ravotr

zondag 30 augustus 2015

Dat liep allemaal heel anders dan verwacht, meedoen aan de Megazat-manifestatie in Den Haag. Toch was het de moeite waard, gisteren. Maar moeite was het, op zeer uiteenlopende fronten. Een terugblik en wat overpeinzingen tussendoor.

Die megazat-manifestatie was een manifestatie tegen megastallen, de gigantische gebouwen met piepkleine hokken waar dieren in gepropt worden om ze zo snel mogelijk om te zetten in producteenheden. Tegen deze vorm van veehouderij is terecht bezwaar, net als tegen de veehouderij als zodanig. “Als we werkelijk geven om het welzijn van dieren, zouden we ervoor moeten pleiten om de veehouderij af te schaffen”,  zo besluit milieuwetenschapper Willem Vermaat een opiniestuk in de Volkskrant. Inderdaad. Het is dierenmishandeling, het is wegens de verbouw van veevoer die er voor nodig is – sojaplantages ten koste van regenwoud, plus de uitstoot via mest van broeikasgas methaan – erg klimaatonvriendelijk, het is slecht voor gevarieerde plantengroei – waar veel mest belandt , daar gedijen brandnetels en niet zo heel veel meer. Het is asociaal, want grond waar commercieel veevoergewas – soja en mais – verbouwd wordt, is vaak onttrokken aan gemeenschappen die er zichzelf en anderen mee van voedsel voorzien. Het is ook nog eens verspilling. Een kilo soja is eetbaar voor mens en dier. Maar voor een kilo vlees zijn meerdere kilo’s soja nodig. Waarom die meerdere kilo ‘s niet gewoon rechtstreeks opeten, zonder de dierenmishandeling als verspillende tussenschakel? “Een persoon die voornamelijk bestaat van dierlijke eiwitten vereist tien keer zoveel land om voldoende voedsel te verbiouwebn dan iemand die leeft van plantaardige bronnen van eiwit”, aldus Colin Todhunter op Counterpunch in een stevig stuk  Allemaal redenen om tegen veehouderij te zijn, waarbij de intensieve veehouderij de bezwaren in extreme mate vertoont.. Megastallen dienen te verdwijnen.

Al enkele maanden terug besloot het groepje Autonomen Brabant, waar ik deel van uitmaak, daarom om er naartoe te gaan. We maakten een flyertekst, zowel offline als online,  met de redenen waarom we dat nodig vonden, en een wat langere tekst waartin we dat verder uitwerkten en duidelijk maakten dat politici en bedrijven in het gevecht tegen megastallen geen gesprekspartner zijn, maar tegenstander. Dat kwam allemaal net op tijd rond, het was de eerste keer dat we als groep zo ‘n operatie ondernamen. Spannend dus. Spandoek mee dat we eerder ter gelegenheid van de Climate Games hadden gemaakt: “Drown the system, not our planet”. De trein in afgelopen zaterdag, op verschillende opstapplekken. Maar de trein was amper op gang voor die krachtig vaart minderde. Een “ongeluk met een persoon”, zo werd omgeroepen. Iemand die voor de trein was gesprongen. Dat kostte dus een uur voor we zelfs maar in breda waren waar we ons bij enkele andere bevriende deelnemers voegden, en daarna kropen we met een sprinter naar Den Haag. De manifestatie begon om één uur en zou tot kwart voor vier duren. Wij kwamen om kwart over drie eindelijk aan….

Daar liep de boel al vrijwel tegen het einde, maar wat hield de boel eigenlijk in? Nou, een manifestatie dus, op het Malieveld. Podium met sprekers en muziek, en flink wat kraampjes met allerlei groepen die zich met het thema bezig hielden. Ik heb dus maar een paar sprekers meegekregen, en wat ik hoorde was geen groot feest. De spreker namens Groen Links zat op de toer van diervriendelijker veeteelt, minder vleesconsumptie. Halfslachtig, grotere hokken zijn ook hokken. En heel het verhaal dat ik opving over een product dat kwaliteit dient te hebben, ziet over het hoofd dat dieren geen product zijn. Dieren zijn geen consumptiegoederen, een betere behandeling in het productieproces is dus niet het doel. Hetn productieproces zelf – het opsluiten, vetmesten dan wel uitmelken dan wel als legmachine misbruiken van dieren om ze vervolgens de dood in te jagen – moet helemaal verdwijnen. Uit een gesprek met een van de organisatoren bleek trouwens dat zij dit soort dingen ook vonden, maar de hele toonzetting gematigd hielden om steun in de breedte, in politiek en media, te vinden voor tenminste bewustwording en stappen in de goede richting. Degene die we daarover spraken voelde zich daar ook erg ongemakkelijk bij. En ik vermoed dat veel van de aanwezigen ook een stuk radicaler waren dan de officiële vormgeving van de actie deed vermoeden.

Het was wel vrijwel uitsluitend wit publiek. Ik heb vrijwel geen mensen van herkenbaar Midden-Oosterse,of Afrikaanse achtergrond gezien. Nu is het aandeel van migranten op veel linksradicale manifestaties onevenredig klein, zeker gezien de thematiek van veel van die manifestaties. Daar wringt iets. Maar zo wit als deze manifestatie zie je het toch tamelijk zelden. Stof tot nadenken is het minstens.

Was het via de gematigde aanpak en vormgeving tenminste gelukt een bredere uitstraling te krijgen? Ik had niet de indruk, al kan het natuurlijk zijn dat eerder, voordat we kwamen, aanzienlijk grotere menigten aanwezig waren. Ik zag enkele honderden deelnemers aan de manifestatie, waar een club als Milieudefensie – toch redelijk mainstream, en met een aanzienlijk bereik – mede-organisator van was. Iemand van Milieudefensie was gehaaid genoeg om me te vragen lid te worden. Toch maar niet, dank u. Maar dit eventjes terzijde. De brede aanpak had, zelfs in haar eigen termen, niet gewerkt. En als je met die aanpak toch voornamelijk wat radicalere mensen op de been krijgt, waarom dan geen aanpak waar hun – ons! – radicalisme zich van haar beste, strijdbare, enthousiaste kant kan laten zien? Waarom ons beperken tot luisteren, petities tekenen en bij kraampjes informatie vergaren en verspreiden?

De aanwezigen waren dus radicaler dan de vormgeving van de actie als geheel. Nogal wat mensen waren nadrukkelijk veganist. Maar ik had de indruk dat het radicalisme vrij smal was in haar thematiek. In mijn inleiding noemde ik vijf redenen om tegen megastallen te zijn: klimaatverstoring, natuurbederf, verspillende voedselproductie, asociaal grondgebruik en dierenmishandeling. Eigenlijk zag ik op de manifestatie vooral zorgen over dat dierenwelzijn, en bleven de andere thema’s in wat ik zag aan materiaal vrijwel onbenoemd. Alsof de de wereld min of meer okay is afgezien van wat mensen met andere dieren doen.

We hadden zelf een tekst gemaakt waarin we wel de verschillende thema’s benoemden, en radicale strijd bepleitten. Dat zijn we maar eens gaan uitdelen, vooral toen mensen het terrein begonnen te verlaten toen het echt afliep allemaal. Veel mensen namen het aan, maar een flink aantal ook niet. Dat laatste motiveerden mensen veelal door te zeggen dat het een beetje zonde van het papier was, dat ze dit allemaal al wisten, dat we het dus beter uit konden delen aan de niet-overtuigden. Ik zie dat punt, en ik snap dat zoiets overkomt als papierverspilling. Maar ik vermoed echt dat het verhaal dat we uitdeelden, dingen bevatte die helemaal geen gemeengoed waren onder veel aanwezigen. Een overtuigd veganist is niet automatisch een klimaatactivist of strijdster tegen sociale ongelijkheid in het algemeen. En nee zeggen tegen megastallen is niet automatisch nee zeggen tegen de commerciële belangen die de veehouderij aandrijven en de politieke krachten die haar verdedigen. Over dat soort dingen ging onze tekst, die binnenkort ook online staat, en waarvan we nog flinke stapels hebben om her en der te verspreiden.

We deelden dus uit aan het eind van de actie, bij de hoek van het Malieveld richting station. We hadden ook ons spandoek, plus een kleine zwarte en roodzwarte vlag. We waren maar net bezig of er kwam iemand van de organisatie: of we wat meer richting de kraampjes wilden komen met ons spandoek. De politie had ze gezegd dat ons spandoekgedoe er uitzag als iets dat los stond van de megafestatie, en dan was het een niet-aangemelde actie. De strekking was dat dat dus niet mocht. Haha. Nu zijn wij de beroerdsten niet – we zin n geen politie, om maar eens wat te noemen – dus we gingen een eind het terrein op met het spandoek, zodat het er minder afgezonderd uitzag. Even later kwam de persoon van organisatie weer op ons af: de politie vroeg of dat spandoek weg mocht. De manifestatie was immers afgelopen, en dat niet alleen: de politie werd wat zenuwachtig van het woord ‘autonomen’ dat op het spandoek te lezen viel. De vrouw van de organisatie die ons erover aansprak, op politie-instructie, vond het ook m aar een beetje onzin, maar vond het duidelijk toch prettiger als we het doek zouden inpakken. Dat hebben we uiteindelijk gedaan, het was geen erg zinvolle context om op dit punt een confrontatie aan te gaan met Haagse agenten.

Maar laten we hier dus wel nota van nemen: de Haagse politie dringt op verwijdering van een spandoek aan op inhoudelijke, politieke gronden. Toen politie het woord ‘autonomen’ las, vulde zij dat klaarblijkelijk in als: die lui zijn gevaarlijk. Dit is mensen van hun uitingsvrijheid beroven op basis van een woord. Voor dit alles op gang kwam had één van ons al gezien dat een agent mij op de foto zette. Dat was vast niet bedoeld om zijn Facebook mee op te leuken.

We spraken ook nog met een vrouw die de boel mee had georganiseerd. Die had vernomen dat we als Autonomen Brabant kwamen met een radicaal geluid, en was zich een hoedje geschrokken: wat kon dat wel allemaal niet voor heftigs betekenen? Dat was een meevaller toen bleek dat we helemaal geen enge agressieve lui waren, maar gewoon mededemonstranten met een eigen pamflet, spandoek en vlaggetjes. Weer een muur tussen mensen gesloopt tussen mensen die aan dezelfde kant staan. Zo hadden we nog wel meer aardige gesprekken. Bijvoorbeeld met die lieve mevrouw van tachtig jaar die zich erg opwond over de hypocrisie van vele christenen. Om vervolgens naar de kraam te gaan van de christen-veganisten die er ook waren nadat één van ons haar daarop had gewezen.

Al met al viel de dag me niet mee, en dat was niet alleen vanwege vanwege een tragische gebeurtenis vertraagde treinreis. Samenkomsten als een megazat-manifestatie hebben een functie: elkaar bemoedigen, onderlinge banden ontwikkelen. Ze hebben ook wel sfeer, want gezellig was het echt wel. Maar als drukmiddel tegen megastallen en veehouderij schiet dit soort actie toch echt stevig te kort. Hooguit als opstapje naar steviger actievormen en verbreiding van radicaler inzicht in het veelvormige systeem achter deze destructieve bedrijfstak heeft dit een functie. Hoe we die functie benutten, en hoe strijd rond dit thema zich verder ontwikkelt? Goede vraag. Maar ook deze strijd gaat door.

Peter Storm

Opmerking,  toegevoegd 30 augustus, 2.41 uur: niks rode vlag, zoals eerder te lezen stond. Moest zwarte vlag zijn haha. Gecorrigeerd, met dank aan kritische lezer 🙂