donderdag 17 april 2014
We horen van meevallers, we horen van groei, van een eind aan de recessie. Het zal wel. Maar recessie of niet, 0,1 procent groei of 0,1 procent krimp, de crisis woedt voort en hakt er in. Een handvol berichten maken duidelijk hoe. Als je nog niet voldoende gemotiveerd was om stevig aan 1 Mei-actie deel te nemen, dan trekt dit je hopelijk alsnog over de streep.
“Rijkste 1 procent bezit bijna een kwart van alle vermogens” , aldus de Volkskrant.op 12 april op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek CBS. Samen hadden de rijkste 74.000 huishoudens in 2012 een vermogen va 273 miljoen euro. De crisis heeft de ongelijkheid aa groter gemaakt. “Op het hoogtepunt vóór de crisis, in 2008, had de rijkste 1 procent ruim éénvijfde (20,1 procent) van het toenmalige vermogen van 1.300 miljard euro.” Niet alleen het percentage is gegroeid, maar ook het totale vermogen: dat was intussen 1.166 miljard euro.
Dat juist rijke mensen profiteerden heeft met de verschillende types vermogen te maken. Terwijl huizenprijzen – waar vermogen voor mensen die niet superrijk zijn veelal in zit – blijven stagneren in de nog steeds stagnerende economie, daar gaan aandelen en dergelijke – waar rijken veel van hun vermogen in hebben zitten – alweer flink omhoog. “Omdat de beurzen vorig jaar een uitstekend jaar hadden, ligt het voor de hand dat de kloof tussen arm en rijk in 2013 verder is gegroeid”, aldus het stuk. De NOS formuleert de samenhang tussen crisis en ongelijkheid in de kop: “Ongelijkheid stijgt door crisis”.
Vermogens aan de top groeien, vermogens van de rest van de mensen veelal niet, als mensen al vermogens hebben. Veel mensen hebben gene vermogens om op terug te vallen, en mogen blijzijn als ze niet verdrinken in schulden. Van loon of salaris rondkomen valt niet mee, en is er door de xcrisis bepaald niet makkelijker op geworden. Dat blijk uit een Volkskrantartikel van 16 april: “Salaris vorig jaar gemiddeld met 6 procent gedaald”. Vooral mensen die werken in financiële dienstverlening en ICT merkten dat. Die moesten acht procent salarisdaling ondergaan. Mensen in laagbetaalde sectoren als toerisme en horeca zagen ‘slechts ‘één procent van hun salaris verdwijnen. Maar die salarissen kunnen wettelijk gezien amper lager, want veel mensen in die sector zitten al op of in de buurt van “de vloer van het minimumloon “die “zijn werk doet aldus onderzoeker Paullen Osse.
“Je ziet dat de crisis zijn nare werk heeft gedaan”, aldus deze onderzoeker van de stichting Loonwijzer die het onderzoek heeft verricht,over de salarisdalingen. Bedrijven die de winsten in crisistijd zo hoog mogelijk willen houden, doen dat door zo min mogelijk salaris te betalen. Bedrijven die personeel ontslaan, nauwelijks mensen aannemen terwijl grote aantallen mensen zonder baan zitten, gebruiken hun machtspositie om salarissen omlaag te duwen. Het is dus niet zozeer de crisis die zijn werk doet als wel bedrijven die de crisis hanteren om hun personeel het vel over de neus te trekken. Het betekent weliswaar niet dat individuele personeelsleden daadwerkelijk die percentages salaris kwijtraken: promotie binnen het bedrijf, salarisgroei op basis van leeftijd en ervaring, en overstap naar een andere baas kunnen inkomensdaling tegengaan en soms zelfs inkomensgroei meebrengen. Maar het is helder dat de een aanval op arbeidsvoorwaarden en beloning in de hand heeft gewerkt.
Heb je een vermogen dan blijft dat achter bij de vermogens van de rijken, heb je nog een baan dan woon je in een land van loondalingen van procent na procent. Maar veel mensen hebben geeneens een baan meer. Massaontslagen en bedrijfssluitingen blijven elkaar opvolgen. Op 17 april schreef Nu.nl dat er bij de Rabobank 1240 banen zullen verdwijnen, een uitwerking van iets dat in januari al naar buiten kwam. Toen was er al sprake van een verlies van arbeidsplaatsen van tussen de 1000 en 2000. Het gaat deels om het schrappen van “externe inhuur” van mensen, deels om mensen in dienst van de bank zelf. Doel: “kostenbesparing”, kennelijk nodig om voldoende winst te maken, en doorgedrukt op kosten van werkgelegenheid en dergelijke. Vakbonden verwachten dat er nog meer verlies van arbeidsplaatsen op komst is. En de Rabobank “kan gedwongen ontslagen niet geheel uitsluiten.” Business as usual in crisistijd.
De crisistijd vertaalt zich intussen in hoge en nog steeds oplopende werkloosheid. De NRC kwam op 17 april met: “Werkloosheid is gedaald doordat minder mensen naar werk zoeken”. Lees je dat stuk dan zie je wat er echt aan de hand is. De werkloosheid is niet gedaald maar gestegen. Alleen het aantal mensen dat ingeschreven staat als werkzoekend is een klein beetje gedaald. Mensen zonder baan zoeken niet eens meer naar iets wat toch amper te vinden is. Mensen worden chronisch baanloos, trekken zich terug uit een arbeidsmarkt die – zo ervaren ze veelal – voor hen toch geen plek heeft. Mensen worden door crisis niet alleen van hun baan beroofd, maar ook van uitzicht op een nieuwe baan. De groei van het aantal mensen zonder baan gaat echter door. “Zo kwamen er in de eerste kwartaal van dit jaar gemiddeld vijfduizend werklozen per maand bij.” Het werkloosheidspercentage staat inmiddels op 8,7.
De trend is duidelijk. Mensen aan de brede onderkant van de maatschappij verliezen op alle fronten. Hun vermogens blijven achter bij die van de top, als ze al vermogen hebben. Hun lonen en salarissen stagneren of dalen, als ze al betaald werk hebben. Heel veel mensen hebben geen betaald werk, en zijn de hoop dat dit verandert aan het verliezen. Intussen gaat de één procent er op vooruit, niet door hard werken, niet door wijze besluiten van wie dan ook, maar simpelweg door een stijgende trend in aandelenkoersen en dergelijke.
Zo werkt crisis kennelijk: als hefboom waarmee de top zich verrijkt en de rest doet achterblijven of zelfs rechtstreeks de goot intrapt. Reden te over voor een wijdverbreide en felle viering van de Eerste Mei, in Den Haag, in Amsterdam , in Leiden, in Tilburg en her in der in het land in kolonne naar Den Haag . Terugvechten tegen uitzichtsloosheid vraagt om meevieren en meedoen!
Peter Storm