donderdag 1 november 2012
Toch herrie in de Haagse politiek rond de kabinetsformatie! De VVD staat een beetje op zijn kop, nu leden kwaad zijn vanwege de zorgpremie. Die wordt inkomensafhankelijk, waardoor mensen met lage inkomen iets minder gaan betalen, mensen met wat hogere inkomens aanzienlijk meer. Dat heeft twee politiek belangrijke effecten: een koopkrachtdaling voor die mensen met een wat hoger inkomen; en een afname van inkomensverschillen tussen lage en wat hogere inkomens. Die koopkrachtaanslag verdient bestrijding, zoals elke aanslag op inkomens van ons allemaal bestrijding verdient. De nivellering verdient die bestrijding op zichzelf bepaald niet, maar dit is geen goede weg.
De maatregel zelf is een slechte zaak, en verdient verzet, niet vanuit de VVD-optiek maar precies van de andere kant. Ja, hogere inkomens kunnen zo’n inkomensdaling makkelijker verwerken dan lage. Maar dat is geen reden om die inkomensdaling te accepteren en als sociaal aan te prijzen. De mensen om wie het gaat zijn veelal relatief hoogbetaalde professionals, geen grote profiteurs van belastingparadijzen, geen graaiende bankiers, bonusslurpende topdirecteuren en dergelijke, geen eigenaren van gigantische vermogens en aandelenportefeuilles. De harde klappen vallen bij twee keer modaal, mensen met 66.000 euro jaarinkomen. Dat zijn hoogopgeleide arbeiders en aangrenzende delen van de middenklassen, niet bepaald de spreekwoordelijke één procent. Kunnen die het missen? Ja, vast wel, al kan een plotselinge kostenstijging ook deze mensen problemen bezorgen. Is het daarom ook nodig ze op kosten en op de kast te jagen? Ik zou niet weten waarom. Het gaat hier ook om werkende mensen, mensen bovendien waar het grote geld echt niet zit. Waarom zou ik ruzie met deze mensen zoeken? Waarom me laten leiden door afgunst leedvermaak, en daarbij strategisch inzicht en rechtvaardigheidsstreven in de wind slaan?
Een evidente onrechtvaardigheid: echt rijken blijven in het voorziene beleid intussen buiten schot. Dat wordt duidelijk als we bekijken wat er boven die 66.000. van twee maal modaal gebeurt. NIETS. Of je nu 66.000 euro als jaarinkomen hebt, of 660.000, of 6,6 miljoen – je ziektenkostenpremie blijft gewoon het zelfde, namelijk 445 euro meer dan de huidige nominale premie. De echt hoge inkomens hebben dus geen last van de maatregel. Er wordt een beetje genivelleerd binnen de arbeidersklasse , en tussen arbeidersklasse en minddenklasse. Van een serieuze nivellering tussen lage en topinkomens is helemaal geen sprake. Als de premier van het komende kabinet zijn nieuwe bijnaam Marx Rutte een beetje wil verdienen, dan zal hij nog wel een paar stevige stappen moeten zetten. De kans daarop is tamelijk nuhil, de rechtse woede is dan ook nogal over the top.
Het protest in VVD-kringen is wel gevaarlijk en reactionair. Niet omdat het verkeerd is om stelling te nemen tegene dreigende inkomensdaling voor middeninkomens, maar vanwege de motieven en onderbouwing van hett protest. De boze VVD-ers willen denivellering. Niet zozeer het feit dat welvarenden wat meer betalen, maar het feit dat armen tegelijk worden ontzien, steekt ze. De NRC tekent VVD-reacties op. “Een beetje nivellering kan ik begrijpen, maar je moet de laagste inkomens niet heilig verklaren”, zo zegt Rolf Braun, VVD-afdelingsvoorzitter Groningen het. Niet de dreigende – en op zichzelf helemaal niet dramatische – financiële problemen van relatief welgestelden op zichzelf maken VVD-ers kwaad, maar het feit dat mensen in bijstand en dergelijke niet gelijktijdig nog even in de goot worden getrapt, pardon ‘geprikkeld’. Bij de VVD willen ze grotere, geen kleinere, verschillen tussen arm en rijker.
Daarnaast is er natuurlijk gewoon rechtse scoringsdrang in het spel, en het behagen van eigen kiezers. “Driekwart van de VVD-kiezers verdient volgens Hans Schoones, de fractievoorzitter in Schijndel, tussen de 30.000 en de 70.000 euro. En die groep wordt het hardst geraakt.” Neoliberale ideologie, gecombineerd met materiële belangenbehartiging van een flink stuk achterban, drijft deze rechtse revolte. Precies om die rechtse revolte wind uit de zeilen te nemen, moeten linkse mensen ook voor mensen met wat hogere inkomens durven opkomen, maar wel op een solidaire manier die méér en niet minder sociale gelijkheid in het vaandel voert. Niet omdat we opeens houden van de rijkere VVD-achterban, maar simpel uit strategisch belang.
Radicalen dienen hier dan ook scherp te kijken en helder stellng te nemen. Nee, we hebben geen medelijden met twee keer modaal. Maar we hebben met mensen die zo’n inkomen ook geen fundamenteel conflict, en het is strategisch stompzinnig om er ruzie mee te zoeken. Of laten we piloten ook maar vallen als zij staken voor een, met gigantische werkdruk gepaard gaande, salarisverbetering van een al relatief hoog inkomen? Tegelijk zijn we wel falikant tegenstander van toenemende inkomensverschillen, en in die zin voorstander van nivellering, al zien we we de regering niet als degene die dat voor ons dient te regelen.
We moeten dus een stelling betrekken die én de aantasting van de ‘hogere inkomens’ aanvecht – zodat de afstand tussen deze mensen en degenen met lagere inkomens kleiner wordt, en deze mensen niet enkel naar rechts hoeven te kijken voor steun – én de inkomensverschillen doet verkleinen. Oplossing: opkomen tegen de aanval op de middeninkomens én opkomen voor een nog veel forsere inkomensverbetering voor lager betaalden. Nivellering dus, door de onderkant omhoog te halen, niet het midden omlaag. Dit alles op kosten van de échte rijken, de belastingprofitiurs, de topdirecteuren – en de vermogens van de grote bedrijven die nog een veelvoud van de inkomens van hun topfunctionarissen opvatten. Geen ruzie triggeren tussen lagere en hoogbetaalde werkende mensen, maar een vuist vormen tegen de écht rijken, de échte profiteurs, en tegen hun systeem. Dat zal echter geen kwestie zijn van het keurig aanbevelen van wijzigingen in regeringsbeleid, maar door directe, harde actie.
Bijgeschaafd, 1 november 19.02 uur.