woensdag 24 april 2013
Werk aan de winkel voor milieu-activisten – voor ieder verstandig mens die een fatsoenlijk bestaan wil, voor iedereen die voor volgende generaties ook nog een bewoonbare planeet wil nalaten. De dreiging die we het hoofd moeten bieden: schaliegaswinning. Onder degenen met wie we dan ook rond dat thema de degens moeten kruisen vinden we een ex-milieu-activist, een zekere Diederik Samson, ooit van Greenpeace, nu de chef van de PvdA. Die partij is namelijk omgegaan en is nu ook voorstander van schaliegasboringen in Nederland.
Wat is het probleem? Schaliegaswinning is riskant, dát is het probleem. Het gaat om een vorm van gaswinning waarbij water, chemicaliën en zand diep de grond in worden gespoten, waarna er gas vrijkomt. Het risico is dat bij het naar boven komen van het gas ook giftige stoffen naar boven komen die inn het drinkwater kunnen komen. Jan Rotmans, hoogleraar duurzame transities, op zijn blog: “Een laatste risico betreft het mebngsel van water zand en chemische substanties dat voor een deel (25 % in Amerika) met het schaliegas naar boven komt. Dat mengsel bevat toxische, corrosieve, carcinogene en radioactieve stoffen zoals benzeen, kwik, arseen en radium 226, die in het grond- en oppervlakte water kunnen komen. Het effect van deze schadelijke (deels kankerverwekkende en DNA-aantastende stoffen) op de gezondheid van mensen is onbekend. Er kan door borende bedrijven geen enkele garantie worden gegeven dat deze schadelijke effecten onder een minimum niveau blijven.”
Niet onbelangrijk in dit verband: “De belangrijkste gasvoorraden overlappen de grondwatervoorraden van Vitens”, een waterleidingbedrijf dat dan ook gewaarschuwd heeft tegen schaliegaswinning. Het bedrijf noemt naast risico voor het water ook nog “risico op het achterlaten van chemicaliën in de bodem, aardbevingen en het vrijkomen van methaan”. Zelfs bierbrouwens en frisdrankbedrijven hebben kritiek op schaliegaswinning, ongetwijfeld ingegeven door commerciële afwegingen. We mogen vergiftigd worden met het verslavende product ‘alcohol’ en het evenmin gezonde product ‘suiker’, maar arseen en dioxine in ons terrasdrankje gaat te ver, bedrijven willen lévende consumenten, en liever geen schadeclaims.
Voorstanders schermen met economische en zelfs strategische noodzaak. Daarbij regent het drogredeneringen. Rob van Wijk schermt met het feit dat de VS, mede via schaliegaswinning, energie-onafhankelijk, dat wil zeggen ook niet meer afhankelijk van olie uit bijvoorbeeld het Midden-Oosten wordt. Europa mag natuurlijk niet achterblijven, want de regio waar onstabiliteit wegens energiewinning kan uitbreken liggen vlakbij. Dat je ook ‘energie-onafhankelijk’kunt worden door drastische energiebesparing plus snelle omschakeling naar duurzame energie komt niet bij dit strategische genie op.
Daarnaast noemt Van W ijk een prijseffect. “De schaliegasrevolutie leidt tot een surplus aan vloeibaargas, LPG. Daardoor daalt de gasprijs en wordt duurzame energie relatief duurder.” Jan Rotmans heeft de weerlegging: “De gasprijs (…) is zo laag dat energiebedrijven als Shell en ExxonMobil nu al verlies maken op schaliegaswinning. De winning is echter zo duur dat de gasprijs onvermijdelijk gaat toenemen met een facto 2-3.” Het klinkt niet erg rendabel, en daar komt nog bij dat in Europa en zeker in Nederland van relatief kleine schaliegasvoorraden sprake is. Schattingen zijn zelfs néérwaarts bijgesteld.
Minister van Economische Zaken Henk Kamp is niet eens erg overtuigd van het economische nut van schaliegaswinning. “De productie zou hooguit vijf procent bedragen van de huidige conventionele aardgasproductie. Hij schat dat er jaarlijks twee tot vier miljard kubieke meter schaliegas kan worden gewonnen. De opbrengst voor de schatkist zou een paar honderd miljoen euro per jaar bedragen. Klassiek aardgas leverde in 2012 ruim 14,5 miljard op.” Economisch stelt het dus weinig voor, terwijl de mogelijke milieu-ellende niet te overzien is. Van Kamp hoeft het kennelijk niet zo nodig.
Van de PvdA nu opeens blijkbaar wel, waarmee die partij de VVD-minister als het ware rechts in haalt. En met wat voor prachtige argumenten! De winningstechniek wordt, aldus PvdA-Kamerlid Jan Vos “steeds veiliger”, een riedel die we kennen van de kernenergiewinning. Misschien dat er eerst een schalievariant van Tsjernobyl en Fukujama moet komen voordat PvdA-ers terugdeinzen voor zulke argumenten. Prachtig is nog de volgende domheid van Jan Vos. “We weten allemaal dat de gasbel in Slochteren afneemt. Dan heb ik liever schaliegas dan kolen.” Dat je nee tegen schaliegas kunt zegten zónder ja te zegen op kolen, ontgaat de parlementariër. Toch is dat precies wat we het beste kunnen zeggen. Nee tegen kolencentrales oud een nieuw. Nee tegen kernenergie. Nee en nogmaals een luid, duidelijk en door stevige actie ondersteund nee tegen het gevaarlijke en ook nog eens overbodige schaliegas.
Peter Storm