Archive for category Marx en marxisme
Crisis in drie dimensies
Posted by ravotrpeter in Economie, Klimaat, Marx en marxisme, Milieu on 2019/03/12
dinsdag 12 maart 2019
Al verschenen op Konfrontatie Digitaal: http://konfrontatie.nl/blog/node/1442
Crisis in drie dimensies
Er hangt recessie in de oververhitte kapitalistische lucht Een paar berichten van de afgelopen dagen:
– China heeft vrij opeens te maken met een exportdaling van rond de 20 procent, “de groottste daling in drie jaar (1);
– In de Verenigde Staten blijkt het handelstekort dramatisch te zijn opgelopen, naar “het hoogste cijfer sinds 2008”(2). Dat jaar 2008 doet voor de goede verstaander allerlei alarmbellen af gaan: toen kwam de vaart in de bankencrash, gevolgd door ene zeer diepe recessie. Ook is de banengroei in de VS tamelijk rap ingezakt en is “de laagste sindsa anderhalf jaar, ruim beneden de voorspellingen” (3);
– De Europese Centrale Bank verstrekt grootschalig goedkoop krediet aan banken, om te voorkomen dat de economische groei ver inzakt. Die groei valt al terug: De centale bank heeft de grpoeiverwachting voor de eurozone flink verlaagd, van 1,7. naar 1,1 procent”. In Italië blijkt al ene lichte recessie te zijn, in Duitsland is de economische groei vrijwel stilgevallen.(4)
– Ook Nederland ontspringt de dans niet. “In Nederland verlaagde het centraal Planbureau (CPB) de groeiverwachting voor 2019 naar 1,5 procent. In de zomer ging het CPB nog uit van eenegroei van 2,7 procent”.(5) Dat is een forse, snelle groeidaling.. Zeker: dit zijn prognoses, en die zitten er heel vaak naast. Het beeld van een naderende recessie wordt door een mogelijk onjuiste prognose niet wezenlijk ondergraven.
Een nieuwe recessie komt er dus binnenkort aan. Nu zal veel mensen wellicht een beetje zijn ontgaan dat de vorige recessie al verdwenen is. Van stijgende inkomens hebben heel veel mensen erg weinig gemerkt. Wat omhoog ging, was vooral de energierekening en de CO2-uitstoot. Crisis is voor veel van ons een permanent vcrschijnsel, en geen kwestie van recessie of hoogconjunctuur, Maar dat wil nog niet zeggen dat die fases van de economische cyclus niet bestaan of niet ter zake doen. Laten we eens kijken wat voor kanten het verschijnnsel ‘crisis’ in het kapitalisme zoal heeft. Read the rest of this entry »
Onderweg naar veganisme en verder
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Dieren, Marx en marxisme on 2018/08/02
donderdag 2 augustus 2018
Onderstaand artikel schreef ik voor de Buiten de Orde (BdO). In BdO 2018/1 is het verschenen. Nu – wegens omstandigheden pas na geruime tijd – dus ook hier.
Onderweg naar veganisme en verder: waarom dieren middenin een anarchistisch verhaal thuishoren
Begin september 2016 stopte ik in en uit principe met het eten van dierlijke producten en werd ik veganist. Daar gingen maanden van voorbereiding aan vooraf: eerst de kaas eruit, dan de vla en dergelijke, en als laatste de koffiecreamer. Vegetariër was ik al sinds 2014, dus dat scheelde al. De opeenvolgende praktische stappen vloeiden voort uit een denkproces dat vele jaren heeft geduurt, en denkproces dat samenhing met de ontwikkeling van mijn maatschappelijke opvattingen meer in het algemeen. Read the rest of this entry »
De wrange glorie – het revolutiejaar 1989
Posted by ravotrpeter in Bulgarije, Duitsland, Hongarije, Marx en marxisme, Polen, Roemenië, Slowakije, Tsjechië on 2014/12/02
Maandag 2 december 2014
Onderstaand artikel schreef ik voort Buiten de Orde, waar het inmiddels is verschenen. De versie hieronder wijkt op kleine details af van de gedrukte tekst, en voetnoot (1) is toegevoegd. Die laatste heeft als voordeel dat die ook van illustraties is voorzien 🙂 .
Vijfentwintig jaar geleden, in 1989, viel de Berlijnse Muur. Daarmee viel symbolisch gezien tegelijk het Oostblok van communistische staten. Deze Val van het Communisme zal ongetwijfeld in de media tot uitbarstingen van pro-Westerse triomf leiden (1), tot het in herinnering roepen van de opluchting van destijds en de teleurstelling sindsdien. Reken maar vast op aandacht voor hoofdrolspelers van destijds. Gorbatsjov, wiens hervormingen in de Sovjet-Unie het veranderingsproces in beweging bracht. Reagan, wiens wapenwedloop en felle anticommunisme die Sovjet-Unie zo ongeveer tot die hervormingskoers dwong. Honecker, wiens halsstarrigheid in de DDR hervormingen daar blokkeerden, om er een revolutie voor terug te krijgen. Kohl die de revolutie behendig wist om te vormen tot een als ‘hereniging’ verpakte annexatie van de DDR door de Duitse Bondsrepubliek. Oppositiefiguren als Lech Waleza in Polen en Vaclav Havel hetn toen nog niet opgesplitste Tsjecho-Slowakije, zullen in de publicitaire eregalerij wel niet ontbreken. Read the rest of this entry »
Anatomie van het conspiratieve denken (4): voor een rationele scepsis, voor een sceptisch radicalisme
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Marx en marxisme on 2014/08/22
vrijdag 22 augustus 2014
Wat valt er te doen aan de irrationaliteiten van het conspiratieve denken? Hoe zorgen we ervoor dat mensen wiens verlangens in linkse en radicale richting gaan, niet meegaan in een deze nederlaag van de kritische rede? We hebben hiertegen een houding nodig van rationele scepsis nodig, van sceptisch radicalisme. Rationeel: op basis van feiten en argumenten, van alle kanten bekeken, onderzocht en getoetst. Radicaal: diepgaand in maatschappijkritiek, de wortels blootleggend en grondige verandering bepleitend. En sceptisch in alle richtingen, omdat niets en niemand bij voorbaat boven iedere twijfel verheven is, of er zich boven mag verheffen. Deel 4 van een reeks over conspirationalisme. Read the rest of this entry »
Anatomie van het conspiratieve denken (3): conspiracy bij gebrek aan beter
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Antisemitisme, Marx en marxisme on 2014/08/21
Het is beangstigend dat veel mensen in alternatieve kringen die op allerlei punten eerder naar links dan naar rechts neigen, zich hele brokstukken van het conspiratieve gedachtegoed hebben eigen gemaakt. Het is beangstigend, maar er zijn wel verklaringen voor. Deel 3 van een serie over het conspiratieve denken.
Brussel, Antwerpen, Hasselt, Brugge: een tourverslagje
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, België, Marx en marxisme on 2014/03/01
zaterdag 1 maart 2014
Zo, dat was een kleine doch hoogst plezante tournee langs Belgische steden: Brussel, Antwerpen, Hasselt en Brugge. Oogst: vier lezingen plus een optreden-met-liedjes als bonus; alles bij elkaar ruim boven de honderd aanwezigen; ruim dertig boekjes verkocht; veel fijne gesprekken, waardering en dankbaarheid over en weer, en meer. Slecht nieuws: de voorraad boekjes is inmiddels ongeveer op. Goed nieuws: het boekje is dus ongeveer uitverkocht, en… er komt een tweede, ongewijzigde druk aan, zo klinkt het in welingelichte kring. Read the rest of this entry »
Baudet, Europa, democratie, deel 3
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Marx en marxisme, Nederland politiek on 2014/01/29
woensdag 29 januari 2014
Er is echter een ander soort democratie, radicaler dan zowel de gangbare representatieve democratie als dan de plebiscitaire democratie van rechts. Rechtstreeks, maar niet gebouwd op volkssoevereiniteit in de context van nationale staten en identiteit. Het is democratie waarin ‘het Volk’ als homogene entiteit niet bestaat, maar is opgelost in een veelvormige bevolking die op concrete plekken woont, werkt, leeft – en precies op die plekken zeggenschap dient te hebben. Read the rest of this entry »
Notities over Trotski en trotskisme(2): contrarevolutionair wordt beleidscriticus
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Marx en marxisme, Rusland on 2014/01/26
zondag 26 januari 2014
Dit is deel twee van een serie over Trotski en trotskisme. Het eerste deel, “Notities over Trotski en trotskisme (1) permanente revolutie”, verscheen op 12 augustus 2013.
In de jaren 1917-1922 was Trotski niet alleen prominent partijleider en lid van de ‘revolutionaire’ regering. Als weinig anderen was hij aanjager van juist de meest autoritaire en repressieve maatregelen en herleving van hiërarchische structuren. Als geen ander leverde hij hiervoor ook welluidende theoretische rationalisaties. Read the rest of this entry »
Staat òf revolutie
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Duitsland, Marx en marxisme, Oostenrijk, Spanje on 2014/01/08
woensdag 8 januari 2014
De staat kan geen instrument tot fundamentele bevrijding van arbeiders zijn, omdat haar hiërarchische, bestuurlijke en repressieve aard haaks op elk fundamentele emancipatieproces staat. De problemen beperken zich echter niet tot het moment dat socialistische politici de staat in hand hebben om vervolgens te ontdekken dat ze aanstuurders in plaats van afschaffers van uitbuiting zijn geworden. Al vér daarvoor duikt het ene na het andere obstakel op. De twee auteurs van het tweeluik “The Strategy of Attrition”, artikelen waar ik in mijn vorige stuk “De staat in de overgang” al op ben ingegaan”, hebben daarvoor wel degelijk oog. Maar hun antwoorden erop overtuigen me geenszins. Read the rest of this entry »
De staat in de overgang
Posted by ravotrpeter in Anarchisme, Marx en marxisme on 2014/01/08
woensdag 8 januari 2014
Veel radicalen en revolutionairen – nogal wat marxisten maar wel degelijk ook anarchisten – zien in de staat een instrument, een wapen van de kapitalistenklasse. De ondernemers gebruiken dat wapen om ons erin te houden: de staat is van de kapitalisten, zoals de kwast van de schilder is, de hamer van de timmerman en de gitaar van de gitarist. We zien dat idee bij Marx als hij “de moderne staatsmacht” omschrijft als “het comité dat de gemeenschappelijke zaken van de gehele burgerklasse beheert”, waarbij de ‘burgerklasse’ staat voor kapitalistenklasse oftewel bourgeoisie. We zien dat ook in een leus op anarchistische demonstraties: “achter de smeris staat het kapitaal”. Deze visie van de staat-als-instrument is niet adequaat, omdat ze hele belangrijke aspecten van de staat miskent, en tot strategische concepten leidt die meer te maken hebben met sociaaldemocratie, met Kautsky en Allende en Emile Roemer dan met de revolutionaire opvattingen van Marx, Kropotkin en Bakoenin. Read the rest of this entry »