ravotr

donderdag 27 november 2014

Dit is groot nieuws: een staking van bouwvakkers in Qatar. Het is groot nieuws omdat er uit dit land slechts hoogst zelden bericht komt over daadwerkelijk protest tegen de meedogenloze uitbuiting in deze op dwangarbeid drijvende dictatuur. Het is goed om te zien dat arbeiders ook daar, onder uiterst moeilijke omstandigheden, begonnen zijn om zich te verweren. Schrijnend is echter het antwoord van hogerhand: opsluiting en dreiging met deportatie.

Met de staking protesteren arbeid tegen erbarmelijke arbeidsvoorwaarden. “Rond 800 arbeiders zijn in totaal in staking geweest  uit protest tegen inbreuken op arbeidscontracten en een armoede-loon. Terwijl ze contracten getekend hadden voordat ze hun thuislanden verlieten om naar Qatar te gaan, werden bij aankomst in Doha hun paspoorten ingenomen en contracten verscheurd. Ze werden dan gedwongen om te werken voor een loon dat een derde lager was dan beloofd.” Autoriteiten reageereden door politie op stakers af te sturen om ze te arresteren, naar alle waarschijnlijkheid om de het land uit te gooien. Het betreft migrant-arbeiders uit Nepal, Bangladesh, Sri Lanka en India.

De staking is om meer dan één reden van groot gewicht. Qatar drijft op de arbeid van migranten die , in een systeem van enorme repressie, heel veel van het werk doen tegen zeer lage lonen, onder zeer zware omstandigheden, en vrijwel rechteloos. Migrantarbeiders vormen de meerderheid van de bevolking in deze steenrijke, dictatoriaal bestuurde oliestaat. Op de omstandigheden waaronder deze arbeiders werken en leven staat af en toe schijnwerpers van publiciteit, nu Qatar het WK Voetbal van 2022 toegeschoven heeft gekregen. De bouw van faciliteiten daarvoor is in volle gang. Dat kost mensenlevens onder precies die arbeiders waarvan sommigen dus deze week zijn gaan staken.

Arbeidersstrijd is hier dan ook letterlijk een zaak van leven of dood, net als de arbeid zelf. Vorig jaar wees de Internationaal Vakverbond al op de toestand  . “Volgens het vakverbond – wereldwijd de grootste vereniging van vakbonden – sterven er jaarlijks rond de vierhonderd werknemers op de bouwplaatsen van Qatar, maar gevreesd wordt dat dit door de extra bouwactiviteiten voor het WK naar de zeshonderd gaat.” Werk is levensgevaarlijk. “Volgens het verbond ligt het aantal dodelijke ongelukken acht keer hoger dan in andere rijke landen.” Die doden zijn mede voor rekening van de voetbalclub FIFA dat het nog steeds okay vindt om een WK te houden in stadions waarvoor regime en bedrijven mensen de dood in hebben gejaagd.

Toezeggingen tot verbetering van arbeidsrechten ontbreken niet. Maar er verandert weinig. Aangekondigde maatregelen zijn beperkt en worden ook nog eens erg sloom uitgevoerd, aldus Amnesty International  eerder deze maand. Een FNV-delegatie die naar de toestanden kwam kijken, zei nog in deze novembermaand dat de ellende voortduurt, met pensions voor arbeidsmigranten waar ze met zes of zeven mensen wonen “in onooglijke, onhygiënische kamertjes” waar ze “nauwelijks in staat (zijn ) fatsoenlijk hun eten te koken.” Mensen lopen levensgevaar: “uit gesprekken blijkt dat het om duizenden doden gaat, de afgelopen jaren. Ze overlijden aan hartaanvallen (…) Ze maken lange dagen in de grote hitte, tussen 40 en 50 graden”, aldus Ruud Baars van FNV Bouw.  Tegen deze achtergrond verdient de staking van bouwvakkers dus al aandacht – en bewondering want de repressie is dus groot, de benodigde moed om die te trotseren dus aanzienlijk. Dat zal de moed der wanhoop zijn, maar zo beginnen opstanden wel vaker.

Dat brengt me bij een tweede belang van de staking. Qatar is een Golfstaat in het Midden-Oosten, de regio waar afgelopen jaren protesten en ook arbeidersacties aan de orde van de dag zijn geweest. Vrijwel geen land ontkwam aan wat al snel de Arabische Lente ging heten. Vrijwel geen land – behalve nu uitgerekend het despotische oliestaatje Qatar en de eveneens zeer repressieve Verenigde Arabische Emiraten. Dat nu ook in tenminste één van deze twee landen mensen in de onderste lagen van de uitgebuite bevolking iets van het heft in eigen handen beginnen te nemen en tegen de aartsconservatieve gevestigde orde die deze regimes samen met vooral Saoedi-Arabië belichamen, is niet enkel groot nieuws. Het is goed nieuws.

Peter Storm