donderdag 23 augustus 2012
De crisis hakt er nu in, ook in Nederland. Ondernemingen boeken tegenvallende winsten, of maken verliescijfers bekend. Benen op de tocht, pensioenen ook. Intussen werpt het Eurovisie Songfestival, pardon, Idols, pardon hoe heet dat spektakel op 12 september ook maar weer..? – haar plastic schaduwen vooruit, met haar vrijwel inwisselbare leuzen en haar goeddeels imaginaire keuzen. De echte keus is: wat gaan we zelf dóén?
Hoe de crisis hakt, is op de website van de NRC te zien. Berichten van één enkele dag. Dalende winst voor de Nederlandse tak van AH, met ook een dalende maar nog wel vrij hoge winstmarge op de producten. De Nederlandse EK-nederlaag krijgt de schuld. Dat was om 8.31 uur. Voetbalmisère kan echter niet de andere tegenvallers verklaren. Komen ze. “Vastgoedverliezen zorgen voor rode cijfers BAM” (10.08 uur). “Rabobank ziet meer dan een kwart van de winst verdwijnen” (11.27 uur). Klap op de vuurpijl (14.47 uur): “Winst RTL daalt door dip reclame-inkomsten”.
Dat is de oogst, allemaal dus binnen zeven uur online. En dat gaat dan alleen om de financiën van bedrijven. Intussen lezen we ook nog dit onheilspellende nieuws: “ ‘Pensioenverlaging dupeert 12,6 miljoen deelnemers’” In het artikel lezen we: “De komende twee jaar worden de pensioenen van 12,6 miljoen deelnemers aan pensioenfondsen met gemiddeld 8,2 procent verlaagd.” Dat geldt bij het huidige beleid. Met een aanpassing van de aan pensioenfondsen gestelde eisen kan het ‘meevallen’: dan worden pensioenen van ‘slechts’ 5,7 miljoen mensen met ‘maar’ 6 procent omlaaggehaald. De ellende heeft met de dalende rente te maken, waardoor de verhouding tussen uit te keren pensioenen en fondsen in kas nadelig verandert (“de dekkingsgraad daalt”). Sommige groepen dreigen nog harder geraakt te worden: “Gisteren meldde het pensioenfonds voor 2,8 miljoen ambtenaren, ABP, dat de pensioenen met ongewijzigd beleid met vijftien procent worden gekort.” Dit soort aantasting raakt dus een meerderheid van de bevolking, zowel huidige als toekomstige gepensioneerden. Zo verhuist de crisis vanuit de financiële overzichten van grote bedrijven naar de krappe huishoudboekjes van miljoenen toch al niet steenrijke mensen.
De deelnemers aan de illusionistenparade op weg naar 12 september doen intussen hun ding. Voor rechtse politici betekent ‘hun ding’: stemming maken. Voor linkse politici betekent ‘hun ding’: tegenpruttelen tegen rechts, plus geruststellende woorden spreken als rechts boos wordt. Rechts levert het thema, links hooguit de variaties. Dissonanten worden echter niet getolereerd in het bestel. Dat zien we duidelijk gebeuren rond SP-leider Roemer. In het weekend zei hij dat wat hem betreft, Nederland geen EU-boete gaat betalen als het begrotingstekort boven de heilige 3 procent komt. Geen schokkend standpunt, zeker niet waar Roemer duidelijk maakt dat de daartoe vereiste bezuinigingen ook wat hem betreft nodig zijn, alleen iets anders vormgegeven en in een wat trager tempo.
Zijn redenering is dat de economie niet kapot bezuinigd moet worden,. Het is een redenering die door helemaal-niet-zo-linke economen, lezers van Keynes, wordt onderschreven. Met enig radicalisme heeft het weinig te maken. Het is overigens ook een niet erg ter zake doende regering want het gaat de bezuinigaars niet om groei, maar om bedrijfswinsten en concurrentiepositie. Tegen rechts zeggen ‘doe dat nu niet, want zo komt er geen groei!’ is dus verloren moeite. Gebrekkige groei kan rechts in de praktijk immers weinig of niets schelen.
Maar hoe dan ook, voor rechts werd het nu prijsschieten op Roemer. Onverantwoordelijk, gevaarlijk, schadelijk, noem maar op, Roemer moest krachtdadig worden teruggefloten. Vandaag nog deed minister van financiën De Jager, CDA, een duit in het zakje. Volgens hem hadden de ‘financiële markten’ gereageerd op Roemers uitspraken. De rente op staatsleningen schoot omhoog. “Je ziet gewoon dat er een behoorlijke piek is na de uitspraken”, aldus de minister. Hij voegde eraan toe dat de rente weer daalde toen de regering duidelijk maakte dat het huidige strenge beleid gewoon gehandhaafd werd. Huiveringwekkend hier is niet eens dat De Jager Roemer de les probeert te lezen. Dat hoort gewoon bij deze show. Huiveringwekkend is hoe hij blijkbaar bereid is de grenzen van beleid, en zelfs van politieke uitspraken, geheel en al door de ‘financiële markten’ te laten bepalen. Is het, in De Jagers logica, niet handiger om die markten, met een soort beleggingsmechanisme, ook de samenstelling van de volgende regering te laten bepalen? En zouden, nog steeds in deze logica, politici en redacties van kranten en weekbladen, hun uitspraken niet voor moeten laten leggen aan diezelfde markten voordat ze de wereld in mogen?
Verhelderend is intussen de houding van Roemer zelf. Hij had niets radicaals of schokkends gezegd, maar kreeg de wind van voren. Verhagen noemde Roemers opmerkingen “dieptriest”, en De Jager schermde met financiële schade, iets waar hij – zie het bovenstaande – later nog mee doorging. Roemer krabbelde ogenblikkelijk terug, en zei dat hij “alleen in het uiterste geval” zo’n boete zou betalen. Opluchting en tevredenheid bij rechts: “De Jager blij dat Roemer zijn mening heeft herzien”. Natuurlijk: Roemer speelt het spel netjes mee, en heeft aangetoond gewoon één van hun te zijn. Dat de SP het iets minder goed doet in peilingen, zou wel eens hier mee te maken kunnen hebben. Dwars liggen en daarin volharden is één ding; terugkrabbelen en draaien onder druk is funest. Precies dát deed Roemer, als volleerd politicus. Als dit al zo gaat ruim voor 12 september, dan is iemand die denkt dat Roemer ná die datum, in eventuele coalitiebesprekingen wel de rug recht gaat houden gewoon verdwaald in dromenland.
Zo zien we het gangbare patroon. Rechts valt aan. Links verdedigt amper, en schippert bekwaam. Vraagje: wat doen wij zelf? Meedoen aan die flauwekul? SP stemmen Om Erger te Voorkomen… om dan te ontdekken dat Roemer straks aanschuift bij de Coalitie-Erger, en de loyaliteit van linkse mensen gaat gebruiken om verzet tegen dan ook door hem ondersteund beleid te dempen?