vrijdag 8 februari 2013
Het revolutionaire vuur is weer onvlamd op de straten van Tunesië. Aanleiding was de moord op 6 februari op de linkse politicus Choukri Belaid, op 6 februari. Achtergrond is grote frustratie en woede vanwege armoede en repressie – frustratie en woede die zich nu ontlaadt in demonstraties, straatgevechten en een algemene staking.
Wie ook precies achter de moord op Choukri Belaid zaten, ze vielen een belangrijk symbool van de Tunesische revolutie van 2010-2011, en van de strijd voor rechtvaardigheid erna. Belaid was zelf actief in die protesten en hielp bijvoorbeeld mee bij een staking van advocaten in december 2010. Na de val van dictator Ben Ali werd hij een fel criticus van de regering, waarin de islamistische Ennadha-partij – die 42 procent van de parlementszetels won in evrkiezingen in 2011 – de hoofdrol speelde. Hijkwam op voor sociale rechtvaardigheid en tegen onderdrukking. Zo was hij verbonden met het protest tegen werkloosheid in Siliana, in november 2012. Hij was dus – in tegenstelling tot zoveel andere politici – hardnekkig tegen zowel de oude seculiere dictatuur van Ben Ali als tegen de nieuwe islamistisch-geleide regering die zich met de mantel van de revolutie omkleedde.
De vermoorde politicus werd al eerder bedreigd – en hij was niet de eerste politicus die na de val van Ben Ali werd vermoord. Een conservaties seculier politicus, Lofti Naqhd, was al ik oktober vorig jaar omgebracht in een lynchpartij. Daarvoor zijn mensen van de Liga’s voot de bescherming van de Revolutie opgepakt. Dat is een soort militie die door islamisten wordt gehanteerd als tegenwicht tegen de nogal sterkle en relatief actieve vakbondsfederatie UGTT. Pikant: een parlementslid van de Ennadha riep op tot vrijlating van degenen die voor de dood van Lakh vastgeet zijn. Nog pikanter: één van de critici van de Liga’s- door links gezien als een soort pro-regeringsmilitie – was Choukri Belaid, die nu dus ook niet meer leeft. Religieus conservatieve terreur was en is een bedreiging van de vrijheid, een bedreidi ging die naar alle waarschijnlijkheid dus ook Choukri het leven heeft gekost. Of de regering nu letterlijk en rechtstreeks verantwoordelijk is voor de moord op Choukri Belaid is niet te zeggen; medeplichtig aan tendensen die zulke moordaadigheid in de hand werkt is de regering en de Ennadha-partij zeker.
De woede was al op de dag van de nmoord zelf groot, en ontlaadde zich in demonstraties en rellen. Vandaag is er meer protest. De vakbondsoproep tot een algemene staking wordt door veel arbeiders nageleefd. In Tunis waren bij de begrafenis van Choukri Belaid al ettelijke duizenden mensen samengestroomd. “Met ons bloed en onze zielen zullen we ons opofferen voor de martelaar”, riepen mensen. Ook elders was protest, onder meer in Gafsa, waar betogers botsten met politie die traangas gebruikte. Tienduizend mensen rouwden in Sidi Bouzi – de plaats waar in 2010 de zelfverbranding van een jongeman de aanleiding was voor de opstand tegen Ben Ali.
Elders ging het er nog wat heftiger aan toe. Uit Moknine, Sfax en Ksar Helal – asteden in het zuiden en zuidoosten van het land, waar in 2010 de revolte ook eerder op gang kwam dan in de hoofdstad – worden plunderingen gemeld die zouden gisteravond zijn uitgebroken. “In Sfax is het leger de stad ingegaan om gebouwen te beschermen, maar in Moksine en Ksar Helal lijken de autoriteiten de controle volledig kwijt te zijn”, bericht NU.nl. Dat laatste is een goed teken. Komende dagen zal duidelijk worden of we hier werkelijk een nieuwe revolutionaire doorbraak zien… of ‘enkel’ een episode op weg naar zoiets.