ravotr

vrijdag 12 september 2014

Dit weekend vinden twee controversiële culturele evenementen plaats: een klassiek muziekfestival rond Gergiev, een terecht omstreden dirigent, en een cultureel festival rond Israël, een terecht omstreden land. Het Gergiev Festival ervan zal redelijk wat da aandacht krijgen, en dat zal ook wel gelden voor de reden van de controverse. Het andere evenement, Spot on Israël genaamd, krijgt veel minder aandacht, tenzij actievoerders die aandacht weten af te dwingen. Daar wordt gelukkig aan gewerkt.

1. Opstelten en Gergiev

Het eerste evenement betreft het Gergjev Festival in Rotterdam. Het gebeuren is genoemd naar dirigent Valery Gergiev, en het draait er om klassieke muziek. Gergiev is omstreden geraakt omdat hij het heeft opgenomen voor president Poetin en diens beleid. Met name diens anti-hiomo-wet kon bij Gergiev begrip vinden, het ging daar, zo moet je weten, eigenlijk niet om homofobie maar om zorgen over pedofilie. Homoseksualiteit aanvallen door het in verband te brengen met kindermisbruik, en dus homohaat verpakken als een vorm van kinderbescherming, is een klassieke truc. Dat Gergiev daarin meegaat, pleit niet voor diens culturele niveau. Zacht gezegd.

De controverse krijgt enige media-aandacht nu blijkt dat minister Opstelten in het aanbevelingscomité voor dat festival bleek te zitten, en dat pas aan premier Rutte had verteld nadat de Telegraaf er over was begonnen. Dat is niet netjes van Opstelten, de afspraak is dat álle nevenfuncties aan het begin van het ministerschap bij de premier zouden zijn opgebiecht. Excuus van Opstelten: vergeten. Hij is er nu snel uitgestapt. Een vergeetachtige minister van veiligheid en justitie? Het verbaast me niets. Grondrechten als vrijheid van meningsuiting en van organisatie zijn onder zijn bewind immers ook allang ‘vergeten’. Maar ik dwaal af.

Los van de vergeetachtigheid: hoe kwalijk is de ministeriële steun voor een pro-Poetin homofobe dirigent en diens muziekfeestje eigenlijk? Kwalijk genoeg, op zichzelf. Maar de publieke woede van velen is goeddeels hypocriet. Waarom worden mensen boos op supporters van Poetin, maar niet op supporters van diens tegenstrevers in Kiev? Waarom mag je geen steun uitspreken voor een homofobe president, maar wel voor een president die op ultranationalistische, soms openlijk fascistische en zeer gewelddadig optredende eenheden zoals het Aidar-bataljon en het Azov-bataljon leunt? Voor een regering in Kiev die soldaten in dienst heeft die gespot zijn met nazi-symboliek – SS-runentekens, een hakenkruis – op hun helmen? Ven een regering die op fascistische terreur steunt om haar macht in het oosten van Oekraïne te doen gelden?

Ja, ik weet het: de andere kant kent andere extreme nationalisten en fascisten in haar gelederen. Maar de kwaadaardigheid van de pro-Russische milities wordt door door gevestigde politiek en media breed uitgemeten, die van de Kiev-regering goeddeels verzwegen. Waarom geen consistente afwijzing van beide reactionaire kanten? Alleen omdat één kant het NAVO-lidmaatschap ambieert, en de andere kant dit tegenwerkt?

Een deel van de afkeer van Gergievs Poetin-support is oprecht, en ik had de dirigent ook graag wijzer en humaner gezien. Mooie muziek gaat echter helaas wel vaker samen met kwalijke denkbeelden, zoals het geval van Richard Wagner – baanbrekend componist, tevens prominent antisemiet in de negentiende eeuw – duidelijk kan maken. Maar een deel van de verontwaardiging jegens Gergjev rond deze zaak heeft te maken met Rusland-bashing rond Oekraïne, met het opstoken van een anti-Russische stemming en het ondersteunen van krachten daartegen, hoe rechts, reactionair en soms openlijk racistisch ook. Als Opstelten in de problemen komt wegens dat Gergiev-festival – en ik gun hem die problemen! – dan verdient Timmermans problemen wegens zijn support voor Kiev. In plaats van problemen krijgt die echter een sjieke Europese commissarisbaan. Misdaad loont in Den Haag.

2. Spot on Israel, reclame voor kolonistenstaat

Dan Spot on Israël. Dat vindt plaats in Amsterdam, en behelst Israëlische theaterproducties, door het nationale Habimah-theater, een gezelschap dat ook heeft opgetreden in Joodse nederzettingen op de Palestijnse westelijke Jordaanoever.  Die is sinds 1967 door Israël illegaal bezet gehouden gebied, zelfs volgens de meest gematigde versie van de gebeurtenissen. Dit optreden in die nederzettingen komt neer op legitimatie van landroof en bezetting.

Een radicaler en juister oordeel stelt overigens dat héél Israël bezet en geroofd gebied is. Wie daaraan twijfelt moet het huiveringwekkende boek “De Etnische Zuivering van Palestina” van de Israëlische historicus Ilan Pappe maar eens lezen. Een op deze wijze gegrondveste koloniale staat dient gedwarsboomd te worden. En dat geldt ook voor haar pogingen om cultuur te misbruiken voor het wekken van goodwill voor Israël, voor sneaky staatspropaganda dus.

Precies daarom is het protest dat actievoerders morgenavond op de stoep van Spot on Israel willen houden, zo waardevol. Er is een oproep “Boycot Spot on Israel” , er is een oproep “Verstoor Israelische propaganda”. In beiden wordt aan mensen gevraagd om zaterdag om 20.00 uur bij Klovenierswal 87,  waar Theater de Doelenzaal is gevestigd. Astrid Essed heeft intussen een goed gedocumenteerde brief over de zaak op haar website gepubliceerd, waarin ze Stichting Rainbow, een organisatie achter het evenement, oproept de steun aan het feestje in te trekken en de boel schrappen.

Het zal vast wel niet zo zijn dat tijdens het feestje Israëlische functionarissen de lof zullen zingen van de Israëlische massamoord op Palestijnen in Gaza, al weet je het maar nooit. Dit soort propaganda gaat subtieler, en omvat het neerzetten van Israël als vredelievend land waar de cultuur hoog wordt gehouden, eventueel omlijst met omroepen tot wederzijds begrip en begaanheid met ‘alle slachtoffers’ van het ‘tragische conflict’.

Dat lieve imago – of wat er nog van over is – van de kolonistenstaat die Israël in de kern is, dient aan gruzelementen geslagen te worden. Het Spot on Israel-feestje wordt niet voor niet gesponsord door de Israëlische ambassade. Alleen al daarom verdient het geen ongestoorde viering. Wie zich door staatsmoordenaars laat betalen, verdient een boycot zoals de staat Israël sowieso boycot-actie verdient, en kan die krijgen ook.

Peter Storm