ravotr

donderdag 26 februari 2015

Studenten zitten nog steeds in het Maagdenhuis, ze hebben hun bezetting intussen omgedoopt tot sit-in. Kleine concessies van het bestuur van de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben de actievoerders net zo min tot vertrek bewogen als de retoriek van burgemeester Van der Laan afgelopen nacht. Maar het leukste nieuws vban de studentenopstand komt vandaag eens niet uit Amsterdam. Het leukste nieuws komt uit Groningen.

Tot nu toe was de studentenstrijd van 2015 een Amsterdams verschijnsel. Trouw schreef vandaag nog over studentenstrijd in 1969,  met de eerste grote Maagdenhuisbezetting en de bezetting van de Katholieke Hogeschool Tilburg (intussen omgedoopt tot universiteit) als hoogtepunten. “Maar acties op andere hogescholen en universiteiten en zelfs middelbare scholen, zoals in 1969, worden nu niet verwacht.” Dat las ik deze middag dus. Mis! Hahaha. Even later zag een een nieuwe Facebook-pagina: “De Nieuwe Universiteit Groningen”. De Nieuwe Universiteit is de vlag waaronder studenten in Amsterdam het Bungehuis bezetten en meer. Via die pagina zag ik dit: “Studentenprotest slaat over van Amsterdam naar Groningen”  Het stuk meldt de oprichting van de “actiegroep Nieuwe Universiteit van Groningen”. Op 2 maart is er een actievergadering. Dat is nog geen actie, ik weet het. Maar het begin is er. De studentenrebellen in Amsterdam krijgen studentenrebellen in Groningen naast zich. Zo komt een landelijke actiegolf in zicht. Welke universiteitsstad wordt de derde, en de vierde?

Intussen duurt de bezetting van het Maagdenhuis alweer bijna een dag. Enkele concessies van de kant van het UvA-bestuur zijn intussen een feit.  Het zijn er twee, waaronder een voor de studentenstrijd hele riskante. Het College van Bestuur (CvB) van de UvA kondigde aan dat de reorganisatie op de Faculteit der Geesteswetenschappen twee jaar uit. Die reorganisatie dreigt 98 banen te kosten en kleine talenstudies de nek om te draaien. Het universiteitsbestuur “stelt een substantieel investeringsbudget ter beschikking” om die talenstudies nog twee jaar in leven te houden. Het plan waarin het schrappen van die talenstudies was vervat, was één van de doelwitten waartegen de Bungehuis-bezetters zich richtten. Dit uitstel is een opsteker. Al tijdens de onderhandelingen rond het Bungehuis bood het UvA-bestuur al uitstel van één jaar aan. Nu zijn dat er al twee. Jazeker, actievoeren helpt. Even doorduwen en het hele plan is van tafel.

De tweede concessie is echter vergif. “Het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam is akkoord gegaan met het toevoegen van een student-lid”, bericht de Volkskrant.  “Het is nog onduidelijk wie dit zal zijn en hoe deze persoon zal worden benoemd of gekozen, maar een student-lid komt erin”,  aldus Tariq Sewbaransingh die de Centrale Studentenraad voorzit. Hij noemt het besluit om een student in het CvB op te nemen “een mooie overwinning voor de medezeggenschap”. Dat is het niet, tenzij medezeggenschap hetzelfde is als netjes meedoen aan bureaucratische zeggenschap, zonder daadwerkelijke… democratische zeggenschap.

Sowieso is het onjuist om te zeggen wat de NRC in hetzelfde stuk waarin ze die voorzitter aanhaalt, schrijft: “het College van Bestuur is akkoord gegaan met de eisen van de actievoerende studenten door een student in het CvB op te nemen.” Studenten hebben nergens het opnemen van één van hen in het universiteitsbestuur als eis naar voren gebracht. Ze eisten juist aftreden van het complete bestuur, gevolgd door herverkiezing “door alle studenten en docenten”. Curieus genoeg noemt hetzelfde NRC-artikel tegen het eind ervan die twee eisen weer wel. De kern is helemaal niet dat er geen studenten in het CvB zitten. De kern is dat studenten en docenten geen zeggenschap hebben over de samenstelling van dat CvB.

Het enige wat goed aan die toezegging om die ene student in het CvB op te nemen is, is dat er een verschuiving van stellingname van het CvB uit blijkt, een verschuiving onder druk. Maar op zichzelf stelt dit niet alleen weinig voor, het werkt al gauw als valstrik. Het stelt weinig voor, want studenten strijden dus niet voor aanvulling van het CvB, maar om haar aftreden, gevolgd door herverkiezing. Het werkt als valstrik, omdat een CvB via deelname van één student haar autoritaire en neoliberale beleid van legitimiteit in het oog van studenten kan voorzien, zonder dat die ene student of studente veel tegen de rest van de universitaire topmanagers in kan brengen.

“Ook zullen we kijken hoe het student-lid kan worden ingebed binnen het CvB van de UvA”, aldus Sewbaransingh. Ingebed? Ingekapseld, daar komt het eerder op neer. Het is gelukkig niet erg aannemelijk dat actievoerende studenten in het Maagdenhuis met deze fopspeen genoegen nemen. “Eén student in het CvB is niet genoeg”,  zo tekende Volkskrant-verslaggever Van Ewijk de stemming onder studenten in het Maagdenhuis op. Twee trouwens ook niet, en vijf evenmin. Het gaat immers niet om het aantal studenten in het bestuursorgaan. Het gaat om het recht van studenten en docenten om dat bestuursorgaan te kiezen.

Als het CvB met zo ‘n fopspeen aan de druk om datzelfde CvB tot aftreden te bewegen hoopt te ontkomen, dan denk en hoop ik dat dit CvB van een zeer koude kermis thuiskomt. Bestuurders die pas concessies gaan doen onder druk van twee bezettingen, en eerst ook nog even de actievoerende studenten bestoken met rechtbankvonnis en ME-ontruiming, horen te vertrekken. Dat is geen maximum-programma, dat hoort eerder een soort ondergrens te zijn van wat als uitkomst van de Amsterdamse studentenstrijd nog enigszins aanvaardbaar is.

Daar valt trouwens wel een soort bredere vuistregel uit te distilleren, een soort bottom line. Wie als directie of bestuur de politie loslaat op eigen personeel,  leerlingen en/of studenten dat in rechtmatige actie is, dient sowieso met voortgezette actie tot vertrek te worden gedwongen, en wel per direct. Hopelijk gaat de Amsterdamse studentenstrijd ons snel een succesvolle toepassing van deze vuistregel laten zien.

Peter Storm