zondag 10 juli 2016
In Berlijn liep een flinke demonstratie tegen de ontruiming van een kraakpand uit op een stevige confrontatie met de oproerpolitie. Die was in groten getale op de been. De botsing is deel van wat neerkomt op een rechtmatige stedelijke revolte tegen gentrificatie. Zelfs gevestigde media laten iets van die realiteit doorschemeren. Al maakt de Volkskrant het erg bont qua eenzijdigheid en oppervlakkigheid in haar beruichtgeving. Laten we daar eens mee beginnen, om vervolgens iets dieper te graven.
“Gewonde agenten na krakersprotest Berlijn”, aldus kopt de Volkskrant online vandaag. Na een ontruiming waren er “gewelddadige confrontaties tussen betogers en de politie. Daarbij raakten 123 agenten gewond en werden 86 demonstranten aangehouden, zei de politie zondag.” Wat demonstranten zeggen, vertelt de Volkskrant niet. Wel dat actievoerders met “stenen, flessen en vuurwerk” gooiden, en dat er auto’s in de fik gingen. Dat er heel misschien bij “gewelddadige confrontaties” van dit type ook aan de kant van demonstranten gewonden zouden zijn gevallen, vraagt de Volkskrant zich niet merkbaar af. Ze had op zijn minst van ‘een onbekend aantal gewonden’ aan de kant van de actievoerders kunnen spreken. Maar nee hoor. Gewoon de berichtgeving van de politie overschrijven en er de uitlatingen van politici aan toevoegen van politici, waarvan één spreekt van een “linkse geweldsorgie” en een ander dialoog met “brandstichters” een verklaring van “politiek bankroet” noemt. Wel noemt de Volkskrant aantallen demonstranten: 3.500, en aantallen agenten, 1.800. Ruim één agent per twee actievoerders!
Waarom krakers en sympathisanten zo boos zijn? Daar kom je via dit bericht niet echt achter, behalve dan dat er kennelijk een ontruiming plaats vond. De BBC heeft echter meer, over de confrontatie zelf en over de sociale context. Er was dus die demonstratie die uitmondde in een stevig straatgevecht. Er was echter ook dit: “Tijdens het protest sloegen sommige buren met lepels op pannen ter ondersteuning van de krakers.” Yes! Steun uit de buurt! Dat is verklaarbaar, en ook dat belicht de BBC in de zin die aan de vermelding voorafgaat. “Veel van de buren leven in wooncollectieven en sympathiseren met de krakers, die zichzelf zien als links alternatief tegenover gentrificatie en stijgende huren.” De BBC wijst ook op het politiegeweld. Niet alleen arrestaties, maar ook traangas.
Maar hoe zit dat met die gentrificatie en de hoge huren? Daarvoor wenden we ons nu voor de variatie eens tot de NOS. Die had afgelopen zaterdag een achtergrondstuk aan de spanning voorafgaand aan de confrontatie gewijd. Daaruit haal ik interessante dingetjes. “In Berlijn gaat het er al twee weken grimmig aan toe”. Dat volgde na een ontruiming, gevolgd door een oproep om “de stad in chaos te storten”. De boosheid van krakerskant is veroorzaakt doordat mensen die, volgens eerdere afspraken tegen vrij lage huur, in hun gelegaliseerde panden wonen, nu toch met ontruiming worden geconfronteerd. Deze krakers zijn dus tevens huurders. Alleen al daarmee heeft deze strijd een breder belang.
Er was jarenlang een soort v an wapenstilstand tussen krakers en het gezag. Andrej Holm, door de NOS aan geduid als “kraakprofessor” (!) : “De krakers beloofden geen geweld meer te zullen gebruiken als ze niet werden ontruimd”, iets waar die contracten voor leken te zorgen. “Maar dat waren afspraken tussen de gemeente en krakers. Inmiddels zijn de panden verkocht aan investeerders.” En die breken de contracten, die nogal krakkemikkig in elkaar blijken te zitten nu open. De huren stijgen in Berlijn flink, en die investeerders willen kennelijk ook in de gekraakte panden nu mensen zetten die veel meer betalen dan de huidige bewoners. Daar komt de huidige ontruimingsaandrang dus vandaan.
Het kraakprotest is daarmee ook een protest tegen om zich heen grijpende huurverhoging. Die huurverhoging is deel van het proces dat als gentrificatie bekend staat: het veranderen van wijken waar eerst vooral arme mensen wonen, in trendy wijken waar alleen mensen met hogere inkomens, plus lucratieve bedrijven, een onderkomen kunnen vinden. Deze kraakopstand is niet zomaar een – op zich al terechte – verzetsdaad tegen specifieke ontruimingen. Deze revolte heeft wel degelijk iets van een bredere bewonersopstand van arme mensen die hun woonplaats met grof geweld omgevormd zien worden tot een rijkeluisoord. Logisch dat ze zich stevig verweren. Dat verweer verdient een overwinning.
De krakers van Berlijn verdienen onze solidariteit. Die 86 gearresteerden, krijgsgevangenen gemaakt in de sociale oorlog, dienen sowieso vrijgelaten te worden zonder aanklacht. Waar gentrificatie en huurverhoging worden doorgedrukt, daar is het voorbeeld van de opstandigen in Berlijn het waard om te worden g nagevolgd.
Peter Storm