zondag 1 maart 2015
De studentenacties gaan landelijk! Deelnemers van een “nationale vergadering” in het Maagdenhuis heeft besloten om aanstaande woensdag tot “nationale actiedag” uitgeroepen. Dat Maagdenhuis is nog steeds in handen van actievoerende studenten. Aan de bijeenkomst namen mensen deel uit Wageningen, Utrecht, Groningen, Delft, Nijmegen Rotterdam, leiden, de , de Hogeschool van Amsterdam, de Vrije Universiteit en van de Universiteit van Amsterdam (UvA) waar de studentenstrijd van deze mooie weken is begonnen. Dit ziet er uit als een grote en belangrijke stap vooruit in de snel groeiende studentenstrijd.
Dat de studentenacties zich niet tot Amsterdam zouden beperken, werd afgelopen dagen al steeds duidelijker. Donderdag werd al de oprichting van “actiegroep Nieuwe Universiteit van Groningen” bekend, plus de organisatie van een actievergadering in die stad.. Vrijdag beantwoordde Tom Hoven, bestuurder van de Landelijke Studentenvakbond LSVB in het blad DUB nieuws, “onafhankelijk medium van de Universiteit Utrecht”, de vraag: “Hoe groot acht je de kans dat de vlam ook in andere steden in de pan slaat?” Hij zei: “Die kans is reëel, er is overal onvrede over de inspraak van docenten in het bestuur.” En hij noemde Groningen als plek waar al een begin wordt gemaakt.
Overigens is die LSVB bepaald geen gangmaker in de huidige protesten. Aan de bezetting van het Bungehuis van 13 februari tot 24 februari gaf de LSVB geen steun, aan die in het Maagdenhuis nu wel.. Tom Hoven motiveert: “De eisen van de actievoerders zijn nu duidelijk gemotiveerd en dat was in het Bungehuis niet het geval.” Wie de website van De Nieuwe Universiteit raadpleegt, kan zowel een korte lijst met zes eisen als een langere, nader toegelichte versie vinden. Daar is weinig onduidelijks aan. Ik denk dat de LSVB met ‘niet duidelijk’ eigenlijk bedoelt: ‘veel te radicaal’. Verkiezing van het complete universiteitsbestuur op alle niveau, dat is geen medezeggenschap meer. Dat komt, o gruwel, in de buurt van democratisch zelfbestuur. Precies datgene wat zo goed was aan de Bungehuisbezetting gaat de LSVB vast veel en veel te ver. Als vanuit deze ultra-gematigde achter de ontwikkelingen aanhobbelende LSVB nu ook gesproken wordt over reële kans op vlam in de pan, dan voelen zelfs zij daar blijkbaar een hete adem van boze studenten.
Hoven komt met nog een reden waarom de Maagdenhuisactie wel steun verdient en de Bungehuisbezetting niet. “Bovendien in het Maagdenhuis geen onderwijsgebouw maar een bestuursgebouw. De actie hindert het onderwijs dus niet.” Het is alsof een vakbondsbestuurder zou zeggen dat een machinistenstaking niet kan omdat zoiets het treinverkeer hindert. Het verstoren van de gebruikelijke gang van zaken is nu juist onmisbaar onderdeel van het uitoefenen van druk. Maar zowel stevige democratische zeggenschap als stevige actie om die dichterbij te brengen zijn overduidelijk te veel voor de geciteerde LSVB-bestuurder. Gelukkig hebben Bungehuisbezetters op die vrijdagochtend toen ze hun actie begonnen maar niet op LSVB-steun gewacht.
De actie in het Maagdenhuis duurt intussen nog steeds voort. De uitstraling is bewust open en vriendelijk, mensen kunnen probleemloos op bezoek, er wordt zelfs overwogen om mensen die er binnen werkzaam zijn, gewoon weer gelegenheid te geven dat werk te hervatten. Deze openheid verlaagt mogelijk inderdaad de kans op snelle ontruiming, ze creëert goodwill, en maakt directe communicatie tussen actievoerenden en anderen – tussen de actievoerders van nu en wellicht die van morgen – makkelijker.
Tegelijk is er een hinderlijk maar onontkoombaar feit.: Zonder de hardere, de gangbare orde verstorende actie in het Bungehuis was de hele studentenstrijd niet gekomen waar die nu is. En zonder dat boze studenten, na een felle en opvallend grote demonstratie, het Maagdenhuis frontaal binnendrongen in een vrij stevige actie zou dat Maagdenhuis nu niet als symbolisch centrum van de studentenopstand-in-wording kunnen fungeren. Druk, niet enkel vriendelijkheid en symboliek, zal nodig blijven om méér binnen te halen dan een paar gesprekken met Louise Gunning en burgemeester Van der Laan, plus de twee jaar uitstel van het samenvoegen van kleine talenstudies waartoe het College van Bestuur (CvB) als één van twee concessies vorige week besloot. Om over die andere concessie, die gevaarlijke fopspeen van die ene toegezegde student in het CvB maar te zwijgen.
Maar aan die druk wordt dus gewerkt! De actiedag waar sprake van is, zal daar iets van laten zien. “Op universiteiten in het hele land zal worden gedemonstreerd voor democratisering van de universiteit en tegen het rendementsdenken”, aldus de Volkskrant die er aan toevoegt: “Er komt mogelijk ook een docentenstaking”. Die zou zich dan richten tegen “het toenemende aantal flexcontracten”, één van de manieren waarop het genoemde ‘rendementsdenken’ tot slechtere arbeidsvoorwaarden leidt. FNV-Ledenparlementslid Hans Lammers gaat er binnen de vakfederatie op aandringen”
Aan actiebereide docenten de uitdaging om daar niet op ter wachten en zich alvast voor directe actie te organiseren. Ik kan me bijvoorbeeld voorstellen dat er komende dagen spontaan een virus rondwaart waardoor het aantal ziekmeldingen onder medewerkers omhoog vliegt, en dat de zieken troost vinden bij elkaar… Aan studenten tegelijk de uitdaging om van de demonstraties komende woensdag iets te maken dat verder gaat dan louter symbolisch protest, en ook niet tot die ene dag beperkt blijft. Aan ieder van ons de uitdaging en de taak om de acties aan de universiteiten alle ondersteuning te geven die we maar kunnen bedenken. Hier ligt een kans om de neoliberale orthodoxie achter dat ‘rendementsdenken’, en het autoritaire bestuursmethoden waarmee die wordt doorgedrukt, een kaakslag te verkopen. Grijpen, die kans.
Peter Storm
Opmerking 2 maart, 6.50 uur: licht bijgeschaafd, ontbrekend woordje toegevoegd