is van, wat ik nu doe is niet geheel moreel houdbaar, dan eet je sowieso vele malen minder vlees. Een bewustzijn, leidt tot een minimalisatie of een gehele stop.
Dat is nu een beetje het probleem, er is geen bewustzijn, dus dan kan er ook geen keuze gemaakt worden.
Het moment dat je het weet en doorvoeld, begrijpt, op dat moment ga je vanzelf minder vlees eten, tot geen vlees.
BTW jagen is geheel belachelijk natuurlijk. Een beetje zinloos op random ganzen schieten. Doe normaal man. Ga dan paintballen, of lasergamen, of kickboksen of iets dergelijks, als je thrills zoekt.