zondag 21 augustus 2016
Mensen in Syrië maken verschrikking na verschrikking na verschrikking mee. Indringende beelden bereiken nu en dan de gangbare, gevestigde media. Maar niet elk beeld wordt even wijd verspreid. Niet elk slachtoffer is kennelijk evenveel waard. Niet elke dader is kennelijk even erg, niet elke terreur even terroristisch. Eenzijdigheid typeert de gevestigde opinies. Die eenzijdigheid is niet okay.
Neem de inmiddels overbekende beelden van dat trieste jongetje dat levend uit het puin was gehaald en helemaal confuus, bloed op zijn arm en alles, voor de camera zit. Weinig mensen zullen onbewogen zijn gebleven. En de boodschap die gratis werd bijgeleverd: dit is wat het regime en de bondgenoten van dat regime mensen, kwetsbare mensen, kinderen, aandoet. Dag in dag uit.
Maar kijk eens op het weblog Angry Arab, naar een op zaterdag 20 augustus geplaatst bericht. Daar zien we niet één, maar twee foto ‘s van kinderen. Links het bekende jongetje. Rechts een meisje, zo te zien ongeveer even oud, die er on geveer net zo aan toe is als de indruk die de foto oproept tenminste klopt. Het bekende jongetje links is in Oost-Aleppo gered, en kennelijk slachtoffer van bombardement door het regime. Het onbekende meisje rechts is in West-Aleppo aangetroffen. Volgens het bericht, dat van een Twitter-bron is voorzien, is zij het slachtoffer van een mortieraanval door de gewapende oppositie, de ‘rebellen’. De foto van het meisje is niet de wereld rondgegaan. Slachtoffers van de gewapende oppositie zijn kennelijk minder belangrijk dan slachtoffers van het bewind.
Iets dergelijks tref je aan in beschrijvingen. We hebben tot in alle treurigheid over het beleg van Aleppo gehoord, waarmee het beleg van Oost-Aleppo door regeringstroepen en hun bondgenoten werd bedoeld. We horen een stuk minder over het beleg van West-Aleppo door gewapende oppositiegroepen, een coalitie van allerhande jihadistische organisaties. Toch is dat de realiteit: Aleppo beleeft twee belegeringen, niet slechts één. Aron Lund concludeert droogjes: “Assad heeft altijd Oost-Aleppo willen belegeren en de rebellen hebben altijd West-Aleppo willen belegeren. Door een combinatie van geluk, hard werk en buitenlandse steun zijn ze daar in geslaagd.” En waar in Oost-Aleppo, dat door oppositie wordt beheerst, 300.000 mensen dat beleg ondergaan, daar liggen in West-Aleppo, door de regering beheerst, 1,2 miljoen mensen onder vuur. Over die tweede groep slachtoffers horen we beduidend minder dan over de eerste. Maar angst voor verschrikkingen zijn te vinden in beide delen van de stad.
Iets soortgelijks valt uit de aantallen slachtoffers af te lezen. Het Syrische Observatorium vor de
Mensenrechten, SOHR – overigens een pro-oppositiebron, en met reden nogal omstreden – kwam met wat cijfers. Het meldde 327 omgekomen burgers. “Meer dan honderd van de 327 waren naar verluidt gedood door bombardementen door oorlogsvliegtuigen van de regering., terwijl 126 gedood waren door aanvallen door oppositiestrijders op gebieden in Aleppo die in handen van de regering zijn. In de buitenwijken van de stad werden nog eens 94 mensen gedood door bombardementen door het Syrische regime, volgens de SOHR.”
Dat zijn dus kennelijk 201 burgerslachtoffers gemaakt door het bewind, 126 door de gewapende oppositiegroepen. Daar kun je van alles uit afleiden, maar niet dat het bewind zo vreselijk veel grover tekeer gaat dan de oppositie. Zeker niet als je bedenkt dat het bewind veel en veel meer verwoestende wapens heeft, met name natuurlijk een luchtmacht die kan bombarderen en dat met moorddadige gevolgen dus ook doet. Desondanks is het aantal slachtoffers dat het regime maakt weliswaar hoger dan het aantal slachtoffers dat de oppositie maakt, maar het is er bepaald geen enorm veelvoud van. Die oppositie kan er dus ook wat van, al heeft het iets minder zware wapens. En dan zou het, gezien de oriëntatie van het SOHR, ook nog goed denkbaar dat het aantal slachtoffers dat het regime heeft gemaakt is overschat en het aantal slachtoffers dat de gewapende oppositie heeft gemaakt, juist is onderschat.
Het beeld dat het bewind verreweg de belangrijkste veroorzaker van menselijk leed is in de Syrische oorlog, zie je in media nog steeds te veel. Maar het klopt dus niet. Het is waarschijnlijk wel juist dat het regime voor meer doden verantwoordelijk is dan de verzamelde jihadistische en aanverwante oppositie. Maar dat is dan voral een verschil in bewapening en kracht, geen verschil in intentie en meedogenloosheid. Beide kanten zijn wat dat betreft aan elkaar gewaagd. Bovendien, ongeacht slachtofferaantallen: de terreur van de ene kant voedt de terreur van de andere kant, en andersom, waarbij beide kanten naar de ander wijzen als hoofdschuldige.
Ik zie al met al nog steeds geen enkele reden om me tot een keus voor één van beide kanten te laten forceren.
Peter Storm