ravotr

zondag 2 augustus 2015

Afgelopen dag deed ik mee met een demonstratie uit protest tegen de aanvallen die de Turkse staat afgelopen tijd uitvoert tegen Koerden, binnen én buiten de Turkse grenzen. “Koerden verdienen geen bommen”, zo luidde het motto. Nadat we samenkwamen bij Den Haag Centraal, liepen we met meerdere honderden in een lange stoet leuzen roepend naar het Spuiplein, waar we op sprekers werden getracteerd.

De actie was een protest tegen de agressieve en repressieve politiek die de regering-Erdogan uitvoert tegenover de Koerdische vrijheidsstrijd. De politiek escaleerde na een bloedige aanslag in Suruc, waar (hoogstwaarschijnlijk) een IS-aanvaller door middel van een bom 32 mensen vermoordde. Het betrof jonge mensen die deel uitmaakten van een groep van 300 linkse activisten. Zij wilden gaan helpen bij de wederopbouw in Kobani, de Koerdische stad die maanden door IS is belegerd, maar waar Koerdische strijders na fel verzet én Amerikaanse luchtsteun de overhand wisten te krijgen. Kobani ligt in Rojava, de naam voor de Koerdische autonome regio in wat nog rest van de Syrische staat.

De aanslag ludde een behendige draai van de Turkse staat in: onder het mom dat ze nu ook tegen IS gingen strijden, pakte het Turkse militaire apparaat vooral Koerden aan, bombardeerde PKK-bases binnen Turkije maar ook in Iraaks Koerdistan, evenals PYD-posities in Rojava. De PYD is verbonden met de PKK, de Koerdische verzetsbeweging in vooral Turks Koerdistan. De Turkse aanvallen op Koerdische strijders kregen steun van de NAVO. Tegen deze aanvalspolitiek van Turkije richtte de demonstratie zich dus.

Op het plein bij CS Den Haag kwamen we samen, eerst tientallen, later honderden mensen, die zich later tot optocht om vormden. Vooral Koerden vermoed ik, met vlaggen die naar de Koerdische strijd verwezen. Flink wat portretten van de gevangen leider Öcalan. Enkele PYD-vlaggen en een YPG-vlag. Die YPG is de gewapende verdedigingsorganisatie in Rojava. Bij de afsluiting van de demonstratie zag ik ook vlaggen van – kennelijk – radicaal-linkse Turken. Ik vermoed dat de vlaggen met Partizan erop en meestal een mij onbekend figuur, éénmaal een kop van Mao, daarop duidden. Ik zag op helblauwe vlakken de letter ADKP, en op weer andere vaandels las ik AKIP, en ook Confederacy of Turkish Workers in Europe. Verder nam ik de letters ICOR waar, iets dat schijnt te staan voor een internationaal Maoïstisch samenwerkingsverband.

‘Nederlands’ links – iets dat niet bestaat, maar mensen begrijpen wel wat ik bedoel – was er nauwelijks, eigenlijk in groepsverband alleen de Antifascistische Actie (AFA), met AFA-vlaggen van de plus twee bijbehorende prachtige spandoeken. Vooral die met de tekst “Samen tegen fascisme” – in het Nederlands en het Koerdisch – trok veel aandacht. Op de andere stond “Geen racisme! Geen staat! Geen kalifaat”. Er was één zwart-rode anarchistenvlag met Vrije Bondslogo plus sticker erop. Die had ik meegenomen.

De demonstratie zelf – verlevendigd met enthousiaste trommelaars – duurde niet heel lang, en werd omlijst met flink wat politie. Die stond trouwens al om de plek van samenkomst met agenten te paard en meerdere ME-busjes klaar. Mensen riepen tijdens de optocht “Erdogan, moordenaar”, “Koerdistan, vrij, vrij, vrij”, en ook “Erdogan financiert, ISIS bombardeert”, “ISIS, terrorist!” en “Erdogan, terrorist”. Mensen waren duidelijk wel boos, maar heel erg furieus klonk het in mijn oren allemaal niet.

Op het Spuiplein volgde een reeks sprekers, deels in het Koerdisch, deels in hnet nederlands. Daar werd opvallend aandachtig naar geluisterd door veel mensen, blijkens het applaus waarmee passages werden onderstreept. Zelf vond ik dat allemaal veel te lang duren, en dat is geen kwestie van taal want heel veel van dit soort demonstraties lijden onder dat euvel. Tijdens een optocht voel ik me deelnemer. Tijdens zo ‘n sprekersmarathon voel ik me eerder toeschouwer. En toeschouwers houden geen onderdrukkers tegen.

Het voelde ook een beetje alsof sprekers werkelijk denken: als we nu maar echt een dringend, nee een klèmmend, beroep doen op regering en NAVO, dan keren ze wel van hun dwaalwegen terug. Onze taak als deel van de ook vandaag hoog geprezen ‘progressieve democratische krachten’ is het om dat appèl te ondersteunen met onze aanwezigheid en applaus. Om één of andere reden denk ik echter dat Erdogan niet onder de indruk is. Ik geloof niet dat de Turkse ambassadeur in Den Haag vandaag echt op gealarmeerde toon aan Ankara bericht heeft over de demonstratie als zijnde erg bedreigend voor de positie van Turkije. Maar misschien onderschat ik nu de paranoia van de Turkse staat…

De eerste Nederlandstalige toespraak – van een SP-er, begreep ik achteraf – leed een beetje aan dat euvel, maar sloot goed af met iets van “Koerden verdienen geen bommen! Turken verdienen geen bommen! Syriërs verdienen geen bommen!” en zo door, tot en met “Ho, le, bi en transgenders verdienen geen bommen”. Dat is in ieder geval een mooi tegenwicht tegen het in radicaal linkse kringen veel te wijd verbreide idee dat Koerden weliswaar geen bommen verdienen, maar anderen misschien wel. Alsof de VS en/ of de NAVO een soort gewapend Amnesty is dat desgewenst a la carte bombardeert als we daar m,aar hard genoeg op aandringen. Maar dat even terzijde. Een andere Nederlandstalige toespraak kwam van iemand van het maoistische blad de Rode Morgen. Dat proletarische ochtendgloren leverde ons veel retoriek van oud-linkse snit op, voorgedragen op de toon van plichtmatige plechtstatigheid die doet vermoeden dat de spreker zowaar gelooft dat er ook maar één machthebber luistert naar alle vermaningen.

Mooi was de toespraak van Kwinten van de AFA. Hij deed geen beroep op politici en regeringen, maar maakte gewoon duidelijk waarom ook AFA er was: uit solidariteit. Hij hekelde fel de Turkse politiek, waarvan hui duidelijk maakte hoe zeer die tegen Koerden is gericht. Hij typeerde tegelijk IS als intolerant, patriarchaal en onderdrukkend, en trok parallel met extreem-rechts dat zich vaak uitspreek tegen iets als IS maar er juist veel mee gemeenschappelijk heeft. De toespraak is te zien, horen en lezen in het verslag op de website van AFA . Hij kreeg goede reracties, ik zag hoe mensen van de organisatie – neem ik aan – hem hartelijk bedankten en ook een compliment maakten voor de inhoud.

Na de toespraken bleven flink wat mensen nog enige tijd napraten op en rond het zonnige plein, op wat overigens met gemak één van de lelijkste plekken van Den Haag genoemd kan worden, tussen de hypermoderne bouwsels in. Ik vond de hartelijkheid van mensen die kennelijk met de organisatie van actie te maken hadden en deelnemers die niet uit hun kring kwamen bedankten, opvallend en fijn. Misschien ligt daar wel de belangrijkste waarde van de afgelopen demonstratie: het smeden van banden tussen activisten van Koerdische afkomst en solidariteitsactivisten met een achtergrond in Nederland zelf. Samen hebben we een mooie uitdaging voor zich, want als de Turkse staat doorgaat op de ingeslagen weg, zullen we grotere en druk verhogende acties nodig hebben om tenminste Nederlandse medeplichtigheid snoeihard onderuit te halen.

Peter Storm