ravotr

zaterdag 10 december 2016

Ze zeggen dat het vandaag Dag van de Mensenrechten is. Nou, dat merken we. Ver weg, en ook dichtbij maakt de Orde, dat Gevestigde geval dus, van die mensenrechten een aanfluiting, net als op alle andere dagen van het jaar. Het afkondigen van een aantal mooie principes beschermt niemand echt tegen de schending ervan. Maar het klinkt mooi, die mensenrechten. Het geeft de Orde een humane uitstraling. Het geeft advocaten en NGOs een zinvolle dagbesteding, nietwaar?

Voor de vrijheden die in mensenrechtenteksten worden geformuleerd, hoeven we die Orde intussen niet te bedanken. Voor zover er iets van terechtkomt, althans van die mensenrechten die echt iets positiefs uitdrukken, hoe indirect vaak ook, komt dat door onszelf. Maar laten we eerst eens kijken hoe daarmee op een zaterdagochtend 10 december, en in de aanloop, mee wordt omgesprongen. We houden dat prachtige document, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens , bij de hand. Ik kom tot drie specifieke schendingen: artikel 12, artikel 1 en artikel 19. Natuurlijk zijn de hieronder gehekelde vergrijpen van de gymnastiekvereniging en de politie niet kwalijk omdát ze in strijd zijn met die artikelen; dat zijn ze sowieso. Maar dat ze in strijd zijn met die tekst, geeft wel aan hoe de Orde met haar eigen rechtsbeginselen omspringt als het haar uitkomt.

Vandaag, op de Dag van de Mensenrechten, stonden er twee politieagenten op de stoep bij activiste en schrijfster Joke Kaviaar. Wat er gebeurde, en waar het om ging, is te lezen in een artikel op de website van Doorbraak.  Ga daar gerust kijken, bijvoorbeeld als je het onderstaande te onwaarschijnlijk vindt voor woorden.

De agenten wilden praten, ze deden een voet tussen de deur, ze eisten dat Joke haar ID toonde. Joke wilde niet praten, Joke wilde de agenten niet toelaten in haar huis, en Joke wilde geen ID tonen. Groot gelijk. Ze is zoiets juridisch helemaal ook niet verplicht, maar de agenten dwongen haar zo ongeveer met hun agressieve vasthoudendheid. Daarmee schonden zij haar recht op privacy in haar eigen woning, iets dat met individuele vrijheden en dus met mensenrechten te maken heeft. Artikel 12: “Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, in zijn tehuis…”.

Waar wilden ze zo graag een gesprek over afdwingen met hun intimiderende poging tot huisvredebreuk? Welnu, Joke had een mail gestuurd naar de organisatoren van een gymnastiekfeest voor kinderen, op touw gezet door SV Pax te Hoofddorp Thema: “Nieuw Guinea”. De organisatie had namelijk een verzoek (1): of de kinderen zich als “inboorlingen” wilden uitdossen, beschilderen, whatever. Na Zwarte Piet als imitatieslaaf nu dus ook een imitatie-Papoea of iets dergelijks. Zo voer je kinderen vol met racistische beeldvorming, alles onder het motto van ‘plezier’. Kinderfeestjes: het hoogste stadium van het Nederlandse racisme.

De organisatie Doorbraak stuurde de gymnastiekclub een verontwaardigde mail, en Joke Kaviaar volgde dat voorbeeld. Kern: het dringende verzoek om af te zien van dit racistische verzoek aan kinderen. Gewoon, omdat racisme niet acceptabel is, en het opvoeden van kinderen door ze racistische stereotypen leuk te leren vinden dus evenmin. Racisme, ik stip het maar even aan, is een schending van erkende mensenrechten. Artikel 1: “Alle mensen worden vrij en in gelijke waardigheid en rechten geboren.” Een waardigheid die geschonden wordt door zwarte mensen als lollig bedoeld stereotype neer te zetten.

Die mail bleek dus de aanleiding voor agenten om bij Joke Kaviaar aan de deur te komen treiteren. Ze zou toch niet iets van plan zijn iof zo? De mail deed enkel een dringend verzoek, geen aankondiging, niets wat zelfs ‘Justitie’ook maar met enige geloofwaardigheid als dreigement zou kunnen neerzetten. Wat de politie dus deed was bij voorbaat proberen om Joke van eventuele protestactie af te houden. Dat is, in termen van mensenrechten, een schending van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van demonstratie. Artikel 19: “Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening ken baar te koesteren en om door alle middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven.” Het sturen van een mail met daarin een standpunt, valt hier overduidelijk onder.

Dat zijn drie mensenrechtenschendingen in beeld, rond één gebeurten is op deze ochtend. Hoeveel keer worden ergens anders allerlei mensenrechten nog veel ernstiger geschonden, zonder dat iemand er aandacht aan schenkt, op deze o zo feestelijke dag?

Het heeft er trouwens veel van weg dat de mail-actie – er hebben wellicht nog anderen gemaild – effect heeft gehad. Vandaag bleek het gymnastiekfeest het verzoek veranderd te hebben: kinderen werd nu gevraagd zich als dier, en niet als “inboorling”, uit te dossen. Het laat zien hoe je schendingen van onze vrijheden en onze waardigheid kunt bestrijden: door je te laten horen. Door je te laten gelden. Door in actie te komen. Door je stem te verheffen. Welnu, vierders van de Dag van de Mensernrechten, waar blijven jullie?! Wachten jullie tot intimiderende agenten op een zaterdagochtend op op jullie voordeur staan te beuken, omdat je het opneemt voor vluchtelingen, voor moslims, voor wie dan ook die in de verdrukking raakt? Of zijn die mensenrechten geen zaken om voor te vechten, maar enkel een liberaal icoon, en is de afkondiging ervan louter iets om te vieren.

Aan mensenrechten als document en als juridische constructie hebben we weinig. Aan onze vrijheden en verlangens tot een waardig en gelijkwaardig leven hebben we des te meer – maar die verlangens en die vrijheden hangen af van niemand anders dan wij allemaal zelf. Zonder dat we zelf bewegen is het vooral: zeg maar daag tegen die mensenrechten.

(1) Noot, kort na plaatsing: zin verduidelijkt na lezerscommentaar.

Peter Storm