donderdag 18 januari 2018
Ken je dat verhaal van het nieuwe vliegveld bij de Franse stad Nantes? Dat vliegveld komt er niet! Langdurig verzet en protest heeft er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de Franse regering het plan om zo’n vliegveld aan te leggen, gisteren heeft ingetrokken. Wel wordt het bestaande vliegveld van een upgrade voorzien, wat voor bewoners van Nantes zelf vast ook niet erg prettig zal zijn. Dat is een minpunt, maar het neemt het goede nieuws niet weg: verzet heeft een mega-infrastructuurproject helpen tegenhouden.
Het verzet tegen het geplande vliegveld was bijzonder belangwekkend. De ruggengraat ervan schemert al door in Volkskrant-berichtgeving. “Het beoogde terrein voor de luchthaven wordt al jaren bezet door linkse activisten die er een eigen vrijstaat hebben in gericht.” (1) Wat de Volkskrant een vrijstaat noemt, is natuurlijk helemaal geen staat: leger en politie zul je er niet aantreffen, tenzij als tegenstander van de ZAD. De ‘vrijstaat’ heet bij actievoerders zelf een ZAD, een Zone á Defendre, een “gebied dat beschermd moet worden”, aldus de website die aan het verzet is gewijd (2). De bezetting van het terrein is trouwens niet zomaar een zaak van “linkse activisten”. Het gaat om milieu-activisten, zij aan zij met boeren. “Er wonen zo’n 300 mensen op meer dan 1600 ha.” (3) Het is een complete alternatieve leefgemeenschap. Bij herhaling voegden zich talloze anderen bij deze bewoners om actie te voeren tegen dreigende ontruiming.
Het verzet bracht het gezag ertoe dan maar een referendum te organiseren. Dat leverde een krappe meerderhheid vóór het plan op. Rolland, de burgemeester van de stad Nantes noemt het regeringsbesluit “ontkenning van de democratie.” (4) Maar heeft een stembusmeerderheid het recht om levens van natuur en mensen kapot te maken? In de tweede plaats: hoe ‘democratisch’ is het, hoe legitiem, om de beslissing via een regionaal referendum te nemen over een project dat vér buiten de regio consequenties heeft? Daarbij kun je denken aan méér luchtverkeer, méér klimaatbederf, méér last voor vogels die zich echt niet aan de bestuurlijke grenzen van de Franse overheid houden.
“Dit is een historische overwinning tegenover een destructief project”, zo stelt een persverklaring vanuit de ZAD het terecht. “Dit is mede mogelijk gemaakt door een lange mobilisatie die zowel divers als vastbesloten was.”(5) Inderdaad. En de staat zou de staat niet zijn als ze niet probeerde om die overwinning te bederven en zo kostbaar mogelijk te maken. Afgelopen dinsdag: “Er zijn berichten over grote groepen ME en militairen die nu naar het gebied gaan, en naar de twee naburige steden waar de solidariteit met de ZADistes zeer sterk is: Nantes en Rennes.” Uit mijn blote hoofd zeg ik dat, als er rond andere thema’s sociaal verzet en protest is – tegen asociale arbeidswetten, bijvoorbeeld – juist in deze twee steden aan zulk protest en verzet met grote felheid en in flinke aantallen wordt deelgenomen. Het zijn geen steden waar de ME zonder slag of stoot haar gang kan gaan. Als zulke steden in een Frankrijk waar fel protest een stuk gangbaarder is dan in Nederland al bestaan.
Maar het kwam vannacht niet tot een ontruiming en ook ne iet tot grootschalig politieoptreden in de regio. Sterker nog, de ZAD-bewoners “krijgen tot 30 maart de tijd om vrijwillig weg te gaan, volgens premier op TF1, anders volgt ontruiming “(6). Natuurlijk is vertrtek onder dreiging met on truiming niet echt vrijwillig te noemen, maar dat even terzijde. Belangrijker is, dat actievoerders tijd krijgen… om te vertrekken, maar ook om zich des te beter voor te kunnen bereiden mochten ze vertrek weigeren. Ik heb zo het idee dat het op het tweede gaat uitdraaien, op voortgaand verzet. Aan zulk verzet zullen dan hopelijk ook tal van mensen van ver buiten de regio deelnemen of er anderszins steun aan verlenen. De strijd tegen dat vliegveld is voorlopig gewonnen. Maar de strijd om een autonome vrijplaats plaats van solidair en milieuvriendelijk samenleven overeind te houden, gaat verder.
Noten:
1 Peter Giesen, “Franse regering haalt streep door nieuw vliegveld in Nantes en sluit daarmee een politiek hoofdpijndossier”, Volkskrant, 17 januari 2018, https://www.volkskrant.nl/buitenland/franse-regering-haalt-streep-door-nieuw-vliegveld-in-nantes-en-sluit-daarmee-een-politiek-hoofdpijndossier~a4558628/.
2 Nederlandstalige sectie, “Site van de ZAD bezetting”, https://zad.nadir.org/?lang=nl (gecheckt 18 januari 2018).
3 globalinfo, “Groot alarm voor ZAD bij nantes (frankrijk)”, Indymedia, 16 januari 2018, https://www.indymedia.nl/node/42620
4 Zelfde bron als noot 1.
5 “France:The ZAD Defeats an Airport”, 18 januari 2018, https://enoughisenough14.org/2018/01/18/france-the-zad-defeats-an-airport/ Ook te vinden onder de link uit noot 3, het vierde commentaar er onder.
6 Vijfde commentaar onder dezelfde link als in noot 3.
Peter Storm