vrijdag 7 augustus 2015
Stel, je checkt de website van de Volkskrant en je ziet dit:
“Een pakhuis van de politie in Moskou doet al jarenlang dienst als informeel detentiecentrum. Arrestanten worden dagenlang vastgehouden zonder toegang tot een advocaat.” Hoe lang zou het dan duren vo0rdat een geschokte minister Kerry de Russische president Putin zou oproepen om een eind te maken aan deze schending van de mensenrechten? Hoe lang voordat minister Timmermans met nieuwe sancties tegen Rusland zou dreigen als het detentiecentrum open bleef?
Of dit. “Van alle gearresteerden die in het afgelopen decennium in het centrum was tachtig procent afkomstig uit de Kaukasus en nog eens zeven procent uit Centraal-Azië, terwijl slechts een minderheid van de bevolking tot deze bevolkingsgroepen behoort.” Hoe lang voordat Amnesty er op zou wijzen dat dit een ontoelaatbare vorm van etnisch profileren inhoudt?
Of dit: “De vergrijpen waren meestal klein: veelal drugbezit, maar ook openbare drionkenschap, wildplassen en verkeersovertredingen. De arrestanten werden vaak geboeid en voor enkele uren of dagen vastgehouden, soms zonder eten en drinken.” Waarna een geval wordt beschreven: “R., die met in 2006 als 18-jarige samen met zijn vader en broer werd gearresteerd. Bij een huiszoeking vonden agenten een zakje wiet en een wapen. De drie mannen werden vastgezet (…). R. werd urenlang vastgebonden aan een paal en moest urenlang in isolatie gezet. Hij en zijn broers werden drugsbezit ten laste gelegd. De drie mannen werden uiteindelijk vrijgelaten.” Mensen oplsuiten voor hooguit kleine overtredingen, ze geen eten of drinken geven, ze langdurig vastbinden… mensen zouden denken, betreft het hier Abu Ghraib-lite? Een kleine dependance van Guantanamo Bay voor de lichtere gevallen? En dáármee zouden we op een beter spoor komen te zitten.
Want bovengenoemd detentiecentrum bestaat echt, zo blijkt uit onderzoek dat de Guardian heeft verricht en waarover de Volkskrant bericht. De citaten hierboven zijn eruit overgenomen, ik heb alleen wat dingen gewijzigd, namelijk de passages die ik heb onderstreept. Het detentiecentrum ligt namelijk niet in Moskou maar in Chicago, in het land van de aanstichters van Guantanamo en en Abu Ghraib. De overgrote meerderheid van de opgesloten mensen zijn zwart, “zeven procent was van Latijns-Amerikaanse afkomst”. Eén derde van de stadsbevolking is zwart, tegenover dus 80 procent van de mensen die in het detentiecentrum werden gestopt. Verklaring van het gezag: ja, dat komt omdat we bezig zijn bendes te bestrijden, die “overwegend zwart” zijn, waarbij de geciteerde woordvoerder natuurlijk de overwegend blauwe en geüniformeerde bende waar het gezag over beschikt over het hoofd ziet. Zou het excuus dat bendes in Moskou nu eenmaal vaak uit Tsjetsjenen en Azeri bestaan, en dat daarom leden van deze bevolkingsgroepen erg vaak in detentie terechtkomen, van Poetin worden gepikt? Zo ja, dan is er tenminste van consistent racisme sprake, consistent in de verwerpelijkheid ervan. Zo nee, waarom wordt het uit de mond van een Amerikaanse staatsfunctionaris dan weergegeven als alleszins redelijk en te begrijpen?
Ere wie ere toekomt: de Volkskrant bericht tenminste nog over de wanstaltige aanhoudings- en opsluitingspraktijken van de politie in Chicago. Maar ook dat roept vragen op. De onthulling is namelijk niet bepaald nieuw. Op 28 februari 2015 had de Guardian er al een artikel over: “#GitmoChicago: protests target police ‘black site’” Toen was er dus actie tegen deze opslagplaats van vooral arrestanten, een actie die te zien valt als deel van de grote Black Lives Matter -actiegolf in reactie op dodelijk en racistisch politiegeweld. Het kwam op gang in Ferguson, waar Michael Brown, een zwarte jongeman van 18, de dood in werd gearresteerd, nu alweer een jaar geleden. Dat leidde al meteen tot indrukwekkend woedend protest.
Zoals die actie een context heeft, zo heeft het detentiecentrum in Chicago dat ook. Het is één van de talloze wijzen waarop Amerikaanse politiekorpsen etnisch profilering bedrijven en de zwarte gemeenschappen terroriseren met aanhouding, opsluiting, mishandeling en dood. Verwijzingen naar die context ontbreken in het Volkskrantstuk totaal, waardoor de gang van zaken in Chicago overkomt als weliswaar dubieus maar vooral ook als een plaatselijke uitzondering, een beetje zoals de media intussen soms ook wel laten doorschemeren dat de Haagse politie in de Schilderswijk – natuurlijk geheel in strijd met de gangbare aanpak elders – niet altijd voldoende hoffelijk optreedt tegen migranten. Een wantoestand als uitzondering erkennen, om aldus de regel te bevestigen en het bestel als overwegend rechtmatig te doen voorkomen is een erkende propagandatechniek waarover men analytici als Noam Chomsky met vrucht kan raadplegen. Dat gebeurt feitelijk ook hier.
En ja, misschien is het gebruik van een pakhuis als onofficiële gevangenis inderdaad ‘slechts’ een specialiteit van Chicago ‘s politiekorps, al ben ik er niet gerust op. Maar het is weinig meer dan een plaatselijke variant van de repressieve en racistische aanpak die de politie in de VS standaard toepast op zwarte en andere gekleurde mensen. Dat de Volkskrant de boel vrijwel reduceert tot een scandaleus incidentje in komkommertijd, laat zien dat die Volkskrant zichzelf vrijwel reduceert tot een Telegraaf-voor-zich-progressief-voelende-mensen.
Peter Storm