ravotr

woensdag 10 december 2014

Je hoeft dezer dagen alleen maar de berichtgeving vanuit de VS te volgen over het rapport over CIA-martelpraktijken om te zien hoe staatspropaganda werkt in landen die zich democratisch noemen. De hele trukendoos is opengetrokken, niet alleen om de schade die deze onthullingen aan het prestige van de VS hebben toegepast te beperken, maar zelfs om de lof te zingen van het Amerikaanse bestel.

Het is allemaal eerder vertoond, en leerzaam blootgelegd door Chomsky, al sinds de Vietnamoorlog criticus van de Amerikaanse buitenlandse politiek en de belangen daar achter, met messcherpe analyses van eerdere schandalen zoals bijvoorbeeld president Nixons afluisterschandaal bekend als Watergate in 1973  Over de medewerking die intellectuelen aan staatsmisdaden plegen te geven door er intelligent-klinkende verklaringen n en rechtvaardigijngen voor in elkaar te knutselen, deed hij al in 1969 een boekje open met zijn befaamde, nog steeds uiterst lezenswaardige “The Responsibility of Intellectuals” m uit 1969.

Wat zit er allemaal in de trukendoos van de propaganda, toen en nu? Het eerste wat je doet als er iets vervelends bekend dreigt te worden dat niet goed uitkomt is natuurlijk: ontkennen. Er is hier niets te zien, loopt u vooral door, alles is onder controle. Is dat niet langer mogelijk, dan komt er Onderzoek. Resultaat daarvan komt dan natuurlijk in een Rapport te staan. Dat mag wat kosten, qua tijd en papier: het Senaatsrapport over de CIA besloeg 6000 bladzijden. Vervolgens begint het touwtrekken, want de kwetsbare ziel van het Amerikaanse volk kan natuurlijk niet zomaar aan al die pagina ś, en – belangrijker – er staat natuurlijk een boel in die pagina’s dat bij openbaring het Staatsbelang kan schaden. Wat dat precies is, dat staatsbelang, wordt zelden uiteengezet. Maar om één of andere reden zijn folteraars en oorlogsmisdadigers altijd sterk vóór dat staatsbelang. En om één of andere reden wordt kritiek en openbaarheid voorbij bepaalde grenzen al snel gezien als bedreiging voor het staatsbelang.

Hoe dan ook, na veel getouwtrek achter de schermen komt er dan een samenvatting, een verkorte versie van het rapport naar buiten. Van de zesduizend bladzijden bleven er in het Senaatsrapport over de CIA 524 over. Die mochten de wijde wereld in, en daar stond toch nog een flinke portie onaangename informatie, over waterboarding en andere CIA-folter, over slecht management, over gebrekkige informatievoorziening van CIA naar politieke opdrachtgevers, en over beroerde effectiviteit, want al dat gefolter had niet echt tot bruikbare informatie geleid. Tja, het is toch wat, he?

Nu komt echter de ware grootheid van het propagandasysteem in beeld. Beleidsmakers roepen in koor ach en wee, dit had nooit mogen gebeuren. Maar dan geven ze er een draai aan. De blootgelegde wandaden worden erkend maar ze worden neergezet als volstrekt in strijd met waar de VS voor staat, als uitzonderlijk dus. “Wat de CIA deed is een vlek op onze waarden”, aldus senator Dianne Feinstein,  motor achter dit rapport. Amerika is geweldig, wij doen niet aan martelen, en als we het toch doen is het een uitzondering die de regel over het humane, barmhartige, mensenrechtenlievende Amerika alleen maar bevestigt. Die ‘uitzondering’ zelfs volgens dit rapport dus mooi wel bijna twee presidentiële ambtstermijnen lang beleid officiëel beleid.

Dat laatste wordt nog versterkt door de volgende propagandariedel. Feinstein weer. “Maar het laat ons volk en de wereld zien dat Amerika groot genoeg is om toe te geven als het iets verkeerds doet en genoeg vertrouwen in zichzelf heeft om te leren van zijn fouten.” O ja, de VS erkent zo graag haar fouten. Vandaar het getouwtrek achter de schermen, het uitstel van het rapport, en het weglaten van 5500 van de 6000 pagina ‘s van het rapport. Natuurlijk. En leren van fouten? Van een langzame escalatie in Vietnam gevolgd door smadelijke aftocht, naar een snelle escalatie in Irak gevolgd door ene aftocht, gevolgd door een … langzame escalatie in Irak, compleet met ‘militaire adviseurs’ als vanouds. O ja, Pentagon en Witte Huis leren van hun fouten, als ‘leren’ hetzelfde is als ‘imiteren’ en ‘kopiëren’, eventueel met wat ludieke variaties, want een woestijn is nu eenmaal geen jungle.

Het wordt nog fraaier. Wederom Feinstein. “Het bewijst dat we een rechtvaardig land is dat leeft volgens de wet.” Een rechtvaardig land? Die bewering moet Feinstein eens gaan herhalen in Ferguson, of op Staten Island, of op al die plekken waar woedende mensen de straat zijn opgegaan en nog steeds de straat op gaan om te protesteren tegen het vrijuit laten gaan van de witte agent die in Ferguson de zwarte Michael Brown heeft omgelegd, en van de agenten die in New York de zwarte Eric Garner de verstikkingsdood door middel van een chokehold, een verstikkende houdgreep, toebrachten. O ja. “Het gebruik van de chokehold was trouwens twintig jaar geleden buiten de wet gesteld voor het New York Police Department”.  Wat de agenten deden was al illegaal voordat hij aan de gevolgen ervan overleed, na keer op keer op keer “ik kan niet ademhalen!” te hebben geroepen. Ja, Amerika is een land dat “leeft volgens de wet”, als het zo uitkomt. Als de wet de machthebbers maar niet voor de voeten loopt, nietwaar?

Trouwens, vraagje. Gaat het in Nederland wezenlijk anders toe? Zoals Irak volgde op Vietnam, zo volgde Kunduz op Uruzgan en Mali op Kunduz… en Irak – waar Nederland meebombardeert – op Mali. Hetzelfde ‘leerproces’ als in de VS, en als het kisgaat een vergelijkbaar soort van publicitaire schadebeperking. Er is een verschil van omvang, van schaal. Maar verder?

Peter Storm