vrijdag 3 juni 2016
Dank aan Bas Thijs die op Facebook al alarm sloeg over deze zaak, waardoor ik het idee opvatte om onderstaand stuk te maken.
Henk Kamp, minister van Winstbejag van het Volksgericht voor Vandalisme en Demagogie (VVD) geeft toestemming tot proefboringen bij het Waddeneiland Schiermonnikoog. Hij kan niet anders, beweert hij: de procedure is keurig gevolgd. Wil hij anders? Ik zie niets waar dat uit blijkt, en het doet er ook niet toe. Met zijn toestemming bedreigt hij een buitengewoon kwestbaar en waardevol natuurgebied. En hij trekt er ook een lange neus mee naar alles wat ook maar enigszins lijkt op verantwoord omgaan met het klimaat.
Laat ik met dat laatste beginnen. Het gaat om proefboringen naar gas. Die doe je niet zomaar, die doe je als je hoopt dat er daadwerkelijk voldoende gas te vinden is. Blijkt dat zo, dan komen er meer boringen om dat gas daadwerkelijk de bodem uit te pompen. Dat is vast winstgevend voor ENGIE, het bedrijf dat de boringen mag uitvoeren. Verder is het echter alleen maar schadelijk. Gas is een fossiele brandstof, waarvan het gebruik bijdraagt aan broeikaseffect en dus klimaatverstoring. Er had allang een volledige stop op gaswinning, steenkoolwinning, oliewinning horen te zijn. Het aanboren van gas – of zelfs maar het onderzoeken naar winbare gasvoorraden – staat haaks op datgene wat nodig is om klimaatschade enigszins binnen de perken te houden: een volledige stopzetting van winning en gebruik van fossiele grondstoffen. Dat het niet technisch mogelijk is om elke gascentrale deze vrijdagmiddag nog stil te leggen, is geen enkel excuus om naar nog weer nieuwe gasvoorraden te gaan zoeken. In die zin zijn de proefboringen dus niet alleen totaal overbodig, ze geven precies het verkeerde signaal af, namelijk dater toekomst in gaswinning ziet. De enige toekomst die er in gaswinning zit is een toekomst van kllimaatontregeling en natuurverwoesting. Kappen ermee dus, en kappen met de vorbereiding ervan.
En dan de locatie! Schiermonnikoog, uiterst belangrijk natuurgebied. Het is een nationaal park. Wat betekent dat? Vergeet heel even dat lelijk klinkende ‘nationaal’. Een nationaal park is een gebied waarvan zelfs de autoriteiten hebben besloten dat er natuur van bijzondere aard – bijzondere plantengroei, zeldzame dieren, een kwetsbaar ecosysteem – aanwezig is die beschermd dient te worden; tevens is de schoonheid zodanig dat bezoek, zolang het gebied niet totaal onder de voet wordt gelopen, gefaciliteerd wordt. ‘Nationaal Park’ kun je vertalen met ‘Prachtig natuurgebied, om allemaal op verantwoorde wijze van te genieten’. Zoiets verdient een andere, minder bureaucratische naam en een beheer zonder commercie en ambtenarij. Maar zelfs met de huidige naam en en type beheer dat niet zonder bijsmaak is zit er ‘Nationaal Park’ een soort erkenning in dat het hier om iets waardevols, iets kwetsbaars gaat, iets waar we maar beter heel voorzichtig en zuinig mee kunnen omspringen.
Welnu, dat geldt zeer zeker voor Schiermonnikoog. Er zitten vogels, alleen al “103 soorten broedvogels, waarvan er 25 op de Rode Lijst staan”. Die Rode Lijst geeft bedreigde, zeldzame soorten weer. Onder de bijzondere broedvogels vinden we bijvoorbeeld de Bruine en Blauwe Kiekendief en de Lepelaar. Er groeien enorm veel soorten planten, nogal wat soorten orchideeën bijvoorbeeld, waaronder hele zeldzame. Om het eiland leven zeehonden. Op het open water verblijven het hele jaar door vogels, ‘s winters vooral ook vogels die overwinteren en open water en rust nodig hebben.
En daarmee zijn we bij die verfioeilijke gasboringen. Die verstoren de rust op zee. Ze zijn een aanslag op die vofgels, en op de zeehonden. Eén van de boringen vindt zelfs in beschermd gebied plaats. Dat de boringen op zee zijn, en ś win ters plaats gaan vinden, en dat ze dus al die kwetsbare planten enbroedvbogels niet raken, mag zo zijn. Voor de rustende zeevogels en zeehonden is dat geen troost, en als eenmaal dit soort boringen hebben plaats gevonden, danis de kand dat het hek van de dam is aanzienlijk. Deze agrressie tegend e natuur op schiermonnikoo9g kan maar beter in de kiem worden gesmoord.
Hoe? Natuurmonumenten,de instantie die het nationale park beheert, betoont zich alvast “geschokt” over de boringen. Dreigende vervuiling, aantasting van de horizon, mogelijk een dalende bode,, zijn enkele van de risico’s die Natuurmonumenten noemt. Boswachter Erik Jansen: “Dat bedrijf doet die boringen vast niet alleen uit louter wetenschappelijke interesse. Als ze gas winnen, zullen ze het er ook wel uit willen halen. En als het grote geld regeert, ziet de overheid aan de strenge natuurwetgeving altijd wel een mouw te passen.” Een hele realistische inschatting.
De Waddenvereniging slaat ook alarm , zij is “fel tegen nieuwe gasboringen in en bij het Werelderfgoed Waddenzee”. Ze wijst op klimaatovereenkomst van Parijs die vereist dat “regeringen 80 % van de bestaande fossiele brandstoffen in de grond (moeten) laten zitten. Meer naar boven halen betekent automatisch meer klimaatverandering met grote financiële gevolgen voor bewoners, bedrijven en overheden” – en voor de vogels, de planten en zo nog wel meer. Honderd procent is veiliger. Die overheden mogen van mij trouwens integraal in de golven verdwijnen, maar de bewoners – planten, diere en ja, ook mensen – dus niet. Om haar punt kracht bij te zetten, roept de Waddenvereniging op om investeerders te mailen, te twitteren en of met een Facebook-oproep te bestoken om ze te doen afzien van investeren in fossiele grondstofwinning in het gebied. Het is iets.
Maar met geschoktheid en wat internet-communicatie naar verwoestende bedrijven alleen houden we geen vandalistische minister en plunderend bedrijfsleven tegen. De zeehonden, de oprchideeén en de kiekendieven kunnen zichzelf en hun omgeving niet verdedigen. Maar wij zijn deel van diezelfde natuur waar de zeehonden, die orchideeën en die kiekendieven deel van uitmaken. Door Schiermonnikoog te helpen verdedigen tegen winstbelust commercieel en ministerieel vandalisme, verdedigen we uiteindelijk onszelf. “We are not fighting for nature. We are nature defending itself”. Die leus, te lezen bij de Climate Games vorig jaar en later ook bij actie rond de Parijse klimaattop, drukt de gedachte goed uit. Waar het grote geld regeert en de overheid dat faciliteert, daar is het zaak dat we zelf in actie komen. Schiermonnikoog leeft nog, laten we zorgen dat dit zo blijft.
Peter Storm