woensdag 4 april 2012
“Bezuinigingen zijn dodelijk”. Dat schreef iemand op één van de tientallen briefjes die mensen op een boom op het Syntagmas-plein hadden bevestigd. Bij die boom had Dimitris Christoulas, een 77-jarige gepensioneerde apotheker, zichzelf met een pistool doodgeschoten. Zijn afscheidsbrief maakt du duidelijk dat het wanhoop vanwege schulden was geweest die hem tot zelfmoord hadden gedreven. Al verzamelden mensen zich op de plek, al gauw leidde de woede to botsingen met de politie. Flessen gooiende jonge mensen, pepperspray spuitende agenten. Vijftienhonderd betogers, op korte termijn bijeengekomen. Verdriet en woede. En nu?
De afscheidsbrief van de man is indrukwekkend. Hier is de tekst: “De Tsolagoklou-regering heeft alle sporen voor mijn overleven, dat gebaseerd was op een zeer waardig pensioen waar ik alleen, zonder hulp van de staat voor betaalde, uitgevaagd. En aangezien mijn gevorderde leeftijd me geen manier om dynamisch te reageren toestaan (hoewel ik, als een mede-Griek een Kalasjnikov zou grijpen, pal achter hem zou staan), zie ik geen andere oplossing dat dit waardige eind aan mij leven, zodat ik mezelf niet zie vissen door afvalbakken voor mijn onderhoud. Ik geloof dat jonge mensen zonder toekomst op een dag de wapens op zullen nemen en de verraders van dit land op zullen hangen op het Syntagma-plein, net zoals de Italianen dat met Mussolini deden in 1945.” Tsolagoklou, de naam die hier gekozen wordt voor de huidige regering, was een minister die in de jaren veertig met de nazi-bezetting collaboreerde.
Hier klinkt de wanhoop hier klinkt de woede, voortgebracht door de grootschalige en intens gemene bezuinigingen. De NRC schrijft in haar berichtgeving over de gebeurtenissen van afgelopen dag dat er opgeroepen werd dot “vreedzame protesten tegen de Griekse politici die burgers tot wanhoop zouden drijven met de straffe bezuinigingen die nodig zijn om het land weer economisch op de rails te krijgen.” Halve waarheid op halve waarheid. Het zijn niet alleen, en zelfs niet voornamelijk, Griekse politici die deze bezuinigingen doordrukken. Het is de Troika, dat wil zeggen de Europese Unie, de Europese Centrale Bank en het IMF, die deze bezuinigingen eisen. Alleen dan krijgt de Griekse staat geld, waarmee het vervolgens schuldeisers – Westerse banken en financiële instellingen – af kan betalen. Bezuinigingen zijn dodelijk, inderdaad, en de medeplichtigheid aan deze dodelijke bezuinigingen zijn de Europese politici, ook de bezuinigingsfanaticus De Jager. Hij is medeschuldig aan de dood van de 77-jarige gepensioneerde Dimitris Christoulas.
Tweede halve waarheid: Griekse politici die burgers tot wanhoop zouden drijven”. Hoezo,. Zouden? Is de wanhoop niet écht of zo? En waarom ontbreekt dat “zouden” in de zin: “straff e bezuinigingen die nodig zijn”, waarom niet “nodig zouden zijn”? In werkelijkheid zijn die bezuinigingen slechts nodig voor wie winstgevendheid, afbetaling van schulden aan banken, belangrijker vindt dan menselijk welzijn en mensenlevens. Van het “op de rails krijgen” van de Griekse economie blijkt weinig. De recessie, juist aangejaagd door de bezuinigingen, duurt inmiddels al vijf jaar.
De recessie vertaalt zich in een sociale catastrofe die de bevolking van Griekenland is en wordt toegebracht. De zelfmoord van afgelopen avond is daarvan een zoveelste teken. Er zijn er meer. Eind vorig jaar steeg de werkloosheid naar 20,7 procent, iets meer dan een miljoen mensen. Meer dan de helft van alle jonge mensen van 15 tot 24 jaar heeft geen baan. Het aantal zelfmoorden in Griekenland is de laatste jaren omhooggevlogen. “Het aantal zelfmoorden in Griekenland neemt dit jaar waarschijnlijk toe. De voornaamste reden daarvoor is de financiële crisis waarin het land verkeert. Dat heeft Klimaka, een liefdadigheidsinstelling voor geestelijke gezondheid, vrijdag gezegd.” Dat was al in 2010. Concreter: “Volgens onofficiële gegevens van de organisatie verdubbelt het aantal zelfmoorden ten opzichte van de laatste meting in 2008, toen 366 mensen zelfmoord pleegden.” Het jaar erop soortgelijke cijfers. “In de eerste maanden van 2011 pleegden 40 % meer Grieken zelfmoord dan een jaar geleden, blijkt nu uit cijfers van het Griekse ministerie van Gezondheid.” In dat jaar stak al een man van 55 zichzelf in Thessaloníki in brand voor een bankgebouw. Hij overleefde het. Dimitris Christoulos dus niet.
Hoe verder? Wordt de zelfmoord van afgelopen dag de spreekwoordelijke druppel, zoals de zelfverbranding van Mohammed Bouazizzi in Tunesië op 17 december 2010 de druppel werd? Komende uren en dagen zullen dat duidelijk moeten maken. Wij mogen ons intussen klaar houden om onze solidariteit met de getergde, door bezuinigingen geterroriseerde bevolking en steeds vaker tot zelfmoord gedreven mensen in Griekenland terzijde te staan met actieve en in meerdere opzichten grensoverschrijdende uitingen van solidariteit te ondersteunen.