ravotr

dinsdag 14 oktober 2014

Intussen blijft de vraag van David Graeber in zijn intussen roemrucht geworden Guardian-artikel om antwoorden vragen: Waarom negeert de wereld de Koerden in Syrië? In het vorige deel stelde ik al dat de vraag zelf niet klopte. De Koerden van Kobani worden niet genegeerd. De Koerden van Kobani worden actief tegengewerkt door Turkije, gemanipuleerd tot ondergeschiktheid door de VS. Gelukkig worden ze ook daadwerkelijk gesteund door anarchisten uit Turkije en elders, die een solidariteitscampagne op touw hebben gezet in het grensgebied. Voordat ik verder ga over Turkse tegenwerking en Amerikaanse manoeuvres eerst maar even met nadruk: die anarchistische steuncampagne verdient steun.
Nu verder over de machtspolitieke dimensies, in hopelijk het één na laatste deel van deze vrijwel onbeheerst voortwoekerende serie…

Turkije werkt, ik zei het al de Koerdische strijd in Syrië tegen. Het weerhoudt strijders uit Turks Koerdistan om de grens over te trekken en te gaan meehelpen tegen IS. Het slaat protesten tegen de4ze sabotage met grof, dodelijk politiegeweld neer. Het is smerige repressie. Precies tegen deze onderdrukking keren zich de anarchisten van DAF, Revolutionaire Anarchistische Actie.  Zij houden monitoren de repressie, en proberen de grens open te helpen houden zodat solidaire Koerden uit Turkije rechtstreeks steun kunnen bieden aan Koerden in Kobani. Dít – en niet een oproep voor meer Westerse bommen en troepen – is een zinnig radicaal antwoord op de vraag: wat kunnen we doen tegen IS?

Dat Turkije zich opstelt als tegenstander van Koerdische autonomie, en IS feitelijk de hand boven het hoofd houdt, is intussen logisch vanuit het belang van de Turkse staat en haar heersers. De Turkse staat duldt geen Koerdisch streven naar zelfbeschikking, nationaal, democratisch of anderszins. Een autonoom Koerdisch gebied in Rojava, bestuurd door geestverwanten van de Turks-Koerdische PKK, is voor de Turkse staat een bedreiging. In de woorden van een mainstream denktank, de Carnegie Foundation:  “Het vooruitzicht van een Koerdische entiteit bestuurd door de PYD langs de Turkse grens met Syrië is teveel voor Ankara om te accepteren. In plaats daarvan wil Turkije haar eigen bufferzone in het Syrische grensgebied creëren om nieuwe vluchtelingenstromen op te vangen en de Syrische Koerden territoriaal zelfbestuur te ontzeggen”. De PYD is de groepering van Syrische Koerden die strijd tegen IS voert en verbonden is aan de PKK, de Koerdische strijdbeweging in Turkije zelf. Hoe anti-Koerdisch de Turkse staat zich opstelt, werd vandaag weer duidelijk. Turkije heeft luchtaanvallen op PKK-posities in Turks-Koerdistan uitgevoerd  , naar eigen zeggen in reactie op gewapende actie van de PKK, die echter zelf weer kwam na de gewapende onderdrukking van Koerdische protesten vorige week. Van het al wankele bestand tussen Turkije en die PKK is weinig meer heel.

De houding van Turkije is verwerpelijk, en mijn hart ligt bij de Koerdische protesten, daarginds maar ook in Europese landen. Dat Koerdische demonstranten er vorige week in slaagden het Tweede Kamergebouw binnen te dringen, is een opsteker, en niet alleen voor Koerden. Het is overigens geen reden om onkritisch te worden jegens specifieke eisen van specifieke Koerdische groeperingen, maar daarover verderop meer.

Natuurlijk vindt de Turkse staat staat het prima als IS de bedreiging die van Koerdische zelfstandigheid uitgaat helpt verpletteren. Van een staat die Koerden in ‘eigen’ land onderdrukt, verwacht je ten aanzien van geestverwante Koerden even over de grens toch niet anders? Daar komt nog bij dat Turkije als sinds 2011 erop uit is om de Syrische dictator Assad beentje te lichten, daartoe steunde Turkije allerlei Jihadistische groepen, waaronder de stroming waaruit IS voortkwam. IS en geestverwanten verzwakken betekent de druk op Assad verminderen, en dat is nu precies niet wat Turkije nastreeft. Dus doet Turkije zo min mogelijk tegen IS, al moeten ze onder Amerikaanse druk wel iets doen.

Voor de reactionaire staten Saoedi-Arabië en dergelijke geldt iets soortgelijks. Die Koerdische strijders zijn min of meer seculier, en hanteren – ook als we het wat idyllische beeld van Graeber niet volgen – een radicaal concept van democratie dat haaks staat op de combinatie van autoritaire monarchie en fundamentalistische repressie die deze staten typeert. Vrouwelijke Koerdische strijders zijn in het patriarchale Saoedische oog welhaast net zo gruwelijk als in de ogen van de IS-strijders, ideologische geestverwanten van dat regime ondanks hun huidige ruzie. Natuurlijk vinden deze regimes het prima wat IS met deze Koerden doet. Natuurlijk vinden ze het prachtig dat Turkije die Koerden niet helpt maar tegenwerkt. Hooguit verwijten ze Turkije wellicht dat het niet nog wat harder tegen Koerdische acties optreedt.

En de VS en haar bondgenoten van de F16-coalitie? Ook die negeren de Syrische Koerden bepaald niet. Ze laten ze welbewust vallen – maar niet helemaal. Ze laten ze vallen omdat ook voor deze landen een revolutionair democratische dynamiek in de regio belangen en bondgenoten bedreigt. Ze laten ze vallen omdat ze hun NAVO-bondgenoot Turkije niet voor het hoofd willen stoten. Toen IS oprukte naar Iraaks-Koerdistan sprong de VS echter wél snel bij. Waarom? “Masoud Barzani en de burgerlijke Koerden vanKoerdische democratische Partij (KDP) zijn de ‘goede Koerden’ en de dominante kracht onder de Koerden van Irak. Hun controle van bijna 45 procent van de oliereserves en de florerende zaken waarin ze zijn betrokken met VS-oliebedrijven en Israël sinds hun ‘bevrijding’ door de VS-invasie maakt hen een waardevolle troef voor de VS. Hetzelfde geldt voor Turkije waar ondanks de onderdrukking van de Koerden in Turkije de regering een stevige zaken doet met de Koerden in Irak”, aldus mensenrechtenactivist Ajamu Baraka.

In Erbil zit een Amerikaans consulaat , en er verblijven nogal wat Amerikanen, die natuurlijk verdedigd moeten worden, volgens Obama. “Fair enough, maar waarom zitten er vandaag de dag duizenden Amerikanen in Erbil?” vraagt Steve Coll zich af in op 10 augustus verschenen stuk in de de New Yorker.  “Het is niet om frisse lucht in te nemen”, zo concludeert hij, om vervolgens de namen te noemen van oliebedrijven die in de regio actief zijn: Exxon, Chevron… Gek he, dat de VS wel optrad toen die belangen gevaar liepen? De Westerse oorlog tegen IS is voor een deel een poging om IS, deels een product van eerdere Westerse interventies, maar nogal uit de hand gelopen in te tomen. Het is ook een operatie om Westerse commerciële oliebelangen te verdedigen tegen datzelfde IS. Een soortgelijke motivatie ontbreekt in Rojava. Dus mocht IS daar kennelijk flink huishouden wat de VS betreft, en bleef het vrij lang bij krokodillentranen.

Inmiddels zijn echter Amerikaanse luchtaanvallen rond Kobani opgevoerd. Dat helpt om de opmars van IS te stuiten. “Volgens de Koerden hebben de luchtaanvallen van de internationale coalitie effect”, schreef de Volkskrant op 12 oktober.  “De luchtaanvallen van de internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS) zijn ‘zeer nuttig’. De opmars van de soennietische exteremisten in de voornamelijk door Koerden bewoonde stad Kobani is afgeremd. Dit heeft een woordvoerder van de Koerdische zelfverdedigingskrachten zondag gezegd”,  schreef Nu.nl op dezelfde dag.  Eerder al had PYD-medebestuurder Asya Abdullah al gezegd: “wij hebben de strijdkrachten van de coalitie voorzien van coordinaten van IS doelwitten op de grond en zijn bereid om ze alle hulp te verstrekken waar ze om zullen vragen”. Dat schreef de BBC op 9 oktober.

Zo biedt de PYD, partij van de strijdende revolutionaire Koerden waar Graeber over spreekt, zich tegelijk aan als bondgenoot van de Verenigde Staten en haar coalitie. Daarmee wordt iedere autonomie van een revolutionair proces, als daarvan sprake is, verregaand ondermijnd. Dat de VS niet erg hapt verandert daar niets aan. John Kirby, van het Amerikaanse Pentagon: “We hebben op dit moment. geen bereidwillige, effectieve partner op de grond in Syrië”, lezen we in hetzelfde BBC-artikel. De opstelling van de PYD, en het feit dat haar strijders al weken standhouden tegen IS, laat zien dat dit niet klopt. De PYD staat te trappelen voor die rol. En dan is geen goed nieuws.

Je kunt het Koerdische strijders daar natuurlijk niet kwalijk nemen dat ze proberen het beste te maken van een benarde situatie. Maar het is wel zaak om duidelijk te zijn. Je kunt een revolutie doorvoeren langs basisdemocratische autonome lijnen. Je kunt je opstellen als hulptroepen van het Westerse imperialisme. Je kunt niet allebei tegelijk. Dat vaststellen betekent niet dat we dus de solidariteit met de Koerden in Kobani dus moeten laten vallen. Geenszins! De steuncampagne via de Vrije Bond, intussen opgepikt door de Anarchistische Groep Nijmegen (AGN),  is zeer welkom. Het betekent wèl een extra relativering van de revolutionaire lading die door Graeber aan de strijd wordt toegekend. Het betekent ook dat we, bij onze solidariteit met de Koerdische strijd, dat nadrukkelijk níet moeten koppelen aan solidariteit met specifieke organisaties en hun onder imperialistische druk zeer dubbelzinnige positie.

(wordt vervolgd)

Peter Storm